Federal Avusturya Devleti - Vikipedi

Bundesstaat Österreich (Almanca) Federal Avusturya Devleti
1934–1938
Bayrak Arma
Millî marş Almanca: Sei gesegnet ohne Ende (İngilizce: "Be Blessed Without End") "Sonsuza kadar kutsanmış ol"
Başkent	Viyana
Yaygın dil(ler)	Almanca
Hükûmet	Otoriter faşist diktatörlük idaresinde tek partili federal cumhuriyet
Cumhurbaşkanı
• 1934-1938 Wilhelm Miklas
Şansölye
• 1934 Engelbert Dollfuss • 1934 (geçici) Ernst Rüdiger Starhemberg • 1934-1938 Kurt Schuschnigg • 1938 Arthur Seyss-Inquart
Yasama organı	Ulusal Konsey[1]
Tarihçe
• Kuruluşu 1 Mayıs 1934 • Dollfuss Suikastı 25 Temmuz 1934 • Berchtesgaden Antlaşması 12 Şubat 1938 • Avusturya'nın İlhakı 12 Mart 1938 • Dağılışı 12 Mart 1938
Para birimi	Avusturya Şilini
Öncüller Ardıllar Birinci Avusturya Cumhuriyeti Nasyonal Sosyalist Avusturya

Federal Avusturya Devleti (Almanca: Bundesstaat Österreich ; konuşma dilinde Almanca: Ständestaat, Birleşik Devlet) Birinci Avusturya Cumhuriyeti'nin devamı niteliğinde, 1934-1938 yılları arasında Avusturya topraklarında var olmuş ve tek parti tarafından Klerikal faşizm ile yönetilen devlet. Ständestaat kavramı rejim liderleri Engelbert Dollfuss ve Kurt Schuschnigg tarafından savunuldu ve bunun sonucunda ortaya, İtalyan Faşizmi ve Roma Katolikliğinin karışımından meydana gelmiş otoriter hükûmet ortaya çıktı. Devlet Mart 1938'de Almanya'nın Avusturya'yı ilhak etmesiyle (Anschluss) dağıldı. Bu süreçten sonra Avusturya, 1955'te imzalanan ve müttefik devletlerin Avusturya işgalini bitirdiğinin belgesi olan Avusturya Devlet Antlaşmasını imzalayana kadar bağımsızlığını ilan edemeyecekti.

1890'larda, içinde dönemin Viyana belediye başkanı Karl Lueger'in de bulunduğu muhafazakar Hristiyan Sosyal Parti'nin kurucu üyeleri, proletaryanın ve alt orta sınıfın yoksullaşmasını dikkate alan ekonomik bir perspektiften, anti-liberal görüşler geliştirdiler. Bir katolik doktrin olan "Katolik Sosyal Öğreti" ile Avusturya Sosyal Demokrat Partisi'ne karşı işçi hareketi başlattılar. Hristiyan Sosyal Parti ayrıca, Nazilerin ileride yapacağı kadar şiddetli olmasa da, anti-semitik önyargılar da yaydı.

1930'ların başındaki Büyük Buhran sırasında Hristiyan Sosyal Parti, 1931'de Papa Pius XI tarafından yayınlanan Quadragesimo anno bildirilerine dayanan, Portekiz ve İtalyan faşizmiyle modellenmiş birleşik bir hükûmet biçiminin uygulanmasıyla sınıf mücadelesinin üstesinden gelme fikrini ortaya attı. 1932'de Avusturya Şansölyesi olarak atanan Hristiyan Sosyal Partili politikacı Engelbert Dollfuss, 4 Mart 1933'te Avusturya Ulusal Konseyi'nin başkanı ve Sosyal Demokrat Karl Renner'in, seçim esnasındaki oylama usulsüzlüklerinden ötürü istifa etmesi gerektiğini savundu. Dollfuss, olayı Avusturya Parlamentosunun kendi kendini ortadan kaldırması olarak nitelendirdi.

