French
DeutschGürcistan coğrafyası - Vikipedi
| Gürcistan coğrafyası | |
|---|---|
.svg) | |
| Kıta | Asya / Avrupa |
| Bölge | Kafkasya |
| Yüzölçüm | dünyada 119. sırada 69,700 km² Kara : 100 % Su : 0 % |
| Kıyılar | 310 km |
| Sınırlar | 1.814 km (1.127 mi)
|
| En yüksek nokta | Şhara 5.201 m (17.064 ft) |
| En alçak nokta | Poti ile Kulevi arasında, (-1.5-2.3 m)[1] |
| En uzun nehir | Alazani Nehri 407 km (253 mi) |
| En büyük göl | Paravani Gölü, 375 km2 (145 sq mi) |
Gürcistan, Kafkasya bölgesinde yer alan bir ülkedir. Batı Asya ve Doğu Avrupa'nın kesişme noktasında yer alır,[2] batıda Karadeniz, kuzeye Rusya, güneyde Türkiye ve Ermenistan ve doğuda Azerbaycan ile sınırlanmıştır. Gürcistan 69,700 kilometrekare (26,911 sq mi) bir alanı kaplamaktadır.
Konumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Gürcistan, Karadeniz ile Hazar Denizi arasında Batı Asya ve Doğu Avrupa[2] arasında uzanan, Avrasya'nın dağlık Güney Kafkasya bölgesinde yer almaktadır. Gürcistan'ın Rusya ile olan kuzey sınırı, kabaca Büyük Kafkas sıradağlarının tepesi boyunca uzanır - bu sınır yaygınlıkla Avrupa ile Asya arasında sınır olarak kabul edilir. Philip Johan von Strahlenberg'in Rus çarları tarafından kullanılan ve ilk olarak Uralları kıtanın Doğu sınırı olarak belirleyen 1730 Avrupa tanımında, kıta sınırı Kuma-Manych Depresyonundan Hazar Denizi'ne çekildi, böylece Asya'daki tüm Gürcistan'ı (ve tüm Kafkasya'yı) kapsamaya başladı.
Gürcistan'ın Avrupa'nın büyük kısmına yakınlığı, çeşitli kültürel ve politik faktörlerle birleştiğinde, Gürcistan'ın daha sıkı bir şekilde Avrupa'ya dahil edilmesine yol açtı. Bazı kaynaklar ülkeyi Avrupa'ya yerleştirir;[2] Gürcistan da Avrupa Konseyi gibi Avrupa örgütlerine katıldı ve NATO'ya üyelik ve Avrupa Birliği'ne katılma amaçları gütmektedir. Gürcistan; Napoli, Madrid, İstanbul, New York, Chicago, Londra, Toronto (Kanada), Omaha (ABD), Eureka (ABD), Odate (Japonya), Shenyang (Çin) ve Tiran ile aynı paralelde yer almaktadır.
Topografya
[değiştir | kaynağı değiştir]
Küçük yüzölçümüne rağmen Gürcistan, eski Sovyet cumhuriyetlerinin en çeşitli topoğrafyalarından birine sahiptir. Gürcistan çoğunlukla Kafkas Dağları'nda yer alır ve kuzey sınırı kısmen Büyük Kafkasya bölgesi tarafından tanımlanır. Türkiye ve Ermenistan sınırlarına paralel uzanan Küçük Kafkasya bölgesi ve Büyük Kafkasya ile Küçük Kafkasya'yı birbirine bağlayan Surami ve imereti sıradağları, bölgeler arasındaki kültürel ve dil farklılıklarından kısmen sorumlu olan doğal engeller oluşturmaktadır. Yükseklikleri ve yetersiz gelişmiş ulaşım altyapısı nedeniyle, birçok dağ köyü kışın neredeyse dış dünyadan izole edilmiştir. Dağlık alanlarda meydana gelen depremler ve heyelanlar, can ve mal için önemli bir tehdit oluşturmaktadır. En son doğal afetler arasında, Acara'da 1989 yılında, Gürcistan'ın güneybatısındaki binlerce kişinin yer değiştirdiği büyük kaya ve çamur kaymaları ve 1991'de kuzey merkez Gürcistan ve Güney Osetya'daki birkaç köyü yok eden iki deprem yer almaktadır.
