Dakarbazin - Vikipedi

Dakarbazin
Klinik verisi
Telaffuz	/dəˈkɑːrbəˌziːn/
Ticari adlar	DTIC-Dome, others
Diğer adlar	DTIC
AHFS/Drugs.com	Monografi
MedlinePlus	a682750
Uygulama; yolu	Intravenous
ATC kodu	L01AX04 (DSÖ) ;
Hukuki durum
Hukuki durum	US: Yalnızca ℞; Genel olarak: ℞ (Yalnızca reçeteyle) ;
Farmakokinetik veri
Biyoyararlanım	100%
Metabolizma	Extensive
Eliminasyon yarı ömrü	5 hours
Boşaltım	Kidney (40% as unchanged dacarbazine)
Tanımlayıcılar
	IUPAC adı 5-(3,3-Dimethyl-1-triazenyl)imidazole-4-carboxamide;
CAS Numarası	4342-03-4 ;
PubChem CID	2942;
DrugBank	DB00851 ;
ChemSpider	10481959 ;
UNII	7GR28W0FJI ;
KEGG	D00288 ; C06936;
ChEBI	CHEBI:4305 ;
ChEMBL	ChEMBL476 ;
CompTox Bilgi Paneli (EPA)	DTXSID0020369 ;
ECHA Bilgi Kartı	100.022.179
Kimyasal ve fiziksel veriler
Formül	C6H10N6O
Mol kütlesi	182,187 g·mol−1
3D model (JSmol)	İnteraktif görüntü;
	SMILES CN(C)N=Nc1[nH]cnc1C(N)=O;
	InChI InChI=1S/C6H10N6O/c1-12(2)11-10-6-4(5(7)13)8-3-9-6/h3H,1-2H3,(H2,7,13)(H,8,9)/b11-10+ ; Key:FDKXTQMXEQVLRF-ZHACJKMWSA-N ;

Dakarbazin, imidazol karboksamid olarak da bilinir ve DTIC-Dome markası altında satılır. Melanom ve Hodgkin lenfomasının tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Hodgkin lenfoma tedavisi için sıklıkla vinblastin, bleomisin ve doksorubisin ile birlikte kullanılır. İlacın uygulaması damara enjeksiyon yoluyla yapılır.^[2]

Dakarbazin'in yaygın yan etkileri arasında iştah kaybı, kusma, düşük beyaz kan hücresi sayısı ve düşük trombosit sayısı bulunur. Diğer ciddi yan etkiler arasında karaciğer sorunları ve alerjik reaksiyonlar yer alır. Hamilelikte kullanımının bebeğe güvenli olup olmadığı net olarak bilinmemektedir. Dakarbazin, alkile edici ajanlar ve purin analogları ilaç sınıflarına aittir.

Dakarbazin, 1975 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylanmıştır ve Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.^[3]

Tarihçe

1959 yılında dakarbazin, Alabama'daki Southern Research'te ilk kez sentezlenmiştir. Araştırma, bir ABD federal hibesi tarafından finanse edilmiştir. Dakarbazin, Mayıs 1975'te DTIC-Dome olarak FDA onayı almıştır. İlacın ilk pazarlama satış hakkı Bayer AG ilaç firmasına verilmiştir.

Tıbbi kullanım

2006'nın ortalarından itibaren, dakarbazin genellikle metastatik melanomanın tedavisinde^[4]^[5] tek başına kullanılır ve Hodgkin lenfomasını tedavi etmek için ABVD kemoterapi şemasının bir parçası olarak uygulanır. Ayrıca MAID şemasında sarkom tedavisinde de yer alır.^[6]^[7] Dakarbazin, Almanya'da çocuklarda Hodgkin lenfoması üzerine yapılan bir denemede, benzer kimyasal yapıya sahip başka bir ilaç olan prokarbazin ile aynı derecede etkili olduğunu kanıtlamıştır, ancak teratojenik etkileri bulunmamaktadır. Bu nedenle, COPDAC, çocuklarda TG2 ve TG3 tedavisi için eski COPP şemasının yerini almıştır.^[8]

Yan etki

Birçok kemoterapi ilacı gibi, dakarbazin de normal hücre büyümesini ve kanser hücre büyümesini etkilediği için çeşitli ciddi yan etkilere neden olabilir. En ciddi olası yan etkiler, tedavi sırasında veya tedavi sırasında oluşan doğumsal kusurlar, kalıcı olabilecek kısırlık veya bağışıklık baskılanması (enfeksiyon veya hastalıkla mücadele yeteneğinin azalması) olabilir.

