Drakunkuliyaz - Vikipedi

Drakunkuliyaz
Bir insanın ayağından gine solucanını çıkarmak için kibrit çöpü kullanımı
Uzmanlık	Enfeksiyon hastalıkları, helminthology, Tropikal tıp

Drakunkuliyaz ya da gine solucanı hastalığı (GWD), gine solucanının yol açtığı bir enfeksiyondur.^[1] Bir kişi, gine solucanı larvalarıyla enfekte olmuş su pireleri içeren suyu içtiğinde enfekte olur.^[1] Başlangıçta hiçbir belirti görülmez.^[2] Yaklaşık bir yıl sonra, dişi solucan genellikle bacakta su toplamış bir kabarcık oluşturduğunda enfekte kişide ağrılı bir yanma gelişir.^[1] Bunun ardından, birkaç hafta içinde solucan deriden dışarı çıkar.^[3] Bu süre zarfında kişi yürümekte ve çalışmakta zorluk çekebilir.^[2] Bu hastalığın ölüme yol açması çok nadirdir.^[1]

Gine solucanı ile enfekte olabilen, bilinen tek canlı insandır.^[2] Bu solucan bir ila iki milimetre genişliğinde olup yetişkin bir dişi 60 ila 100 santimetre uzunluğundadır (erkek bireyler çok daha kısadır).^[1][2] Yumurtaları insan bedeni dışında en fazla üç hafta yaşayabilir.^[4] Bu süre dolmadan su piresi tarafından yenilmelidir.^[1] Su pirelerinin içindeki larvalar dört aya kadar hayatta kalabilir.^[4] Bu yüzden, bu hastalığın bir alanda varlığını sürdürebilmesi için insanlarda her sene tekrarlanması gerekir.^[5] Bu hastalığın teşhisi genellikle hastalığın işaretlerine ve belirtilerine dayanılarak konulabilir.^[6]

Bu hastalıktan korunma, erken teşhisle ve ardından enfekte kişinin yarasının içme suyuna temas etmesi önlenerek mümkündür.^[1] Ayrıca, temiz suya erişimin iyileştirilmesi ve eğer temiz değilse suyun filtre edilmesi gibi önlemler alınabilir.^[1] Suyun bir bez ya da kumaştan filtre edilmesi çoğunlukla yeterlidir.^[3] Kontamine içme suyunda larvanın öldürülmesi için temefos adlı kimyasal kullanılabilir.^[1] Bu hastalığa yönelik bir ilaç ya da aşı mevcut değildir.^[1] Solucan birkaç haftanın ardından bir çubuğa dolandırılarak yavaşça çıkarılabilir.^[2] Çıkan solucanın sebep olduğu ülserler bakteri ile enfekte olabilir.^[2] Ağrı, solucan çıkarıldıktan sonra aylarca devam edebilir.^[2]

2013 yılında 148 hastalık vakası bildirildi.^[1] 1986'daki 3,5 milyon vakaya kıyasla oldukça düşük bir rakamdır.^[2] Bu hastalık 1980'lerde 20 ülkede görülürken bugün yalnızca 4 ülkede mevcuttur.^[1] En çok etkilenen ülke Güney Sudan’dır.^[1] Ortadan tamamen kaldırılacak muhtemelen ilk paraziter hastalık olacaktır.^[7] Gine solucanı hastalığı eski çağlardan beri bilinmektedir.^[2] Mısır’da MÖ 1550 tarihli Ebers Tıp Papirüsünde bu hastalıktan bahsedilmiştir.^[8] Drakunkuliyaz (İngilizcesi "dracunculiasis") adı Latince "küçük canavarlar hastalığı" anlamındaki kelimeden gelir.^[9] "Gine solucanı" adı ise, Avrupalıların bu hastalığı 17. Yüzyılda Batı Afrika‘nın Gine sahilinde görmelerinin ardından ortaya çıkmıştır.^[8] Gine solucanlarına benzeyen bir tür, bu hastalığın hayvanlarda görülmesine neden olur,^[10] ama bunların insanları etkilediği düşünülmemektedir.^[10] Bu hastalık ihmal edilmiş bir tropikal hastalık olarak sınıflandırılmaktadır.^[11]