Şansölye Dollfuss daha sonra olağanüstü kararname ile başa geçti ve 26 Mayıs 1933'te Avusturya Komünist Partisi'ni, 30 Mayıs'ta Sosyal Demokrat "Republikanischer Schutzbund" paramiliter örgütünü ve 19 Haziran'da Nazi Partisi'nin Avusturya şubesini kapattı. Dollfuss 20 Mayıs 1933'te, "özerk, Hristiyan bir birleşik Avusturya Federal Devleti" mottosundan hareketle "Fatherland Front"'u (Anavatan Cephesi) kurdu. 12 Şubat 1934'te, hükûmetin Sosyal Demokrat Parti tarafından kurulan Avusturyalı bir paramiliter örgüt olan "Schutzbund"'u kaldırma girişimleri Avusturya iç savaşını ateşledi. Ayaklanma, Avusturya Silahlı Kuvvetleri ve Ernst Rüdiger Starhemberg komutasındaki sağcı Heimwehr birliklerinin desteğiyle bastırıldı, Sosyal Demokrat Parti ve ona bağlı sendikaların yasaklanmasıyla sonuçlandı. Diktatörlüğe giden yol, 1 Mayıs 1934'te Avusturya Anayasası'nın son derece otoriter bir anayasaya dönüştürülmesiyle tamamlandı.

Dollfuss, 25 Temmuz 1934'te Avusturya nazileri tarafından gerçekleştirilen darbe girişimi döneminde suikasta kurban gitmesine kadar ülkeyi olağanüstü hallerle yönetmeye devam etti. Darbe girişimi, başlangıçta Hitler'in cesaretlendirmesine rağmen, hızla bastırıldı ve Dollfuss'un eğitim bakanı Kurt Schuschnigg onun yerini aldı. Hitler, başarısız darbe girişiminde kendisinin rolü olduğunu reddetti, ancak Arthur Seyss-Inquart ve Edmund Glaise-Horstenau gibi Nazi sempatizanlarını gizlice destekleyerek Avusturya devletini istikrarsızlaştırmaya devam etti. Buna karşılık, Schuschnigg komutasındaki Avusturya, güney komşusu faşist İtalyan diktatörü Benito Mussolininin desteğini istedi. 1935-36 İtalya-Habeşistan savaşından sonra uluslararası düzeyde kınanan Mussolini'nin Hitler'e yaklaşmasından sonra tablolar değişti. Schuschnigg, birkaç Avusturyalı Naziyi affedip, Fatherland Front'a (Anavatan Cephesi) kabul ederek Nazi Almanyası ile ilişkileri iyileştirmeye çalışsa da, Mussolini ve Hitlerin mihver güçlerine karşı galip gelme şansı yoktu.

Federal Avusturya Devleti Avusturya tarihini yüceltti. Habsburg Monarşisi, Avusturya tarihinde ulu bir dönem olarak yüceltildi. Katolik Kilisesi, Alman kültürünü unutturmaya yarayan ve ulusun Avusturya'nın tarihini ve kimliğini hatırlatmasında büyük bir rol oynadı. Eğitimde, mezun olabilmek için din bilgisi gerektiren sınavlar getirildi. Bu ideolojilere göre Avusturyalılar Almanlardan daha "iyiydi".^[2] Katolik rejim, "Quadragesimo anno" bildirileri başta olmak üzere anti-komünist ve anti-kapitalist olmayan öğretileri öne çıkardı. Genel olarak, Nazi ideolojisine tamamen karşı çıkan Dollfuss, Hitler'i "Out-Hitler" yapmak istediğini iddia etti.^[3]

Federal Devlet, liberal kapitalizmden uzak durmasına rağmen, Nazi Almanyası ve Faşist İtalya'nın aksine, dikkat çekici bir kapitalist para politikası izledi. Darbeden önce Dollfuss ile çalışmış olan kapitalist iktisatçı Ludwig von Mises, Avusturya Ticaret Odası'nın başkanlığına getirildi ve Federal Devlet, Mises'in ve diğer iktisatçıların rehberliğinde, Büyük Buhran'a tepki olarak güçlü bir kemer sıkma politikası izledi.^[4]

Federal devlet, para birimini kontrol altına alabilmek için sert deflasyonist politikalar izledi. Ayrıca harcamaları da büyük oranda düşürdü ve yüksek faiz oranları getirdi. Bütçe açığı 200 milyon şilinden 50 milyon şilin altına düşürüldü.^[5] 1936'da işsizlerin yalnızca %50'si işsizlik yardımı alıyordu. Bu politikalar feci bir ekonomik daralmaya yol açtı. Tahminlere göre, işsizlik 1933'te %26 ile zirve yaptı ve 1937'ye kadar %20'nin altına düşmedi.^[6]