Dakarbazin, yüksek derecede kusmaya neden olabilen bir ilaç olarak kabul edilir ve çoğu hasta önceden dekzametazon ve 5-HT3 antagonistleri (örneğin, ondansetron) ve/veya NK1 reseptör antagonistleri (örneğin, aprepitant) gibi antiemetik^[9] ilaçlarla tedavi edilir. Diğer önemli yan etkiler arasında baş ağrısı, yorgunluk ve zaman zaman ishal yer alır.

Etki mekanizması

Dakarbazin, karaciğer mikrozomal enzimleri tarafından monometil triazeno imidazol karboksamid (MTIC) adlı alkile edici bir bileşiğe dönüştürülür. DNA'nın metilasyonuna, modifikasyonuna ve çapraz bağlanmasına neden olarak DNA, RNA ve protein sentezini inhibe eder.^[10]

Sentez

5-aminoimidazol-4-karboksamide'ye nitroz asit eklenerek 5-diazoimidazol-4-karboksamide elde edilir. Bu bileşen, dakarbazini vermek üzere dimetilamin ile reaksiyona girer.^[11]

Ayrıca bakınız

Kaynaklar

^ Elks J, Ganellin CR, (Ed.) (1990). The Dictionary of Drugs: Chemical Data: Chemical Data, Structures and Bibliographies. Springer. ss. 344-. doi:10.1007/978-1-4757-2085-3. ISBN 978-1-4757-2087-7.
^ "Dacarbazine". The American Society of Health-System Pharmacists. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
^ World Health Organization (2023). The selection and use of essential medicines 2023: web annex A: World Health Organization model list of essential medicines: 23rd list (2023). Cenevre: World Health Organization. hdl:10665/371090 . WHO/MHP/HPS/EML/2023.02.
^ Serrone L, Zeuli M, Sega FM, Cognetti F (March 2000). "Dacarbazine-based chemotherapy for metastatic melanoma: thirty-year experience overview". Journal of Experimental & Clinical Cancer Research. 19 (1). ss. 21-34. PMID 10840932.
^ Bhatia S, Tykodi SS, Thompson JA (May 2009). "Treatment of metastatic melanoma: an overview". Oncology. 23 (6). ss. 488-496. PMC 2737459 $2. PMID 19544689.
^ Elias A, Ryan L, Aisner J, Antman KH (April 1990). "Mesna, doxorubicin, ifosfamide, dacarbazine (MAID) regimen for adults with advanced sarcoma". Seminars in Oncology. 17 (2 Suppl 4). ss. 41-49. PMID 2110385.
^ Pearl ML, Inagami M, McCauley DL, Valea FA, Chalas E, Fischer M (2001). "Mesna, doxorubicin, ifosfamide, and dacarbazine (MAID) chemotherapy for gynecological sarcomas". International Journal of Gynecological Cancer. 12 (6). ss. 745-748. doi:10.1046/j.1525-1438.2002.01139.x. PMID 12445253.
^ Mauz-Körholz C, Hasenclever D, Dörffel W, Ruschke K, Pelz T, Voigt A, Stiefel M, Winkler M, Vilser C, Dieckmann K, Karlén J, Bergsträsser E, Fosså A, Mann G, Hummel M, Klapper W, Stein H, Vordermark D, Kluge R, Körholz D (August 2010). "Procarbazine-free OEPA-COPDAC chemotherapy in boys and standard OPPA-COPP in girls have comparable effectiveness in pediatric Hodgkin's lymphoma: the GPOH-HD-2002 study". Journal of Clinical Oncology. 28 (23). ss. 3680-3686. doi:10.1200/jco.2009.26.9381 . PMID 20625128.
^ Aoki S, Iihara H, Nishigaki M, Imanishi Y, Yamauchi K, Ishihara M, Kitaichi K, Itoh Y (January 2013). "Difference in the emetic control among highly emetogenic chemotherapy regimens: Implementation for appropriate use of aprepitant". Molecular and Clinical Oncology. 1 (1). ss. 41-46. doi:10.3892/mco.2012.15. PMC 3956247 $2. PMID 24649120.
^ "Dacarbazine". LiverTox: Clinical and Research Information on Drug-Induced Liver Injury [Internet]. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 2012. PMID 31644220.
^ Vardanyan RS, Hruby VJ (2006). "30 - Antineoplastics". Synthesis of Essential Drugs. ss. 389-418. doi:10.1016/B978-044452166-8/50030-3. ISBN 9780444521668.

