Mozilla Firefox - Vikipedi

"Firefox" buraya yönlendirilmektedir. Diğer kullanımlar için Firefox (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Mozilla Firefox
Windows 10 üzerinde Firefox 100 ekran görüntüsü
Geliştirici(ler)Mozilla Vakfı, Mozilla gönüllüleri ve Mozilla Corporation
İlk yayınlanma9 Kasım 2004
Güncel sürüm130.0 / 3 Eylül 2024
Önizleme sürümü131.0beta / 3 Eylül 2024
Programlama diliC++, JavaScript, HTML, C, Rust
İşletim sistemiWindows, macOS, Linux, Android, iOS
Erişilebilirlik103 dil
TürWeb tarayıcı
LisansMPL 2.0
Resmî sitesimozilla.org/firefox/
Kod deposu
Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Web tarayıcısı
Firefox
Firefox
Firefox'un logosu
Hakkında
Sürümler
Topluluk
Teknolojiler

Mozilla Firefox (veya kısaca Firefox), Mozilla Vakfı ve onun alt kuruluşu Mozilla Corporation tarafından geliştirilen, özgür ve açık kaynak kodlu bir web tarayıcısıdır. Firefox; Windows, macOS, Linux, Android ve iOS işletim sistemlerinde kullanabilir. Yazılımın Windows, macOS, Linux, Android sürümlerinde web sayfalarının oluşturulması için Gecko motoru kullanılır. Mozilla tarafından geliştirilen Gecko, mevcut ve planlanmış web standartlarıyla uyumludur. 2015'te çıkan iOS için Firefox uygulamasında ise Apple'ın getirdiği kısıtlamalar nedeniyle iOS'in bütünleşik WebKit motoru kullanılır.

Firefox, 2002 yılında Mozilla Application Suite paketi yerine tek başına çalışan bir tarayıcıya sahip olmak isteyen Mozilla gönüllüleri tarafından "Phoenix" adıyla geliştirildi. Beta aşamasındayken bile Microsoft'un o zamanki piyasa lideri olan Internet Explorer 6 tarayıcısına kıyasla hız, güvenlik ve eklenti desteği açısından öne çıkarak popüler hale geldi. Firefox, 9 Kasım 2004'te yayımlandı,[1] 9 ay içinde 60 milyon indirmeye ulaştı ve Internet Explorer'ın hakimiyetini tehdit eder hale geldi.[2] Mozilla topluluğu, 1998'de AOL tarafından satın alınmadan önce Netscape çalışanları tarafından kurulmuştu. Bu nedenle kimilerince Firefox'un Netscape Navigator ruhunu taşıdığı ve onun ardılı olduğu kabul edilir.[3]

2009 sonlarında Firefox'un pazar payı %32 ile zirveye çıktı ve Firefox 3.5 bir süreliğine dünyanın en popüler tarayıcısı oldu.[4][5] Ardından Google Chrome'un yarattığı rekabetle birlikte Firefox'un pazar payı düştü. Ocak 2016 itibarıyla çeşitli istatistiklere göre Firefox'un masaüstü tarayıcıları arasındaki kullanım oranı %9 ile %16 arasında değişmekte, bu da onu en popüler ikinci tarayıcı yapmaktadır.[6][7][8][9] Mozilla'ya göre Aralık 2014 itibarıyla dünya çapında yaklaşık 500 milyon Firefox kullanıcısı bulunmaktadır.[10]

(Haziran 2024 (2024-06) itibarıyla), Firefox'un masaüstündeki kullanım oranı Statcounter verilerine göre %6,64 olarak kaydedildi. Firefox, Google Chrome (%64,88), Safari (%8,8) ve Microsoft Edge (%13,13) gibi masaüstü web tarayıcılarından sonra kullanım oranlarında dördüncü sırada yer almaktadır. Tüm platformlarda ise kullanım payı %2,82 olarak kaydedilmiştir.[11][12]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Windows XP'de Phoenix 0.1 ekran görüntüsü

Firefox projesi, Mozilla projesinin deneysel bir dalı olarak Dave Hyatt, Joe Hewitt ve Blake Ross tarafından başlatıldı. Bu grup, Netscape'in sponsor olmasından kaynaklanan ticari gereksinimlerin, ayrıca özelliklerin geliştiriciler tarafından belirlenmesinin Mozilla tarayıcısına zarar verdiğini düşünüyordu. Mozilla Suite'in “fazlalıkları” olarak gördükleri şeyleri atmak için tek başına çalışan bir tarayıcı oluşturdular. Firefox adını alacak bu tarayıcının, ileride Mozilla Suite'in yerini almasını umuyorlardı. 3 Nisan 2003'te Mozilla Organizasyonu, o tarihten itibaren Mozilla Suite yerine Firefox ve Thunderbird’e odaklanacağını açıkladı. Mozilla Suite gönüllüleri ise SeaMonkey projesini oluşturdu ve 2005’te SeaMonkey, tamamen Mozilla Application Suite’in yerine geçti.