Federal Devletin gerçekten faşist olarak kabul edilip edilemeyeceği tartışmalıdır. Otoriter bir yapıya sahip olmasına ve faşizm benzeri semboller kullanmasına rağmen, bu yapı Avusturyalılar tarafından hiçbir zaman büyük bir destek görmedi. En göze çarpan politikası Katolikliği benimsemekti fakat ekonomik ve sosyal politikaları, Faşist İtalya ve Nazi Almanyası ile yalnızca geçici bir benzerlik taşıyordu.

John Gunther 1940'ta devletin "vatandaşların haklarına fantastik bir şekilde saldırdığını" yazdı ve 1934'te polisin Viyana'da 106.000 eve baskın yaptığını ve Naziler, sosyal demokratlar ve komünistler için 38.141 tutuklama emri çıkarttığını belirtti. Ancak şunu da ekledi: "Ama - ve önemli bir "ama" idi - terör hiçbir zaman Nazi terörünün baskıcı gücü gibi bir şeye ulaşmadı. Tutuklananların çoğu hemen hapisten çıktı. En aşırı zamanda bile, Schuschnigg diktatörlüğünü tamamen ciddiye almak zordu. Bunun nedeni Avusturya'nın nezaketiydi, Avusturya'nın uzlaşma dehası ve Avusturyalılardı."

Hitler, Kasım 1937'de, Wehrmacht komutanlarıyla yaptığı toplantıda Avusturya harekâtını planladı.12 Şubat 1938'de Alman büyükelçisi Franz von Papen'in arabuluculuğunda Schuschnigg, uzlaşma için Hitler'in Berchtesgaden'deki Berghof konutuna gitti, ancak Nazi Partisinin yeniden aktif olması, Seyss-Inquart ve Glaise-Horstenau gibi Nazi politikacıların kabineye dahil olması gerektiğinin belirtildiği bir ültimatom ile karşılaştı. Wermacht Generali Wilhelm Keitel'in varlığından etkilenen Schuschnigg bu şartı kabul etti ve 16 Şubat'ta Arthur Seyss-Inquart stratejik açıdan çok önemli olan Avusturya içişleri bakanlığının başına geçti. İngiltere'nin Berlin büyükelçisi Nevile Henderson 3 Mart 1938'de Almanya'nın Avusturya'ya yönelik yaptırımında son derece haklı olduğunu açıklamasından sonra Schuschnigg, 13 Mart'ta ülke çapında bir referandum planlayarak Avusturya'nın özerkliğini sağlamak için son bir girişim başlattı. Zaferi kazanma çabasının bir parçası olarak, Sosyal Demokrat liderleri hapisten salıverdi, tek partili rejimi sonlandırma ve sosyalist sendikaları yasallaştırma karşılığında Demokratların desteğini kazanmaya çalıştı. Hitler, tepki olarak Wehrmacht birliklerini Avusturya sınırına konuşlandırdı ve Seyss-Inquart'ın Avusturya şansölyesi olarak atanmasını talep etti. 11 Mart'ta Avusturyalı Naziler Federal binaya baskın düzenledi ve Schuschnigg'i istifaya zorladı. Seyss-Inquart, şansölyelik için yemin etti ve ertesi gün Wehrmacht birlikleri, hiçbir direnişle karşılaşmadan sınırı geçti. Hitler başlangıçta Avusturya'yı Seyss-Inquart başkanlığında kukla bir devlet olarak korumayı amaçlamıştı. Ancak Hitler'e olan coşkulu destek, onun duruşunu değiştirmesine ve Avusturya'yı tam olarak ele geçirmesine yol açtı. 13 Mart'ta Seyss-Inquart resmen Anschluss kararı verdi, ancak cumhurbaşkanı Miklas derhal istifa ederek yasayı imzalamaktan kaçındı. Seyss-Inquart daha sonra Miklas'ın görevlerinin çoğunu devraldı ve Anschluss tasarısını imzaladı. Hitler, iki gün sonra Viyana'da yaptığı konuşmada, "Anavatanımın Alman İmparatorluğu'na katılımını ilan ediyorum" dedi.