Cevat Ülger - Vikipedi

Cevat Ülger (d. 15 Mayıs 1933, Eskişehir - ö. 6 Eylül 1977, İstanbul) Türk mimar, karikatürist, yazar. "Cami Mimarı" olarak da bilinir.^[1]

1933 yılında Eskişehir'de doğdu. İlk ve orta öğrenimini Eskişehir'de tamamladıktan sonra Bolu Öğretmen Okulu'nu bitirdi ve devamında Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Resim Bölümü'nden mezun oldu.^[2]

İş hayatına, 1956 yılında Malatya Atatürk Lisesi'nde resim öğretmeni olarak başladı. Çocukluk yıllarından itibaren bilim ve sanata olan ilgisi burada ön plana çıkmaya başladı ve ilk eserlerini bu dönemlerde verdi. Malatya'nın önde gelen fikir odaklarından olan Said Çekmegil'in kitap kapaklarını çizdi. Mimari konusundaki birikimlerini de ilk olarak Malatya Kernek Camii pencere vitraylarını, mihrap ve minberini yeniden tasarlayarak gösterdi.

1959 yılında Eskişehir'e döndü ve Mihalıçcık Lisesi'nde resim öğretmeni oldu. Burada sanatın başka alanlarıyla da ilgilenmeye başladı. Evinde kurduğu halı dokuma tezgâhında, yaptığı tasarımları halıya dokumaya başladı. Resimlerinden ve halılarından oluşan ilk sergisini İstanbul Taksim Sanat Galerisi'nde açtı.

Mihallıççık Lisesi'nden sonra yine tayinle geldiği Eskişehir Atatürk Lisesi, Yasin Çakır Kız Lisesi ve Eskişehir Maarif Koleji Resim ve Sanat Tarihi Öğretmenliği dönemleri başladı. Burada ideolojik olgunluk ve tefekkürün en üst düzeye çıktığı, mimari ve resme olan aşkını had safhasında yaşadığı yılların başında, ilk mimari uygulamalarını Eskişehir Köprübaşı Semti'nde Değirmen Sokak'taki “Osmanlı Mimarlık Bürosu” ismiyle açtığı mimarlık bürosunda Ali Çavuş Camii'nin a'dan z'ye tüm mimari projelendirmesi ve yapımıyla başlattı. Eskişehir‘de Seyit Hoca, Üç Çanaklı, Esentepe, Bahçelievler, Akarbaşı, Şeker Evleri, Ebe Fethiye, Şirintepe, Sümer Evleri, Orhangazi, Çifteler, Tepebaşı Cami'lerinde… Kütahya'da Kuruçay, Domaniç, Tunçbilek, Tavşanlı Camilerinde…Ankara Abidinpaşa Camii, Bilecik'in Bozüyük İlçesi'nde, Trabzon'un Çaykara İlçesi'nde, Hatay'ın Kırıkhan İlçesi'nde, Balıkesir'de, Konya'da, Konya'nın Ilgın ve Kadınhanı İlçeleri'nde… birçok cami projesi, han, hamam, otel, kaplıca, tatil sitesi, dershane, konut gibi sosyal projelerin yanı sıra; mihrap, minber, minare, şadırvan, tefriş, tezyin ve tezhip çalışmalarını ve inşaat uygulamalarını yaptı.

Bu görsel çalışmaların yanı sıra musiki konusundaki çalışmaları, bu konuda gösterdiği faaliyetlerde takdire şayandır. 1960'lı yılların başlarında Ankara Radyosu Bağlama Takımı'nda bağlama sanatçısı olarak altı ay kadar hizmet veren ve bu birikimini gençlerle paylaşan Cevat Ülger birçok defa bağlama kursları düzenlemiş, düzenlediği konserlerle gençlerin Türk Musikisi'ne olan ilgilerinin artmasına vesile olmuştur.

1966 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Ankara Kocatepe'de yaptırılacak olan bir cami için proje yarışması düzenledi. Cevat Ülger bu yarışmaya Ankara'ya İslam Türk Kültürü'nü remz edecek Osmanlı Mimari Tarzı'nın modern malzemelerin kullanımıyla geliştirilerek günümüze uyarlanması temel fikrinden hareketle katıldı. Projesi kabul edilmedi.

Daha sonra Eskişehir'de Reşadiye Camii'nin proje ve proje'nin tatbiki çalışmalarına başladı. Bu camii'nin tüm detay projeleriyle bizzat tek tek ilgilendi. Filpaye başlıklarından, mahfel altı sütun başlıklarına ve hatta sütun başlıklarını hepsi ayrı modelde olmak kaydıyla modellerini çıkartıp, kalıplarını hazırladı ve tüm sütun başlıklarını betonarme olarak hazırladı. Diğer taraftan bir heykeltıraş gibi çalışarak kubbe altı mukarnaslarını, şerefe altı ve mihrap içi mukarnaslarını hazırladı. Minberini, kürsüsünü, müezzin mahfelini, korkuluklarını, kapı kitabe ve sövelerini, mihrapçelerine varıncaya kadar en ince detaylarını dahi projelendirdi. Aynı şekilde 1970'li yılların başında Kayseri Kalesi'nin Bitişiğindeki Eski İki Kapılı Camii'nin yerine inşa edilen Refik Bürüngüz Camii'nin projelendirme proje tatbiki işine başladı.^[3]

Eskişehir Maarif Koleji'ndeki öğretmenlik görevinden, faaliyetleri sebebiyle alınınca, Devlet Güzel Sanatlar Kademisi'e kaydoldu ve 1975'te mezun olarak, 42 yaşında diplomalı mimar oldu. Millî Gazete'de Karamehmetler imzasıyla karikatürler yayınladı.

6 Eylül 1977'de İstanbul'da öldü.

https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosbilder/issue/37739/401029

• Cevat Ülger Web Sitesi 12 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.