French
DeutschGünbatan, Posof - Vikipedi
| Günbatan | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Günbatan Günbatan'ın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Posof |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 54 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75800 |
Günbatan, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Günbatan köyünün eski adı Banarhevi'dir. Bu yer adının Gürcüce Balnarhevi'den (ბალნარხევი) değişime uğradığı tahmin edilmektedir. "Balnari" (ბალნარი) kirazlı / kirazlık, "hevi" (ხევი) vadi / dere anlamına gelir. Balnarhevi adı "kirazlı dere" biçiminde çevrilebilir.[4][5] Bu yer adı Türkçeye Banarhev şeklinde girmitir. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Banarhev (بنارخیو) / Banarhev olarak geçer.[6]
Banarhevi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan tarihsel Samtshe'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Günbatan köyünün bugünkü sınırları içinde tespit edilen kilise de bu dönemden kalmış olmalıdır.[7]
1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde komşu bazı köyler yer aldığı halde Poshov livasının Güney nahiyesi köyleri arasında Banarhevi geçmemektedir.[8]
Banarhevi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus tespitinde Banarhev (Банархевъ) adıyla kaydedilmiş olan yerleşim, Ardahan sancağının Poshov kazasının Digur nahiyesinin 21 köyünden biriydi. Nüfusu, 84'ü erkek ve 61'i kadın olmak üzere, 22 hanede yaşayan 145 kişiden oluşuyordu. Köy halkının tamamı Türk olarak yazılmıştır.[9]
Banarhevi köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sürerken Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Banarhev Türkiye'ye bırakıldı.[10]
Banarhevi köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Poshof kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[6] Köy 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 240 kişiden oluşuyordu.[11] Baharhev Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Günbatan olarak değiştirilmiştir.[12] 1965 genel nüfus sayımında Günbatan köyünün nüfusu 396 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 103 kişi okuma yazma biliyordu.[13]
Banarhevi'nin Hristiyanlık dönemine ait kilisesi, köyün güneyindeki mezarlıkta yer alır. Yıkılmış olan bu kiliseden geriye, iki metre yüksekliğinde iki duvar parçası kalmıştır.[7]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 95 km, Posof ilçe merkezine 14 km uzaklıktadır.[14]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 54[2] |
| 2021 | 49[2] |
| 2020 | 51[2] |
| 2019 | 49[2] |
| 2018 | 52[2] |
| 2017 | 49[2] |
| 2016 | 51[2] |
| 2015 | 57[2] |
| 2014 | 65[2] |
| 2013 | 72[2] |
| 2012 | 80[2] |
| 2011 | 81[2] |
| 2010 | 86[2] |
| 2009 | 97[2] |
| 2008 | 107[2] |
| 2007 | 122[2] |
| 2000 | 169[14] |
| 1990 | 239[15] |
| 1985 | 289[16] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Gunbatan, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Günbatan Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ Nugzar Tsetshladze, "Posof-Ardahan Bölgesinde Oykonimlere Dair Bazı Sorunlar" (Gürcüce)
- ^ "Megrelce-Gürcüce Sözlük". 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 761.
- ^ a b 2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2021, s 21. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9746-3-2
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 432-454". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 361". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2024.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 354.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 615". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 361.
- ^ a b "Günbatan Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.