Firefox projesi birkaç kez isim değişikliğine gitmek zorunda kaldı. Projenin ilk adı Phoenix (Türkçesi: Zümrüdüanka) idi. Mitolojide yanarak öldükten sonra kendi küllerinden yeniden doğan bir kuş olan Zümrüdüanka’nın “külleri”, ilk “tarayıcı savaşlarında” Microsoft Internet Explorer tarafından öldürülen Netscape Navigator'ı temsil ediyordu. Ancak Phoenix markası Phoenix Technologies’e ait olduğu için bu addan vazgeçildi ve Firebird adında karar kılındı. Bu ad ise Firebird adını kullanan açık kaynaklı veritabanı yazılımı projesinin tepkisine neden oldu. Mozilla Vakfı, karışıklığı önlemek için tarayıcının Mozilla Firebird adını kullanacağını açıkladıysa da tartışmalar sürdü ve 9 Şubat 2004’te tarayıcının adı Mozilla Firefox olarak değiştirildi. Firefox, kızıl panda adlı hayvanın takma adıdır ve Firefox’un maskotu olarak da bu hayvan benimsenmiştir.

2016 yılında Mozilla, Firefox'un Gecko mimarisini ve diğer bileşenlerini iyileştirmeyi amaçlayan Quantum adlı bir proje duyurdu. Bu proje, tarayıcının performansını artırmayı, mimarisini modernleştirmeyi ve tarayıcıyı çoklu işlem modeline geçirmeyi hedefliyordu. Bu iyileştirmeler, Google Chrome'un payının azalması ve performansının gerilemeye başladığı şikayetlerinin ardından geldi. Ancak bu değişiklikler, Firefox için mevcut eklentilerin yeni sürümlerle uyumsuz hale getirilmesine neden oldu. Mevcut mimari yerine, Chrome ve diğer yeni tarayıcılara benzer olacak şekilde tasarlanmış yeni bir uzantı sistemi tercih edildi. Kasım 2017'de piyasaya sürülen Firefox 57, Quantum tabanını içeren ilk sürüm oldu ve bu nedenle Firefox Quantum olarak adlandırıldı. Mozilla'dan bir yetkili, Quantum'un tarayıcının 1.0 sürümünden bu yana yapılan "en büyük güncelleme" olduğunu belirtti.[13][14][15] Mimarinin ilk sürümlerinde yanıt vermeyen ve çöken sayfalar, aynı işlem içinde yüklenen diğer sayfaları etkilemekteydi. Chrome her yüklenen sekme için ayrı işlemler kullanırken, bellek tüketimi ile performansı dengelemek için Firefox varsayılan olarak dört bölüm üzerine sekme görevlerini dağıtmaktadır. İşlem sayısı ayarlanabilir olduğu için performansı artırırken bellek kullanımını da artırmaktadır, bu nedenle daha büyük RAM kapasitesine sahip bilgisayarlar için uygundur.[16][17]

3 Mayıs 2019'da Mozilla sunucularındaki bir ara sertifikanın süresinin dolması, Firefox'un tüm tarayıcı eklentilerini (add-on'ları) otomatik olarak devre dışı bırakmasına ve kilitlemesine neden oldu. Mozilla, bu sorunun giderilmesine hemen sonra Mozilla Studies bileşenlerini kullanarak düzeltmeyi hedefledi.[18][19]

13 Ocak 2022 tarihinde Firefox'un HTTP/3 uygulamasındaki bir sorun, birkaç saat kesintiye yol açtı.[20]

Özellikler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Acid3 Mozilla Firefox Test Sonuçları

Firefox'un özellikleri arasında sekmeli gezinti, yazım denetimi, yazarken arama, canlı yer imleri, akıllı yer imleri, indirme yöneticisi ve coğrafi konuma duyarlı gezinti sayılabilir. Firefox'un bütünleşik arama sistemi varsayılan olarak çoğu ülkede Google’ı, Türkiye’de Yandex’i kullanır. Bunlara ek olarak Firefox, web geliştiricilerine yönelik Hata Konsolu ve DOM Denetçisi gibi birçok bütünleşik araç sunar. Pocket entegrasyonu sayesinde Firefox’ta okuma listesine eklenen sayfalar başka cihazlarda çevrimdışı olarak okunabilir. WebRTC teknolojisini kullanarak uyumlu sistemlerle görüntülü görüşme, ekran paylaşımı ve dosya paylaşımı yapmayı sağlayan Firefox Hello özelliği 2016’da tarayıcıdan kaldırılmıştır.

