Dereyolu, Göle - Vikipedi

Dereyolu
Köy
Harita
Ardahan'ın konumu
Ardahan'ın konumu
Ardahan üzerinde Dereyolu
Dereyolu
Dereyolu
Dereyolu'nun Ardahan'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArdahan
İlçeGöle
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
Rakım2044 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam260
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0478
İl plaka kodu75
Posta kodu75700

Dereyolu, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dereyolu'nun eski adı Salit veya Salut olarak bilinir. 1854 tarihli Kiepert haritasında "Salit" olarak geçer.[3] 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde ise "Salut" (صالوت) adıyla kaydedilmiştir.[4] Bu yer adı Suleti'den değişime uğramış olabilir. Lazca bir yer adı olan Suleti (შულეთი), "Kendirli" anlamına gelir. 1968 tarihli köy listesinde Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı Dağdibi köyü ile Dereyolu'nun eski adlarının "Sulat" biçiminde yazılması bu ihtimali desteklemektedir.[5][6]

Salit, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Kola'da yer alır. Bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Öte yandan Salit köyü sınırları içindeki megalit kale kalıntısı, buranın çok eski bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.[7]

Türkçe Göle olarak bilinen bu bölge uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sora, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde Salut (Салут) adıyla kaydedilmiş olan köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı ve nüfusu, "Rum" olarak kaydedilmiş 369 kişiden oluşuyordu.[8] Köyde iki adet kilisenin varlığı bilinmektedir. Ancak bu yapılar tamamen ortadan kaldırılmıştır.[9] Köyün nüfusu 1896 yılında 472 kişi, 1906 yılında 563 kişi olarak tespit edilmiştir.[10]

Göle bölgesinde 1907 yılında araştırma gezisi yapan Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre, o sırada bölgenin nüfusu hayli renkli bir hale gelmiş, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Osmanlı ülkesinden Rusların egemenliğine geçen topraklara göç etmiş olan Rumlar ve Ermeniler, Müslüman Gürcülerden boşalmış olan yerlere yerleştirilmişti.[11]

Salut köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Salut Türkiye'ye bırakıldı.[12]

Salut, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Salut" (صالوت) adıyla Kars vilayetinin Göle kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[4] 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 427 kişiden oluşuyordu.[13] Salit / Salut Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Dereyolu olarak değiştirilmiştir.[14] 1965 genel nüfus sayımında Dereyolu köyünün nüfusu 909 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 330 kişi okuma yazma biliyordu.[15]

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Köy, Ardahan il merkezine 45 km, Göle ilçe merkezine 5 km uzaklıktadır.[16]

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 260[2]
2021 277[2]
2020 297[2]
2019 294[2]
2018 296[2]
2017 290[2]
2016 298[2]
2015 312[2]
2014 341[2]
2013 341[2]
2012 332[2]
2011 341[2]
2010 327[2]
2009 347[2]
2008 374[2]
2007 357[2]
2000 417[16]
1990 679[17]
1985 899[18]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Dereyolu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Göle Dereyolu Köy Nüfusu". Nufusune.com. 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  3. ^ 1854 Kiepert Map of the Caucasus, Armenia, Kurdistan, and Azerbaijan
  4. ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 771.
  5. ^ ""სულეი" - Lazca-Gürcüce Sözlük". 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2024. 
  6. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 755". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2022. 
  7. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 328, ISBN 9789941478178.
  8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ethno-kavkaz.narod.ru isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 184, ISBN 9789941478178.
  10. ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 113, ISBN 9786052100271.
  11. ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 10". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
  12. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022. 
  13. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 352.
  14. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 755". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  15. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 358.
  16. ^ a b "Dereyolu Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020. 
  17. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  18. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dereyolu,_Göle&oldid=34132312" sayfasından alınmıştır