Göksel küreler - Vikipedi

Yer merkezli gök küreleri; Peter Apian'ın Cosmographia adlı çalışması (Anvers, 1539)

Göksel küreler, Eflâtun, Eudoxus, Aristo, Batlamyus, Kopernik ve diğerleri tarafından geliştirilen kozmolojik modellerin temel unsurlarıydı. Bu kozmolojik modellerde, sabit yıldızların ve gezegenlerin görünen hareketleri, sanki kürelere yerleştirilmiş mücevherler gibi, eterik, şeffaf bir beşinci elementten (esîr) yapılmış dönen kürelere gömülü olarak düşünülmüştür. Sabit yıldızların birbirlerine göre konumlarını değiştirmediğine inanıldığından, bunların tek yıldızlı bir kürenin yüzeyinde olması gerektiği ileri sürülmüştür.[1]

Modern öğretide, gezegenlerin yörüngeleri, çoğunlukla boş olan uzayda, gezegenlerin izledikleri yollar olarak bilinir. Ancak eski ve Orta Çağ düşünürleri, göksel kürelerin her birini, üzerindeki ve aşağısındaki küre ile tam temas halinde olan ve iç içe geçmiş seyreltilmiş maddenin kalın küreleri olduğunu düşünmüştür.[2] Akademisyenler Batlamyus'un epiksiklesini uyguladığında, her gezegensel kürenin onları barındıracak kadar kalın olduğunu varsaydı. Bu iç içe geçmiş küre modelini astronomik gözlemlerle birleştirerek bilginler, Güneş'e (yaklaşık 4 milyon mil), diğer gezegenlere ve evrenin sınırına (yaklaşık 73 milyon mil) kadar olan mesafeler için genel olarak kabul edilen değerleri hesaplayabildiler.[3] İç içe geçmiş küre modelinin öngördüğü Güneş ve diğer gezegenlerin bize olan uzaklığı, modern ölçüm sonuçlarından önemli derecede farklıdır[4] ve evrenin boyutunun artık akıl almaz derecede büyük olduğu ve evrenin sürekli genişlediği bilinmektedir.[5]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Grant, Planets, Stars, and Orbs, p. 440.
  2. ^ Lindberg, Beginnings of Western Science, p. 251.
  3. ^ Van Helden, Measuring the Universe, pp. 28–40.
  4. ^ Grant, Planets, Stars, and Orbs, pp. 437–8.
  5. ^ Van Helden, Measuring the Universe, p. 3