Üçüncü şahıslar tarafından geliştirilen eklentiler aracılığıyla Firefox’a yeni işlevler eklenebilir. Firefox eklentileri, WebExtensions adlı HTML ve JavaScript API’ı aracılığıyla geliştirilir. Bu sistem, Google Chrome ve Microsoft Edge eklentileriyle büyük ölçüde uyumludur. Eski Firefox eklentileri XUL ve XPCOM API’ları ile geliştiriliyordu; ancak bu eklentiler yeni Firefox’un çok işlemli mimarisiyle uyumlu olmadıkları için Firefox 57’den itibaren “eski teknoloji eklentiler” adını almıştır ve artık desteklenmemektedir.

Kullanıcılar, kendilerinin veya üçüncü şahısların geliştirdiği temaları yükleyerek Firefox'un görünümü de değiştirebilirler. Eklentiler ve temalar Firefox Eklentileri adlı web sitesi üzerinden yüklenir.

Standartlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Firefox; HTML4 (ve HTML5’in neredeyse tamamı), XML, XHTML, MathML, SVG 2 (kısmi), CSS, ECMAScript (JavaScript), DOM, XSLT, XPath ve alfa saydamlık içeren APNG (hareketli PNG) görselleri gibi birçok web standardını destekler. Ayrıca WHATWG tarafından oluşturulan istemci taraflı depolama ve canvas elementi gibi standart önerilerini de destekler. Bu standartlar, Firefox’un Gecko adlı layout motoruna ve Spidermonkey adlı JavaScript motoruna entegre edilir.

Firefox, Acid2 adlı standartlara uyumluluk testini 3.0 sürümünden beri geçmektedir. Mozilla, Firefox’un Acid3 testini geçmeyi hedeflemediğini; çünkü testin SVG yazı tipleri bölümünün eskidiğini onun yerini alan WOFF standardının tüm büyük tarayıcılar tarafından kabul edildiğini açıklamıştır. 2011'de SVG yazı tipi testleri Acid3 testinden çıkarmış, böylece Firefox 4 ve sonraki sürümleri testte 100 üzerinden 100 puan almaya başlamıştır.

Firefox, kimlik avı ve zararlı yazılım koruması sunmak üzere Google’ın geliştirdiği Safe Browsing adlı özel bir protokolünü de destekler.

Windows Vista ve sonraki Windows sürümlerinde, Firefox 38 ve sonraki sürümler HTML5 Encrypted Media Extensions (EME) ile korunan video içeriklerini oynayabilir. Bu amaçla kullanılan Adobe Primetime İçerik Çözme Modülü kapalı kaynaklı olduğu için Firefox onu bir “sandbox” ortamında çalıştırarak sisteme erişimini kısıtlar, ayrıca modüle her seferinde rastgele bir cihaz kimliği bildirerek kullanıcının bu modül aracılığıyla takip edilmesini önler. Firefox 47 sürümünden itibaren Windows ve macOS'te Google'ın Widevine İçerik Çözme Modülü de desteklenir. Böylece Netflix, Amazon Video, BluTV gibi servislerin şifrelenmiş HTML5 videoları izlenebilir.

Yerelleştirme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Firefox, en fazla dilde kullanılabilen web tarayıcısıdır. 2004'te çıkan ilk sürümü Türkçe dahil 28 dil ve lehçeyi destekliyordu. Günümüzde Firefox, 97 dil ve lehçede kullanılabilmektedir.

Platform desteği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Firefox'un masaüstü sürümü Windows, macOS ve Linux'ta kullanılabilir. Android için Firefox uygulaması yalnızca Android'de, iOS için Firefox uygulaması ise yalnızca iOS'te desteklenmektedir.

Firefox kaynak kodu çeşitli işletim sistemler için derlenebilir ama yazılımın resmi sürümleri aşağıdaki sistemler için sunulmaktadır:

Gerekli donanım ve yazılımlar[21]
Gereksinim Windows Linux masaüstü macOS Android[22] iOS
İşlemci SSE2 uyumlu Pentium 4 veya üstü[23] x64 CPU'lar[23] ARM ve IA-32[23] ARM
Bellek (RAM) 512 MB / 64 bit sürüm için 2 GB 384 MB ?
Sabit sürücü alanı 200 MB 50 MB ?
İşletim sistemi 7 veya üstü
Server 2008 R2 veya üstü[24]

XP, Server 2003 ve Vista yalnızca Firefox 52 ESR sürümünde desteklenir[25]

Minimum
Önerilen
 OS X 10.9 veya üstü 5.0 veya üstü[22] 10.3 veya üstü[27]

Kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Android'de Firefox 14
  • Firefox'un kullanımı, kisişelleştirilmesi ve püf noktaları ile ilgili olarak Mozilla'nın resmi destek20 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sayfası üzerinden geniş bilgi edinilebilir.
  • Mozilla Firefox, farklı amaçlara yönelik binlerce eklenti desteğine sahiptir. Bu eklentilere https://addons.mozilla.org18 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresinden ulaşabilir.
  • Bir sayfayı yenilemek için diğer tarayıcılarda olduğu gibi F5 tuşunu kullanabilir ancak bu, Firefox önbelleğini tamamen yenilemez. Sayfayı önbellekle (cache) beraber yenilmek için Ctrl + F5 kullanılmalıdır.
  • Firefox'da adres çubuğundan girilerek ulaşılabilen gizli bazı sayfalar bulunmaktadır:[28] about: — Firefox hakkında bilgi
about:buildconfig — Kullanılan araçlar ve parametreler
about:cache — Hafıza ve disk belleği hakkında bilgi
about:cache?device=memory — Hafıza belleği bilgileri
about:cache?device=disk — Disk belleği bilgileri
about:config — Gelişmiş kullanıcı ayarları (prefs.js) için grafik arayüz
about:credits — Mozilla Projesi'ne katkıda bulunanların listesi
about:license — Lisans sözleşmesi
about:logo — Logo
about:performance — Tarayıcı görev yöneticisi
about:plugins — Kurulmuş yan uygulamalar ve bunlar hakkında bilgiler
about:mozilla — Mozilla Kitabından özlü sözler
about:robots — Robotlar hakkında ayrıntılı bilgiler
about:protections — Engellenen izleyiciler hakkında bilgiler
[değiştir | kaynağı değiştir]

"Mozilla Firefox" adı, Mozilla'nın tescilli bir ticari markasıdır; resmi Firefox logosu ile birlikte, belirli koşullar altında kullanılabilir. Resmi ikili dosyaları değiştirilmemiş biçimde yeniden dağıtan herkes, Firefox adını ve markasını bu dağıtım için kullanabilir, ancak temel kaynak kodunu değiştiren dağıtımlara kısıtlamalar getirilmiştir. "Firefox" adı, kızıl panda lakabından türetilmiştir.[29][30]

Mozilla, Firefox logosu dosyalarını açık kaynak lisansları altına koymuştur, ancak ticaret markası yasalarının uygulandığı bağlamlarda değiştirilmiş veya benzer logoların görüntülenmesine izin verilmeyen ticaret markası yönergelerine sahiptir.[31][32][33][34]

Iceweasel web tarayıcısı

Mozilla Vakfı'nın niyetleri konusunda, bazı açık kaynak dağıtımlarının "Firefox" ticaret markasını kullanmalarını engelleme konusunda bazı tartışmalar yaşanmıştır. Açık kaynak tarayıcılar, "kitlesel pazar hakimiyeti yerine pazarda daha fazla seçenek ve yenilik sağlar." Mozilla Vakfı Başkanı Mitchell Baker, 2007'de verdiği bir röportajda, dağıtımların kaynak kodunu değiştirmedikleri sürece Firefox ticaret markasını özgürce kullanabileceklerini ve Mozilla Vakfı'nın tek endişesinin kullanıcıların "Firefox" kullanırken tutarlı bir deneyim elde etmeleri olduğunu açıklamıştır.[35]

Kodların resmi marka ve isim kullanmadan dağıtılmasına izin vermek için Firefox derleme sistemi içinde bir "marka anahtarı" bulunmaktadır. Bu anahtar, genellikle gelecekteki Firefox sürümlerinin alfa sürümleri için kullanılır ve kodun resmi logo ve isim olmadan derlenmesine izin verir; bu da Firefox ticaret markasıyla ilgili kısıtlamalar olmadan üretilmiş türev bir çalışmanın ortaya çıkmasına olanak tanır. Markasız derlemede, ticari markalı logo ve isim, serbestçe dağıtılabilir genel bir dünya logosu ve değiştirilmiş sürümün kaynak aldığı sürüm serisinin adıyla değiştirilir.[kaynak belirtilmeli]

