French
DeutschBaşkale, Narman - Vikipedi
| Başkale | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Başkale Başkale'nin Erzurum 'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°12′50″N 41°45′41″E / 40.2138°K 41.7613°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Narman |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 2124 m |
| Nüfus | 308 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25530 |
Başkale, Erzurum ilinin Narman ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Baş Kala veya Başkale, köyün bilinen en eski adıdır. Nitekim 1835 tarihli nüfus defterinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Baş Kala (باش قلعە) olarak geçer.[5][6]
Baş Kala, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcü yönetiminden ele geçirmiştir. Köydeki iki kale buranın eski ve önemli bir yerleşme olduğunu göstermektedir.[7] Köyün bugünkü adı da bu kalelerden geliyor olmalıdır. Baş Kala'da bir derenin “Kilisedere” olarak adlandırılması, burada eskiden bir kilisenin varlığına işaret etmektedir.[8]
Baş Kala, Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında Çıldır Eyaleti'nin Mamirvan sancağında yer alıyordu. Bu tarihte köyde 37 hanede 110 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 220 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[9]
Baş Kala, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinin Tortum kazasına bağlı Narman nahiyesinin köylerinden biriydi.[6] 1940 genel nüfus sayımında "Başkale" olarak kaydedilmiş olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 534 kişiden oluşuyordu.[10] 1965 genel nüfus sayımına göre Başkale köyünün nüfusu 710 kişiye çıkmıştı ve bu nüfus içinde sadece 71 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
Başkale'de iki adet kale bulunmaktadır. Köyün 1,2 km doğusunda bulunan kale kireç harcı kullanılarak inşa edilmiştir. Bu kalenin iki burcu yıkık durumda günümüze ulaşmıştır. İkinci kale ise, köyün 2 km doğusunda derenin sol kıyısında, bir kayanın üzerinde inşa edilmiştir. Kalenin giriş kapısı görece sağlam kalmıştır. Giriş kapısının iki yanında burçların olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır.[12][13]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Narman Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[14]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Erzurum il merkezine 130 km, Narman ilçe merkezine 34 km uzaklıktadır.[15] Mahalle, Narman'ın güneybatısında olup, bir köy yoluyla, Yukarıyayla, Aşağıyayla ve Sülüklü Mahalleleri üzerinden, ilçe merkezine bağlıdır.[16]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 308[2] |
| 2021 | 345[2] |
| 2020 | 412[2] |
| 2019 | 439[2] |
| 2018 | 446[2] |
| 2017 | 467[2] |
| 2016 | 488[2] |
| 2015 | 480[2] |
| 2014 | 516[2] |
| 2013 | 538[2] |
| 2012 | 540[3] |
| 2011 | 550[3] |
| 2010 | 567[3] |
| 2009 | 590[3] |
| 2008 | 621[3] |
| 2007 | 601[3] |
| 2000 | 768[3] |
| 1990 | 752[17] |
| 1985 | 817[18] |
| 1965 | 710[19] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Narman Başkale Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Baskale, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 82. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 235.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 300-301. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 301-302. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 83. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 252.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 258.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 244, ISBN 9789941478178.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 300-301 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Başkale Mahallesi". YerelNet.org.tr. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.