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Aristotle Metaphysics, in 'The Basic Works of Aristotle' Richard McKeon (Ed) The Modern Library, 2001
  • Clagett, Marshall Science of Mechanics in the Middle Ages University of Wisconsin Press 1959
  • Cohen, I.B. & Whitman, A. Principia University of California Press 1999
  • Cohen & Smith (eds) The Cambridge Companion to Newton CUP 2002
  • Copernicus, Nicolaus On the Revolutions of the Heavenly Spheres, in Great Books of the Western World : 16 Ptolemy Copernicus Kepler Encyclopædia Britannica Inc 1952
  • Crowe, Michael J. (1990). Theories of the World from Antiquity to the Copernican Revolution. Mineola, NY: Dover Publications, Inc. ISBN 978-0-486-26173-7. 
  • Duhem, Pierre (18 Haziran 2008), "History of Physics", The Catholic Encyclopedia, New York: Robert Appleton Company, 1911, 12, 27 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi 
  • Duhem, Pierre. Le Système du Monde: Histoire des doctrines cosmologiques de Platon à Copernic, 10 vols., Paris: Hermann, 1959.
  • Duhem, Pierre. Medieval Cosmology: Theories of Infinity, Place, Time, Void, and the Plurality of Worlds, excerpts from Le Système du Monde, translated and edited by Roger Ariew, Chicago: University of Chicago Press, 1987 0-226-16923-5
  • Dreyer, John Louis Emil (2007) [1905]. History of the Planetary Systems from Thales to Kepler. New York, NY: Cosimo. ISBN 978-1-60206-441-6. 
  • Eastwood, Bruce, "Astronomy in Christian Latin Europe c. 500 – c. 1150," Journal for the History of Astronomy, 28(1997): 235–258.
  • Eastwood, Bruce, Ordering the Heavens: Roman Astronomy and Cosmology in the Carolingian Renaissance, Leiden: Brill, 2007. 978-90-04-16186-3.
  • Eastwood, Bruce and Gerd Graßhoff, Planetary Diagrams for Roman Astronomy in Medieval Europe, ca. 800–1500, Transactions of the American Philosophical Society, vol. 94, pt. 3, Philadelphia, 2004. 0-87169-943-5
  • Field, J. V., Kepler's geometrical cosmology. Chicago: Chicago University Press, 1988 0-226-24823-2
  • Golino, Carlo (ed.)Galileo Reappraised University of California Press 1966
  • Grant, Edward, "Celestial Orbs in the Latin Middle Ages," Isis, 78(1987): 153–73; reprinted in Michael H. Shank, ed., The Scientific Enterprise in Antiquity and the Middle Ages, Chicago: Univ. of Chicago Pr., 2000. 0-226-74951-7
  • Grant, Edward, Planets, Stars, and Orbs: The Medieval Cosmos, 1200–1687, Cambridge: Cambridge Univ. Pr., 1994. 0-521-56509-X
  • Grant, Edward The Foundations of Modern Science in the Middle Ages, Cambridge: Cambridge Univ. Pr., 1996. 0-521-56762-9
  • Grasshoff, Gerd (2012). "Michael Maestlin's Mystery: Theory Building with Diagrams". Journal for the History of Astronomy. 43 (1). ss. 57-73. Bibcode:2012JHA....43...57G. doi:10.1177/002182861204300104. 
  • Gingerich, Owen The Eye of Heaven, American Institute of Physics 1993
  • Hutchins, Robert Maynard; Adler, Mortimer J., (Ed.) (1952). Ptolemy, Copernicus, Kepler. Great Books of the Western World. 16. Chicago, Ill: William Benton. 
  • Heath, Thomas Aristarchus of Samos Oxford University Press/Sandpiper Books Ltd. 1913/97
  • Jarrell, R.A. The contemporaries of Tycho Brahe in Taton & Wilson (eds)1989
  • Koyré, Alexandre: Galileo Studies (translator Mepham) Harvester Press 1977 0-85527-354-2
  • Koyré, Alexandre (1957). From the Closed World to the Infinite Universe. Forgotten Books. ISBN 978-1-60620-143-5. 
  • Kepler, Johannes, Epitome of Copernican Astronomy (Bks 4 & 5), published in Great Books of the Western World : 16 Ptolemy Copernicus Kepler, Encyclopædia Britannica Inc. 1952
  • Lewis, C. S., The Discarded Image: An Introduction to Medieval and Renaissance Literature, Cambridge: Cambridge University Press 1964 0-521-09450-X
  • Lindberg, David C. (1992). The Beginnings of Western Science. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-48231-6. 
  • Lindberg, David C. (ed) Science in the Middle Ages Chicago: Univ. of Chicago Pr., 1978. 0-226-48233-2
  • Linton, Christopher M. (2004). From Eudoxus to Einstein—A History of Mathematical Astronomy. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-82750-8. [ölü/kırık bağlantı]
  • Lloyd, G. E. R., Aristotle: The Growth and Structure of his Thought, pp. 133–153, Cambridge: Cambridge Univ. Pr., 1968. 0-521-09456-9.
  • Lloyd, G. E. R., "Heavenly aberrations: Aristotle the amateur astronomer," pp. 160–183 in his Aristotelian Explorations, Cambridge: Cambridge Univ. Pr., 1996. 0-521-55619-8.
  • Mach, Ernst The Science of Mechanics Open Court 1960.
  • Maier, Annaliese, At the Threshold of Exact Science: Selected Writings of Annaliese Maier on Late Medieval Natural Philosophy, edited by Steven Sargent, Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1982.
  • McCluskey, Stephen C., Astronomies and Cultures in Early Medieval Europe, Cambridge: Cambridge Univ. Pr., 1998. 0-521-77852-2
  • Neugebauer, Otto, A History of Ancient Mathematical Astronomy, 3 vols., New York: Springer, 1975. 0-387-06995-X
  • Pederson, Olaf (1993) [1974]. Early Physics and Astronomy: A Historical Introduction. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-40340-5. 
  • Popper, Karl The World of Parmenides Routledge 1996
  • Rosen, Edward Three Copernican Treatises Dover 1939/59.
  • Sambursky, S. The Physical World of Late Antiquity Routledge & Kegan Paul, 1962
  • Schofield, C. The Tychonic and Semi-Tychonic World Systems in Taton & Wilson (eds) 1989
  • Sorabji, Richard Matter, Space and Motion London: Duckworth, 1988 0-7156-2205-6
  • Sorabji, Richard (ed) Philoponus and the Rejection of Aristotelian Science London & Ithaca NY 1987
  • Sorabji, Richard The Philosophy of the Commentators, 200–600 AD: Volume 2 Physics Duckworth 2004
  • Taliaferro, R. Catesby (1946). Translator's Introduction to the Almagest. In Hutchins (1952, pp.1–4). 
  • R. Taton & C. Wilson (eds.)The General History of Astronomy: Volume 2 Planetary astronomy from the Renaissance to the rise of astrophysics Part A Tycho Brahe to Newton Cambridge: Cambridge Univ. Pr., 1989
  • Thoren, Victor E., "The Comet of 1577 and Tycho Brahe's System of the World," Archives Internationales d'Histoire des Sciences, 29 (1979): 53–67.
  • Thoren, Victor E., Tycho Brahe in Taton & Wilson 1989
  • Van Helden, Albert (1985). Measuring the Universe: Cosmic Dimensions from Aristarchus to Halley. Chicago and London: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-84882-2. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Göksel_küreler&oldid=34205429" sayfasından alınmıştır