Gürcistan'da, çoğu küçük hidroelektrik istasyonlarına güç veren yaklaşık 25.000 nehir bulunmaktadır. Drenaj batıda Karadeniz'e, doğuda Azerbaycan üzerinden Hazar Denizi'ne yapılmaktadır. En büyük nehir, Türkiye'nin kuzeydoğusundan 1364 km uzaklıktaki Doğu Gürcistan ovaları, başkent Tiflis boyunca ilerleyen ve Hazar Denizi'ne akan Kura Nehri'dir. Batı Gürcistan'ın en büyük nehri olan Rioni Nehri, Büyük Kafkasya'dan doğar ve Poti limanından Karadeniz'e dökülür. Sovyet mühendisleri, Karadeniz kıyısındaki nehir ovalarını birinci sınıf subtropikal tarım arazisine çevirdi, nehrin birçok bölümünü doldurup düzeltti ve kapsamlı bir kanal sistemi inşa etti. Derin dağ geçitleri, Büyük Kafkasya'da topoğrafik kuşaklar oluşturur.
Sahil şeridi
[değiştir | kaynağı değiştir]
,_with_skyline_of_Batumi_on_the_horizon.jpg)
Gürcistan sahil şeridi 310 km uzunluğundadır. Gürcistan kıyı şeridinin dışında, 57 km Acara'nın,[3] ve 200 km Abhazya'nın kıyı şerididir.[4] Encyclopedia of the Nations, kıyı şeridinin toplam uzunluğunu 315 km uzunluğunda olarak listelemektedir.[5] Gürcistan'ın Karadeniz'de 21,946 kilometrekare (8,473 sq mi) münhasır ekonomik bölgesi bulunmaktadır.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]
Gürcistan'ın iklimi batıdan subtropikal etkilerden ve doğudan gelen kıtasal etkilerden etkilenir. Büyük Kafkasya bölgesi, kuzeyden gelen soğuk havaya karşı bir bariyer görevi görerek yerel iklimi ılımlı hale getirir. Karadeniz'den gelen ılık, nemli hava, batıdan kıyı ovalarına kolaylıkla ulaşır. İklim bölgeleri, Karadeniz'e olan uzaklık ve rakıma göre belirlenir. Karadeniz sahili boyunca, Abhazya'dan Türkiye sınırına kadar ve kıyıdan iç kesimlerde Kolhis Ovaları olarak bilinen bölgede, baskın subtropikal iklim, yüksek nem ve yoğun yağışa sahiptir (yılda 1.000 ila 2.000 mm veya 39.4 ila 78.7 inç; Batum'un Karadeniz Limanı yılda 2.500 mm veya 98.4 inç alır). Kış ortası ortalama sıcaklığının 5 °C (41 °F) ve yaz ortası ortalaması 22 °C (71,6 °F) olduğu bu bölgelerde çeşitli palmiye türleri yetişir.
Doğu Gürcistan ovaları, daha karasal bir iklim sağlayan dağlarla Karadeniz'in etkisinden korunmaktadır. Yaz sıcaklıkları ortalama 20 °C (68 °F) ile 24 °C (75,2 °F), kış sıcaklıkları 2 °C (35,6 °F) ile 4 °C (39,2 °F) arasında değişir. Nem daha düşüktür ve yağış ortalaması yılda 500-800 milimetre (19,7-31,5 in) arasında değişir. Doğu ve batıdaki dağ ve yayla bölgeleri ile güneydoğudaki Iori Platosu'ndaki yarı kurak bölge, farklı mikroiklimlere sahiptir.
Daha yüksek rakımlarda yağış, bazen doğu ovalarına göre iki kat daha ağırdır. Batıda, iklim yaklaşık 650 m'ye (2,133 ft) kadar subtropikaldir; bu yüksekliğin üstünde (ve kuzeyde ve doğuda) nemli ve orta derecede sıcak hava, daha sonra serin ve ıslak koşullar grubudur. Dağ koşulları yaklaşık 2.100 m (6.890 ft) ile başlar ve yıl boyunca 3.600 m (11.811 ft) üzerinde kar ve buz görülür.
