French
DeutschGüney Dakota - Vikipedi
| Güney Dakota | |
|---|---|
 Bayrak  Mühür | |
 | |
| Ülke |  Amerika Birleşik Devletleri |
| Başkent | Pierre |
| En büyük şehir | Sioux Falls |
| İdare | |
| • Vali | Kristi Noem (R) |
| • Vali vekili | Larry Rhoden (R) |
| • Üst meclis | Güney Dakota Senatosu |
| • Alt meclis | Güney Dakota Temsilciler Meclisi |
| • Senatörler | John Thune (R) Mike Rounds (R) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 199,729 km² |
| • Kara | 196,350 km² (75,811 mil²) |
| • Su | 3,379 km² (1,304 mil²) |
| Rakım | 670 m |
| En yüksek nokta | 2,208 m (7,244 ft) |
| En alçak nokta | 295 m (967 ft) |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 886.667 |
| • Yoğunluk | 4,44/km² |
| Zaman dilimi | UTC-06.00 |
| • Yaz (YSU) | UTC-05.00 |
| ISO 3166 kodu | US-SD |
Resmî site sd.gov | |
Güney Dakota, Amerika Birleşik Devletleri'nin Ortabatı eyaletlerinden birisidir. Yüzölçümü 199.731 km², nüfusu 814.180'dir. Eyaletin batısında Black Hills doğusunda ise Badlands Ulusal Parkı yer alır. En büyük şehri Sioux Falls, başkenti ise Pierre'dir. Güney Dakota çok sayıda Kızılderili rezervasyonuna, özellikle de Lakotalara ev sahipliği yapar. Eyalet Alaska, Oklahoma, New Mexico'dan sonra en çok Kızılderili nüfusu barındıran dördüncü eyalettir.
Dakota adı, bir kızılderili etnik grup olan Dakotalardan gelmektedir. Güney Dakota'nın takma adı The Mount Rushmore Statedir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Komşular
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Dakota, kuzeyde Kuzey Dakota, doğuda Minnesota ve Iowa, güneyde Nebraska ve batıda Wyoming ve Montana eyaletleri ile komşudur.
İdari bölünüş
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Dakota 66 county'ye bölünmüştür.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Dakota toprakları ABD'nin egemenlik bölgesiydi. 1889'da bölge kuzey ve güney olarak ikiye bölündü. Bu iki bölge, yani Kuzey ve Güney Dakota, ABD'nin 39. ve 40. eyaletleri oldular.
29 Aralık 1890'da ABD ordusunun 7. süvari alayı Wounded Knee Katliamında Minikonju Lakotaları, Lakotalar, Siyular'dan 200 kızılderiliyi katletti. Bu katliam kızılderililerin beyazlara karşı son direnişini de yok etti.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kişi başına düşen millî gelir 2008 itibarıyla 37.375 dolar olup eyaletler içinde 37. sıradadır. Nüfusun yüzde 13.2'si yoksulluk sınırının altında yaşarken, eyaletteki işsizlik oranı yüzde 3.4 ile ülkede en düşük seviyededir.[1]
Güney Dakota ekonomisinin en büyük kısmını hizmet sektörü oluşturur. Bu sektör pazarlama, finans ve sağlık sektörlerini kapsar. ABD'nin en büyük bankası olan Citybank eyaletin sunduğu avantajlı banka düzenlemelerinden yararlanmak için merkezini bu eyalette kurdu. Devlet harcamaları da eyaletin gelirlerinde önemli bir yer tutar. ABD Hava Kuvvetlerine bağlı Ellsworth Hava Kuvvetleri Üssü eyaletin ikinci büyük işverenidir.[1]
Tarım üretimi eyaletin ekonomisinin ikinci önemli sektörünü oluşturur. Kırsal bölgelerde ise ekonominin can damarı hala tarımdır. En önemli tarım ürünleri sığır eti, mısır darısı, soya fasulyesi, domuz eti ve buğdaydır. Tarım ve hayvancılığa dayanan toptan et kombineciliği, paketleme ve etanol üretimi de oldukça önemlidir. Güney Dakota ABD'nin 6. en fazla Etanol yakıtı üreten eyaletidir.[1]
Eyaletin bir başka gelir kaynağı da turizmdir. Her yıl binlerce turist, tarihi Deadwood tarihi bölgesini, Rushmore dağını ve çevresindeki ulusal parkları görmeye gelir. Sturgis Motosiklet Buluşması eyaletin önemli bir turizm aktivitesi olup, 1986 yılında 450.000 ziyaretçiyi bölgeye çekmiştir.[1]
Vergiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Dakota, ABD'deki en düşük kişisel vergi oranına sahip olan eyalettir. Eyalette kişisel vergi, şirket vergisi, veraset vergisi veya maddi olmayan aktiflere dönük kişisel varlık vergisi uygulanmaz. Satış vergisi yüzde 4 olup, bazı yerel yönetimlerin ek vergileriyle yüzde 6'ya kadar çıkabilir. Gayrimenkuller üzerinden alınan vergiler ise okullar, belediyeler ve yerel yönetimler için gelir kaynağı olur.[1]
