French
DeutschGoodyear, Arizona - Vikipedi
| Goodyear, Arizona | |
|---|---|
City of Goodyear, Arizona | |
 | |
 Goodyear Şehri'nin Maricopa ilçesi ve Arizona içindeki konumu. | |
  Goodyear, Arizona Goodyear Şehri'nin ABD'deki konumu. | |
| Ülke |  Birleşik Devletler |
| Eyalet | Arizona |
| İlçe (County) | Maricopa İlçesi |
| Kurulma | 1917 |
| Kasaba statüsü verilmesi | 1947 |
| Şehir statüsü verilmesi | 1985 |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Georgia Lord |
| Yüzölçümü | |
| • Şehir | 301,6 km² |
| • Su | 0 km² (0 mil²) |
| Rakım | 295 m |
| Nüfus (2010)ABD Nüfus Sayımı | |
| • Şehir | 75.664 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| • Metropol | 4.489.109 |
| Zaman dilimi | UTC-07.00 ((Mountain Standard Time Zone) |
| Alan kodu | 621 |
Resmî site www.goodyearaz.gov | |
Goodyear, ABD'nin güneybatısındaki Arizona eyaletinin Maricopa ilçesinde bulunan bir şehir. Phoenix'in bir banliyösüdür ve Phoenix Metropolitan Bölgesi içindedir.
ABD 2010 nüfus sayımında nüfusu 65.275 kişi olarak belirlenmiştir.[1] 1990-2000 döneminde Goodyear Şehri Arizona'da bulunan şehir ve kasabaların hepsinin arasından büyüme hızı itibarıyla (%245,2 büyüme ile) üçüncü sırayı almıştır. 1 Temmuz 2014 tarihiyle yapılan 2014 Nüfus Tahmini'ne göre şehrin nüfusu 74.743 kişi olarak tahmin edilmiştir.[2] Sehir, 2008 yılında All-America City Ödülü'nü kazandı.
Yerleşke 1946 yılında kasaba statüsüne, 1985 yılında ise şehir statüsüne ulaştı.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Goodyear, 1917 yılında 65 km²'lik alana Goodyear Lastik firması tarafından kurulmuştur. Goodyear firmasının bu yerleşkeyi kurmasının baş nedeni yerleşke etrafındaki arazilerde pamuk üreterek önemli ürünü olan uçak lastikleri için gerekli pamuk elyafı için güvenlikli bir tedarik zinciri sağlamaktı.
II. Dünya Savaşı sırasında bu yerleşke yakınında bulunan "Litchfield Denizgücü Uçak Tesisi (Litchfield Navy Air Facility)" 7500 kişi istihdam ederek önemli bir üretim ve istihdam kaynağı oldu. Savaştan sonra bu alan ıskartaya çıkartılan binlerce ABD Denizgücü uçağı önce depolanıp ve sonradan sökülmeleri için tesis olarak kullanıldı. Bu tesis ABD Denizgücü uçak servisinin "Denizgücü Mavi Melekleri" hava akrobasisi timinin üssü oldu. 1968'de bu havaalanı Pheonix Şehri'ne satıldı ve ismi "Pheonix Litchfield Havaalanı " olarak değiştirildi. 1986'da ise "Pheonix Enternasyonal Havaalanı" adıyla uluslararası uçak şirketlerinin uçuşları için kullanılmaya başlandı.
Aynı savaş döneminde "Goodyear Uçak Şirketi (Goodyear Aircraft Corporation)" burada bir fabrika kurdu. Bu fabrikada metal iskeletli zeplin tipi balonlar ve yumuşak duvarlı balonlar imal etmeye başladı. Savaştan sonra bu zeplin ve balonlar ABD'de spor, eğlence ve ilanat için reklam amacı ile kullanılmaya başlandı.
Bu şirketin ismi sonra Goodyear Aerospace Şirketi olarak değiştirilerek askeri ulusal savunma uçak ve uzay taahhüt malzemeleri yapmaya başladı. Sonra bu şirket Loral Savunma Sistemleri Şirketine satılıp sonunda Lockheed Martin Şirketi ile birleşti.
29 Kasım 1946'da Goodyear yerleşkesine kasaba statüsü verildi. Bu sırada bu yeni kasabada 151 tane müstakil ev, 250 tane apartman dairesi, bir manav, bir berber, bir kuaför ve bir benzin istasyonu bulunmaktaydı.