"Firefox" adı altında değiştirilmiş sürümlerin dağıtılması, temel kodda yapılan değişikliklerin Mozilla tarafından açıkça onaylanmasını ve resmi marka kullanımını gerektiriyordu. Örneğin, resmi logo kullanmadan "Firefox" adını kullanmak izin verilmezdi. Debian projesi, 2006'da resmi Firefox logosunu kullanmayı bırakma kararı aldığında (çünkü o dönemde Mozilla'nın telif hakkı kısıtlamaları Debian'ın kurallarıyla uyumsuzdu), Mozilla Vakfı temsilcisinden bu durumun kabul edilemez olduğu ve yayınlanan ticaret markası kurallarına uymaları veya dağıtımlarında "Firefox" adını kullanmayı bırakmaları istendi. Debian, değiştirilmiş Firefox sürümünü "Iceweasel" olarak markalamaya geçti (ancak 2016'da Firefox'a geri döndü). GNU IceCat, GNU Projesi tarafından dağıtılan başka bir türetilmiş Firefox sürümüdür ve kendi markalamasını sürdürmektedir.[36][37]

Görsel kimlik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Firefox simgesi, Firefox yazılımının resmi Mozilla sürümünü ve resmi dağıtım ortaklarının sürümlerini belirtmek için kullanılan bir ticari markadır. Bu nedenle, Firefox'un değiştirilmiş sürümlerini dağıtan yazılım dağıtıcıları simgeyi kullanmaz.[kaynak belirtilmeli][38]

Firefox'un erken Firebird ve Phoenix sürümleri, birçok diğer profesyonel yazılım paketiyle karşılaştırıldığında makul görsel tasarımlara sahip olarak kabul edildi, ancak birçok profesyonel yazılım paketine kıyasla yetersiz kaldı. Ekim 2003'te, profesyonel arayüz tasarımcısı Steven Garrity, Mozilla'nın görsel kimliği ile ilgili olduğunu düşündüğü her şeyi kapsayan bir makale yazdı.[39]

Kısa bir süre sonra Mozilla Vakfı, Garrity'yi yeni görsel kimlik ekibinin başına getirdi. Şubat 2004'te Firefox 0.8'in piyasaya sürülmesi, yeni markalaşma çabalarının başlamasını gördü. Bu, Mozilla ile uzun süredir ilişkisi olan web geliştiricileri grubu silverorange tarafından yapılan yeni simge tasarımları içeriyordu. Son tasarımlar, Camino üzerinde çalışmış olan Jon Hicks tarafından yapıldı. Logo daha sonra gözden geçirildi ve güncellendi ve büyütüldüğünde bulunan birkaç kusur düzeltildi. Logoda gösterilen hayvan, stilize edilmiş bir tilkidir, ancak "firefox" genellikle kızıl panda için yaygın bir isimdir. Hicks'e göre panda, "gerçekten doğru imgeleri çağrıştırmadı" ve geniş bir şekilde tanınmadı.[40][41]

Haziran 2019'da Mozilla, Firefox logosunu yeniden tasarlanmış bir şekilde tanıttı ve bu değişiklik resmi olarak sürüm 70'te uygulandı. Yeni logo, Firefox etrafında bir marka sistemi oluşturma çabasının bir parçasıdır ve artık Firefox markası altında tanıtılan eşleştirme uygulamaları ve hizmetleri için bir paket olarak sunulmaktadır.

  • Logo tarihi
  • Firefox olarak yeniden adlandırılmadan önce "Phoenix" ve "Firebird" logosu
    Firefox olarak yeniden adlandırılmadan önce "Phoenix" ve "Firebird" logosu
  • Firefox 0.8–0.10, 9 Şubat 2004'ten 8 Kasım 2004'e kadar
    Firefox 0.8–0.10, 9 Şubat 2004'ten 8 Kasım 2004'e kadar
  • Firefox 1.0–3.0, 9 Kasım 2004'ten 29 Haziran 2009'a kadar
    Firefox 1.0–3.0, 9 Kasım 2004'ten 29 Haziran 2009'a kadar
  • Firefox 3.5–22, 30 Haziran 2009 - 5 Ağustos 2013
    Firefox 3.5–22, 30 Haziran 2009 - 5 Ağustos 2013
  • Firefox 23–56, 6 Ağustos 2013'ten 13 Kasım 2017'ye kadar[42]
    Firefox 23–56, 6 Ağustos 2013'ten 13 Kasım 2017'ye kadar[42]
  • Firefox 57–69, 14 Kasım 2017'den 21 Ekim 2019'a kadar
    Firefox 57–69, 14 Kasım 2017'den 21 Ekim 2019'a kadar
  • Firefox 70 veya üzeri, 22 Ekim 2019'dan beri
    Firefox 70 veya üzeri, 22 Ekim 2019'dan beri
  • Erken erişim versiyonlar için kullanılan logolar
  • Alfa öncesi sürümlerin gecelik yapılarını temsil etmek için kullanılan 2011 Nightly logosu
    Alfa öncesi sürümlerin gecelik yapılarını temsil etmek için kullanılan 2011 Nightly logosu
  • 2013 Nightly logosu
    2013 Nightly logosu
  • 2017 Nightly logosu
    2017 Nightly logosu
  • 2019 Nightly logosu
    2019 Nightly logosu
  • Geliştirici sürümleri için kullanılan diğer logolar
  • Bir alfa sürümünü temsil etmek için kullanılan 2011 Aurora logosu
    Bir alfa sürümünü temsil etmek için kullanılan 2011 Aurora logosu
  • 2013 Aurora logosu
    2013 Aurora logosu
  • 2015 Geliştirici Sürümü logosu
    2015 Geliştirici Sürümü logosu
  • 2017 Geliştirici Sürümü logosu
    2017 Geliştirici Sürümü logosu
  • 2019 Geliştirici Sürümü logosu
    2019 Geliştirici Sürümü logosu
  • Diğer logolar
  • Kaynak koduyla birlikte dağıtılan mavi küre çizimi. (açıkça ticari marka olarak korunmamaktadır)[43]
    Kaynak koduyla birlikte dağıtılan mavi küre çizimi. (açıkça ticari marka olarak korunmamaktadır)[43]
  • Temmuz 2019 itibarıyla Firefox markalı ürün ve hizmetlerin logosu.
    Temmuz 2019 itibarıyla Firefox markalı ürün ve hizmetlerin logosu.