Çevre sorunları
[değiştir | kaynağı değiştir]1980'lerden itibaren Karadeniz kirliliği Gürcistan'ın turizm endüstrisine büyük zarar verdi. Yetersiz kanalizasyon arıtımı, bu durumun ana nedenidir. Örneğin Batum'da, atık suyun sadece yüzde 18'i denize bırakılmadan önce arıtılmaktadır.[ne zaman?] ] Yüzey suyunun tahmini yüzde 70'i, Gürcistan'ın yüksek bağırsak hastalığı oranına atfedilen sağlığı tehdit eden bakteriler içermektedir.
Abhazya'daki savaş, o bölgeye özgü ekolojik habitatlara büyük zarar verdi. Diğer açılardan uzmanlar, Gürcistan'ın çevre sorunlarını daha sanayileşmiş eski Sovyet cumhuriyetlerindekinden daha az ciddi olarak değerlendirdiler. Gürcistan'ın çevre sorunlarını çözmek, Sovyet sonrası yıllarda ulusal hükûmetin yüksek önceliği değildi; 1993 yılında çevre koruma bakanı bu hareketsizliği protesto etmek için istifa etti. Ocak 1994'te, Bakanlar Kurulu, Çevre Koruma Bakanlığı'nın yönetimi altında ayrı programları merkezileştirmek için yeni, bölümler arası bir çevre izleme sistemi duyurdu. Sistem, merkezi bir çevre, bilgi ve araştırma ajansı içerecekti. Yeşil Parti, 1993 yılında çevre meselelerini bastırmak için parlamentodaki küçük birliğini kullandı.
Gürcistan bir dizi uluslararası çevre anlaşmasına katılmaktadır. Hava Kirliliği, Biyoçeşitlilik, İklim Değişikliği, İklim Değişikliği - Kyoto Protokolü, Çölleşme, Tehlike Altındaki Türler, Tehlikeli Atıklar, Deniz Hukuku, Ozon Tabakası Koruması, Gemi Kirliliği ve Sulak Alanlara taraftır.
Uç noktalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- En kuzey noktası: Aibga'nın güneyi
- En güney noktası: Azerbaycan sınırı
- En batı noktası: Acara
- En doğu noktası: Kaheti, Azerbaycan sınırı
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Geography of Georgia - 9th grade book; G. Chanturia, D. Kereselidze; p. 43
- ^ a b c Georgia may be considered to be in Asya and/or Avrupa. The UN classification of world regions 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. places Georgia in Western Asia; the CIA World Factbook, National Geographic 11 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., and Encyclopædia Britannica 26 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. also place Georgia in Asia. Conversely, numerous sources place Georgia in Europe such as the BBC, Oxford Reference Online, Merriam-Webster's Collegiate Dictionary 1 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., and www.worldatlas.com 16 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Geography". Website of the Department of Tourism and Resorts of Ajara Autonomous Republic. 9 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2012.
The Ajara coastline is 57 km long.
- ^ "The Class Roots and Sources of the Aggressive Actions of Georgia Against South Ossetia and Abkhazia and the Aggravation of the Situation in the Caucasus". Proletarskaya Gazeta #30. Kasım 2008. 7 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2012.
Moreover, the Abkhazian coast stretches 200 kilometres, which has the potential to significantly increase the influence of either Russia or Georgia on the Black sea, including their military presence.
- ^ "Georgia". Encyclopedia of the Nations. 26 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2012.
The country has a coastline of 315 kilometers (196 miles).
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Gürcistan Genel Haritası. 27 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Posta ve Ana Yolları, İstasyonları ve Verstler Arasındaki Mesafeyi Gösterme: 1823'te St.Petersburg'daki En Son Doğrulanmış Verilere Göre " 27 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1827'den kalma tarihi bir harita
Bu madde Kongre Kütüphanesi kamu malı materyali içermektedir. - Bu madde The World Factbook kamu malı materyali içermektedir. Kaynağa bu web sayfasından ulaşabilirsiniz.