1964'te bu kasaba da bir büyük küçük arabalı at koşu yarışları yapılmak üzere yarış pisti ve büyük bir seyirci stadyumu olan "Phoenix Trotting Park" yapılmaya başlandı ve bu at koşu yarış pisti Ocak 1965'te açıldı. Fakat o sırada Goodyear kasabası ile potansiyel seyircilerin bulunduğu Phoenix arasında ne bir otoyol ne de bir önemli karayolu bulunmamaktaydı. Bunun için seyirci çekemedi ve bu arabalı at koşu yarış pisti 1967'de kapandı. Sonradan Goodyear ile Pheonix arasında eyaletlerarası parasız otoyol (freeway) I-10 yapıldı. Günümüzde bu metruk arabalı at koşu yarış pisti ve stadyumu I-10 otoyolunun güneyinde metruk beton karkas olarak görülebilmektedir.
Goodyear'a 1985'te şehir olma statüsü verildi.
1980'li yıllardan Goodyear etrafında bulunan gayet mümbit tarım arazilerinin tarım sektöründe kullanılmasına son verildi. Bu araziler büyüyen şehirleşmiş alanlar haline girdiler. 1990'lı, 2000'li ve 2010'lu yıllarda Goodyear şehrinde devamlı ve artan bir hızla evler ve özel ev semtleri yapılmaya başlandı . Örneğin bu yıllarda orijinal Goodyear çiftliği arazilerinden kalan son parseli olan 40 km² yüzölçümünde arazide ev yapan müteahhit firma olan SunCor'a satıldı. Bu firma I-10 otoyolunun kuzeyinde olan bu arazilerde Palm Valley adlı bir master tasarımı olan, karışık tipte evlerden oluşan bir rezidans şeklinde bir özel semt geliştirdi. Bu hızlı büyüme daha da hızlanarak Goodyear Şehri gittikçe Pheonix'in bir yatakhane varoşu şeklini alması eğilimi arttı. ABD On Yıllık Nüfus Sayımı verilerine göre 1990-2000 döneminde Goodyear Şehri Arizona nüfus itibarıyla %245,2 artış göstermiştir. Yine bu istatistiklere göre 2000 yılında şehirdeki ikametgâh birimi sayısı 6.771 iken 2010 yılında 25.027 ikametgâh birimi bulunmaktadır.[3]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD Sayım Bürosu bilgilerine göre Goodyear Şehri sınırları içinde hepsi kara olan yüzölçümü 144.4 km² olan arazi vardır. Gıla Nehri şehir arazileri içinden geçmektedir. Goodyear Şehri'nin konumlanma mevkinin coğrafik koordinatları enlem ve boylam olarak 33°327'21" Kuzey, 112°21'30" Batı olarak verilmektedir.[4]
Goodyear Şehri'nin komşu kentleri Avondale, Litchfield Park, Tolleson ve Buckeyedir. Goodyear yakındaki şehirler, kasabalar ve dağlar şu göstergeden incelenebilir:
 | Buckeye, White Tank Dağları | Glendale, Surprise | Litchfield Park, Glendale |
| |||
| Buckeye |  | Avondale | |||||
 'Goodyear, Arizona'  | |||||||
 | |||||||
| Buckeye | Sierra Estrella Dağları | Avondale |
Günümüzde Goodyear Metropoliten Pheonix'in bir parçası ve Phoenix şehrinin bir varoşu olmuştur. Goodyear şehrinin merkezi Pheonix şehrinin merkezinin batısında 27 km uzaklıktadır.
Goodyear Şehri'nin gelişmesi özel yapım şirketleri tarafından her türlü yaşam ve ikamet için hizmetleri tek bir master planla tasarlanan ve yapılan bir özel semt şekline de ortaya çıkmışlardır. Bu tip ikametgâh geliştirme semtlerinde en büyüğü Gıla Nehri'nin güneyinde ve Estralal Dağları yakınlarında olan "Estralla"dır.