Pazar payı

[değiştir | kaynağı değiştir]
StatCounter'a göre web tarayıcılarının kullanım payı

Firefox 1.0 sürümü 9 Kasım 2004 tarihinde piyasaya sürüldüğünden beri indirme oranları artarak devam etmektedir. Temmuz 2009 itibarıyla Firefox bir milyardan fazla kez indirilmiştir. Bu sayı, yazılım güncellemeleri yoluyla yapılan indirmeleri veya üçüncü taraf web sitelerinden yapılanları içermez. Bu, bir kullanıcı sayısını temsil etmez, çünkü bir indirme birçok makineye yüklenebilir, bir kişi yazılımı birden fazla kez indirebilir veya yazılım üçüncü bir taraftan temin edilebilir.[kaynak belirtilmeli][44][45]

Temmuz 2010'da IBM, tüm çalışanlarından (yaklaşık 400,000 kişi) varsayılan tarayıcı olarak Firefox kullanmalarını istedi.[46]

Firefox, Kasım 2011'e kadar en çok kullanılan ikinci web tarayıcısıydı, ancak bu tarihten itibaren Google Chrome tarafından geçildi. Mozilla'ya göre, Firefox Ekim 2012 itibarıyla 450 milyondan fazla kullanıcıya sahipti.[47][48][49]

2023 yılının başlarına kadar, Firefox dünya genelinde tüm platformlarda kullanılan web tarayıcıları arasında kullanım payı açısından dördüncü sıradaydı ve masaüstü tarayıcılarda dördüncü sırada yer alıyordu, kullanım payı ise %2.77'ydi.[50]

Masaüstü/dizüstü tarayıcı istatistikleri
Google Chrome
  
 66.22%
Safari
  
 11.89%
Microsoft Edge
  
 10.95%
Mozilla Firefox
  
 5.59%
Opera
  
 3.12%
Diğerleri
  
 2.24%
StatCounter'a göre Nisan 2023 masaüstü web tarayıcısı pazar payı[51]

Mozilla'nın Firefox Halka Açık Veri raporuna göre, Masaüstü istemcilerinin aylık aktif kullanıcı sayısı 2017 yılında yaklaşık olarak 310 milyondan 2023 yılında 200 milyona düşmüştür. Ekim 2020'den itibaren Firefox'un masaüstü pazar payı, eskiden en popüler olduğu ülkelerde düşmeye başladı. Eritre'de, Ekim 2020'de %50 olan pazar payı, Eylül 2021'de %9.32'ye düşmüştür. Küba'da ise, Eylül 2020'de %54.36 olan pazar payı, Eylül 2021'de %38.42'ye düşmüştür.[52][53][54]

Kazandığı ödüller ve başarılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gelişmeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mozilla Firefox, 3.0 sürümü için bir rekor denemesi yaptı. Guiness rekoru denemesi 8 milyonu aşan indirmeyle başarılı oldu. 17 Haziran 2008'deki İndirme Günü ile ilk 24 saat içinde 8 milyondan fazla indirilme sayısına ulaşan Firefox bununla bir günde en çok indirilen yazılım unvanının sahibi oldu.[72]

Tom's Hardware sitesinin Haziran 2013'te gerçekleştirdiği testlerde Firefox'un 22. sürümü, pazardaki popüler tarayıcılar arasında "en hızlı tarayıcı" ve "en başarılı tarayıcı" unvanını ele geçirdi.[73]