[1] Elks J, Ganellin CR, (Ed.) (1990). The Dictionary of Drugs: Chemical Data: Chemical Data, Structures and Bibliographies. Springer. ss. 344-. doi:10.1007/978-1-4757-2085-3. ISBN 978-1-4757-2087-7.

[AHFS2016-2] "Dacarbazine". The American Society of Health-System Pharmacists. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.

[WHO23rd-3] World Health Organization (2023). The selection and use of essential medicines 2023: web annex A: World Health Organization model list of essential medicines: 23rd list (2023). Cenevre: World Health Organization. hdl:10665/371090 . WHO/MHP/HPS/EML/2023.02.

[4] Serrone L, Zeuli M, Sega FM, Cognetti F (March 2000). "Dacarbazine-based chemotherapy for metastatic melanoma: thirty-year experience overview". Journal of Experimental & Clinical Cancer Research. 19 (1). ss. 21-34. PMID 10840932.

[5] Bhatia S, Tykodi SS, Thompson JA (May 2009). "Treatment of metastatic melanoma: an overview". Oncology. 23 (6). ss. 488-496. PMC 2737459 $2. PMID 19544689.

[6] Elias A, Ryan L, Aisner J, Antman KH (April 1990). "Mesna, doxorubicin, ifosfamide, dacarbazine (MAID) regimen for adults with advanced sarcoma". Seminars in Oncology. 17 (2 Suppl 4). ss. 41-49. PMID 2110385.

[7] Pearl ML, Inagami M, McCauley DL, Valea FA, Chalas E, Fischer M (2001). "Mesna, doxorubicin, ifosfamide, and dacarbazine (MAID) chemotherapy for gynecological sarcomas". International Journal of Gynecological Cancer. 12 (6). ss. 745-748. doi:10.1046/j.1525-1438.2002.01139.x. PMID 12445253.

[8] Mauz-Körholz C, Hasenclever D, Dörffel W, Ruschke K, Pelz T, Voigt A, Stiefel M, Winkler M, Vilser C, Dieckmann K, Karlén J, Bergsträsser E, Fosså A, Mann G, Hummel M, Klapper W, Stein H, Vordermark D, Kluge R, Körholz D (August 2010). "Procarbazine-free OEPA-COPDAC chemotherapy in boys and standard OPPA-COPP in girls have comparable effectiveness in pediatric Hodgkin's lymphoma: the GPOH-HD-2002 study". Journal of Clinical Oncology. 28 (23). ss. 3680-3686. doi:10.1200/jco.2009.26.9381 . PMID 20625128.

[9] Aoki S, Iihara H, Nishigaki M, Imanishi Y, Yamauchi K, Ishihara M, Kitaichi K, Itoh Y (January 2013). "Difference in the emetic control among highly emetogenic chemotherapy regimens: Implementation for appropriate use of aprepitant". Molecular and Clinical Oncology. 1 (1). ss. 41-46. doi:10.3892/mco.2012.15. PMC 3956247 $2. PMID 24649120.

[10] "Dacarbazine". LiverTox: Clinical and Research Information on Drug-Induced Liver Injury [Internet]. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 2012. PMID 31644220.

[11] Vardanyan RS, Hruby VJ (2006). "30 - Antineoplastics". Synthesis of Essential Drugs. ss. 389-418. doi:10.1016/B978-044452166-8/50030-3. ISBN 9780444521668.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]