Goodyear Şehri sınırları içinde "Estralla Dağı Bölgesel Parkı" bulunmaktadır. Bu parkın önemli bir alanı hala çöl olarak koruma altındadır. Bu bölgesel parkta toplam 48 km uzunlukta 8 tane yürüyüş patikası bulunmaktadır. Ayrıca iki tane kamuya açık beyzbol parkı ve 15.3 km uzunlukta bir kırsal koşu parkuru bulunmaktadır.[5]
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Goodyear Şehri'nin iklimi bu kent Sonora Çölü içinde bulunduğu için "subtropik çöl iklimidir". Resmi bilimsel sınıflandırılmaya göre kentin iklimi "'Koppen: BWh"' olarak sınıflandırılmaktadır. Bu iklime göre kışlar ılıman ve mutedil geçmektedir. Bu şehirde kışın kar gayet nadir olarak yağmaktadır ama birkaç yılda bir yerde tutmayan kar yağışı görülmektedir. Kışın hava nispeten soğuk olduğu zamanlar bazen sıcaklık sıfır altına inip don yapmaktadır ve bu don çöl bitkileri olan kaktüslere ziyan vermektedir. İlkbaharda hava ısınmaya başlamaktadır. Yazları Temmuz, Ağustos ve Eylül'in başları) hava gayet sıcak geçmektedir. Bu dönemde Goodyear ve civarındaki alanlarda "Arizona mansoonu" adı verilen fırtınalar ortaya çıkmaktadır. Bu fırtınalar her gün yağışlı ve şimşekli elektrikli fırtına olarak birdenbire kara bulutların gelip göğün şimşeklerle aydınlanması, gayet şiddetli gök gürültüsü ve yine şiddetli yağmur getirmesi ve bunun birkaç saat kadar (nadir olarak gece de) sürüp havanın tekrar açılması güneşli olmaya dönmesi şekline olmaktadır. Sonbaharda hava yine de sıcak olmaktadır. Goodyear Şehri "Arizona monsoon" yağışları dışında pek az yağış almaktadır. Tamamen güneşli olarak geçen günlerin ortalama sayısı 300 günü geçmektedir.
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Goodyear Şehri'nin 2010 nüfus sayımına göre nüfusu 65.275 kişidir.[1] 2014 Nüfus Tahmini'ne göre ise nüfus önemli bir artışla 75.664 olmuştur Goodyear Şehri'nin on yıl ara ile yapılan ABD Nüfus Sayımlarına göre nüfusunun 1930-2010 döneminde gelişip değişmesi şu göstergede verilmektedir:
| Yıllara göre nüfus verileri | |||
|---|---|---|---|
| Sayım yılı | Nüfus | %± | |
| 1930 | 1.135 | ||
| 1950 | 1.254 | ||
| 1960 | 1.654 | 31.9% | |
| 1970 | 2.140 | 29.4% | |
| 1980 | 2.747 | 28.4% | |
| 1990 | 6.258 | 127.8% | |
| 2000 | 18.911 | 202.2% | |
| 2010 | 65.275 | 245.2% | |
| 2020 | {{{2.020}}} | İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri.% | |
| Tahmin 2014 | 75.664 | 300.1% | |
ABD 2010 Nüfus Sayımı'na göre nüfusun ırksal ayrımı şöyle verilir: %27,8 Beyaz Amerikalı; %6,7 Afro-Amerikalı siyahi; %4,7 Asyalı-Amerikalı ve %1,3 Yerli Kızılderili Amerikalı. Şehrin nüfusunun %27,8'ini aslen Güney ve Orta Amerikalı Hispanik veya Latin asıllılar oluşturmaktadırlar.
Şehirde 25.027 tane ikamet birimi mevcuttur.
Şehir nüfusunun %31'i 35-49 yaşındadır.
Resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Goodyear, Arizona: Şehrin güneyinde Estrella'da South Lake Parkı -
Goodyear, Arizona: Metruk Goodyear-Phoenix Trotting Park, küçük arabalı at yarışı parkı -
Goodyear, Arizona: Wingfoot House 1943'te yapılan prefabrike küçük sosyal ikametgâhlar -
Goodyear, Arizona: Goodyear-Phoenix Goodyear ıskarta edilmiş uçaklar
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "American FactFinder" (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri Sayım Bürosu. 17 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2016.
- ^ "İngilizce Wikipedia "Goodyear, Arizona" maddesi". 15 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2016.
- ^ "US Gazetteer files: 2010, 2000, and 1990" (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri Sayım Bürosu. 12 Şubat 2011. 20 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2016.
- ^ "Goodyear, AZ - Official Website - Attractions - Goodyear Area" (İngilizce). 31 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2016.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Goodyear, Arizona ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- [1][ölü/kırık bağlantı] (İngilizce)
- Resmi Goodyear Sehri websitesi 26 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Glendale Konferans ve Misafirler Bürosu (İngilizce)
- Curlie'de Goodyear, Arizona (DMOZ tabanlı) (İngilizce)