Firefox'un Ağustos 2013'te çıkan mobil sürümüyle mobil tarayıcıya Türkçe dil seçeneği eklendi.[74]

Firefox'un 31. sürümü PC Mag tarafından yapılan 21 Ağustos 2014'te değerlendirmede Internet Explorer, Google Chrome ve Apple Safari'yi geride bırakarak 1. sırada tamamladı.[75]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Firefox browser takes on Microsoft". BBC. 20 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2017. 
  2. ^ "Business – The assault on software giant Microsoft". BBC. 25 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2017. 
  3. ^ Jay, Paul (6 Ağustos 2010). "Curtains for Netscape – Tech Bytes". CBC News. 5 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2017. 
  4. ^ Firefox 3.5 is world's most popular browser, StatCounter says 26 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Nick Eaton. seattlepi blogs. 2009-12-21. Retrieved 2009-12-22.
  5. ^ "StatCounter global stats – Top 12 browser versions". StatCounter. 11 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2010. 
  6. ^ "Top 5 Desktop Browsers from Aug 2012 to Nov 2016". StatCounter Global Stats. StatCounter. 11 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  7. ^ "Web Browser Market Share Trends". W3Counter. Awio Web Services LLC. 1 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2015. 
  8. ^ "Desktop Browser Market Share". Net Applications. 9 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2015. 
  9. ^ "Web browsers (Global marketshare)". Clicky. Roxr Software Ltd. 24 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2015. 
  10. ^ "At a Glance | Mozilla Press Center = At a Glance". Mozilla. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2014. 
  11. ^ "Browser Market Share Worldwide | Statcounter Global Stats". StatCounter Global Stats. 26 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2024. 
  12. ^ "Desktop Browser Market Share Worldwide | Statcounter Global Stats". StatCounter Global Stats (İngilizce). 21 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2024. 
  13. ^ Shankland, Stephen (4 Ağustos 2017). "Inside Mozilla: Firefox fights back". CNET. CBS Interactive. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2017. 
  14. ^ Dignan, Larry (6 Ağustos 2017). "Why you should root for Mozilla's Firefox 57 in the browser wars". ZDNet. 11 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2017. 
  15. ^ Keizer, Gregg (14 Kasım 2017). "Mozilla seeks return to glory with release of Firefox Quantum". Computerworld. International Data Group. 23 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2017. 
  16. ^ Hoffman, Chris (14 Kasım 2017). "What's New in Firefox Quantum, the Firefox You've Been Waiting For". How-To Geek (İngilizce). 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2021. 
  17. ^ "Firefox's performance settings | Firefox Help". support.mozilla.org. 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2021.  (about:config property: dom.ipc.processCount.web)
  18. ^ Needham, Kev (4 Mayıs 2019). "Update Regarding Add-ons in Firefox". Mozilla. 4 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2019. 
  19. ^ Brinkmann, Martin (4 Mayıs 2019). "Your Firefox extensions are all disabled? That's a bug!". GHacks. 4 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2019. 
  20. ^ "Firefox is suddenly failing to load websites this morning, here's the fix". 9To5Mac. 13 Ocak 2021. 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021. 
  21. ^ "Mozilla Firefox System Requirements". mozilla.org. Mozilla Foundation. 29 Kasım 2017. 21 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018. 
  22. ^ a b "Firefox mobil cihazımda çalışır mı?". Mozlla Support. Mozilla. 3 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ a b c "Supported build configurations – MDN". 1 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2015. 
  24. ^ "Firefox — 53.0 System Requirements". Mozilla. 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018. 
  25. ^ "Firefox — 52.0 System Requirements". Mozilla. 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018. 
  26. ^ "Firefox — Aurora Notes (45.0a2)". Mozilla.org. Mozilla Foundation. 18 Aralık 2015. 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2016. 
  27. ^ "Firefox Web Browser on the App Store". App Store. Apple. 5 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2017. 
  28. ^ "PardusWiki'de Firefox maddesi". 16 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2014. 
  29. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Firefox name FAQ isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  30. ^ "Mozilla Trademark Policy". Mozilla. 28 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2007. 
  31. ^ "MXR is retired". mxr.mozilla.org. 5 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2018. 
  32. ^ "541761 – Some text implies the Firefox logo is under a non-free copyright license". bugzilla.mozilla.org. 20 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012. 
  33. ^ "Legal Stuff". Mozilla Corp. 30 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2009. 
  34. ^ "Stop Logo Cruelty". Mozilla Corp. 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2009.  "Don't Create new elements that look enough like the Firefox logo so as to cause confusion."
  35. ^ Warne, Dan (7 Mayıs 2007). "The stoush over Linux distributions using the Firefox trademark". APC Magazine. ACP Magazines Ltd. 17 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  36. ^ "Re: ice weasel". 23 Eylül 2007. 6 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2018. 
  37. ^ "Debian Bug report logs – #354622: Uses Mozilla Firefox trademark without permission". Debian. 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2007. 
  38. ^ Mozilla Trademark Policy for Distribution Partners 2 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Version 0.9 (DRAFT). Retrieved November 2, 2006.
  39. ^ Garrity, Steven (23 Ekim 2003). "Branding Mozilla: Towards Mozilla 2.0". 15 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2009. 
  40. ^ Hicks, Jon (9 Şubat 2004). "Branding Firefox". Hicksdesign. 8 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2009. 
  41. ^ Hicks, Jon (17 Aralık 2004). "Spot the Difference". Hicksdesign. 5 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2009. 
  42. ^ Martell, Sean (27 Haziran 2013). "(Re)building a simplified Firefox logo". Reticulating Splines. 2 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2013. 
  43. ^ Mozilla Trademark Policy FAQ 7 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "What are the Mozilla Trademarks and Logos?". Retrieved November 2, 2006
  44. ^ Shankland, Stephen (31 Temmuz 2009). "Firefox: 1 billion downloads only part of the story". CNET News. 9 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2009. 
  45. ^ "Spread Firefox: Mozilla Firefox Download Counts". Mozilla. 17 Temmuz 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2007. 
  46. ^ Shankland, Stephen (1 Temmuz 2010). "IBM names Firefox its default browser". CNET. 18 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2013. 
  47. ^ "At a Glance". Mozilla Press Center. Mozilla. 4 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2014. 
  48. ^ Siegler, MG (18 Kasım 2010). "Mozilla: $104 Million In Revenues, 400 Million Users, Google Deal Running Through 2011". 29 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2011. 
  49. ^ Eggheck, Amir (1 Aralık 2011). "Chrome Overtakes Firefox Globally for First Time". StatCounter. 14 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2017. 
  50. ^ "Browser Market Share Worldwide | Statcounter Global Stats". StatCounter Global Stats. 27 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023. 
  51. ^ "Desktop Browser Market Share Worldwide". StatCounter Global Stats. 23 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023. 
  52. ^ "Desktop Browser Market Share Eritrea". StatCounter Global Stats (İngilizce). 3 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020. 
  53. ^ "Desktop Browser Market Share Cuba". StatCounter Global Stats. 3 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020. 
  54. ^ "Firefox Public Data Report". data.firefox.com. 4 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023. 
  55. ^ Hesseldahl, Arik (29 Eylül 2004). "Better Browser Now The Best". Forbes. 24 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2006. 
  56. ^ The Editors of PC World (1 Haziran 2005). "The 100 Best Products of 2005". PC World. 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2007. 
  57. ^ "Firefox 1.5, CNET editors' review". c|net. 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2007. 
  58. ^ "First UK UPA Awards commend Firefox, Flickr, Google, Apple, John Lewis and BA". 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2007. 
  59. ^ Sarrel, Matthew. "Firefox 1.0.3". PC Magazine. 28 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2007. 
  60. ^ "Firefox 2 CNET Editor's Review". c|net. 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2007. 
  61. ^ "The 100 Best Products of 2006". PC World. 3 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2007. 
  62. ^ "Webware 100 Award Winner Firefox". 11 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2007. 
  63. ^ "The 100 Best Products of 2007". 19 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2007. 
  64. ^ "Prizefight: Battle of the browsers". CNET. 30 Ekim 2008. 24 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2009. 
  65. ^ Michael Muchmore (17 Haziran 2008). "Firefox 3 – At A Glance". Reviews by PC Magazine. PCMag.com. 21 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2009. 
  66. ^ "The 100 Best Products of 2008 – numbers 21 through 30". 21 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2009. 
  67. ^ "Webware 100 Award Winner Firefox". 11 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2008. 
  68. ^ "Browser of the Year". LinuxQuestions.org. 8 Şubat 2009. 20 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2012. 
  69. ^ "Top 10 Mac downloads of 2010". CNET. 20 Aralık 2010. 9 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2012. 
  70. ^ "Mozilla Firefox CNET Reviews". 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2012. 
  71. ^ "Two Champions are crowned". Toms Hardware. 21 Şubat 2012. Erişim tarihi: 28 Mart 2012. 
  72. ^ "Firefox Lider!". Erişim tarihi: 1 Haziran 2011. [ölü/kırık bağlantı]
  73. ^ published, Adam Overa (1 Temmuz 2013). "Chrome 27, Firefox 22, IE10, And Opera Next, Benchmarked". Tom's Hardware (İngilizce). 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024. 
  74. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2013. 
  75. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mozilla_Firefox&oldid=34217244" sayfasından alınmıştır