Grönland İnuitleri - Vikipedi

Grönland İnuitleri
Eskimo kayığı ile fok avlayan Grönland İnuiti, Kulusuk, Grönland, 2006 Okulun ilk günü ilkokul öğrencileri, Upernavik, Grönland, Ağustos 2007
Toplam nüfus
51.349 (2012)[1]
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Grönland İnuitçesi, Danca
Din
Hristiyanlık (Evangelical Lutheran[1]), eskiden Şamanizm
Grönland'in bölgeleri

Grönland İnuitleri (Danca grønlændere), Danimarka'ya bağlı özerk Grönland'da yaşayan İnuit kolundan Eskimo halkı. 2012 yılı itibarıyla nüfusları 51.349 kişidir.[1] Dillerinin batı şivesi Grönland'ın resmi dilidir.

Dil ve kültür açısından üç ayrı grupta toplanırlar:

  1. Kuzey Grönland İnuitçesi (Inuktun) ve Kuzey Grönland İnuitleri (Inughuit)
  2. Batı Grönland İnuitçesi (Kalaallisut) ve Batı Grönland İnuitleri (Kalaallit)
  3. Doğu Grönland İnuitçesi (Tunumiisut) ve Doğu Grönland İnuitleri (Tunumiit)

Kabileler ve lehçeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eskimo kabile adları tipik olarak -miut («halk») ekiyle biter ve dil ile şiveleri belitrmek için de buna -ut eki getirilir.

  • Kuzey Grönland İnuitçesi ve Kuzey Grönland İnuitleri (kendilerince Avannarhuarmiutut (yazı dili: Avanersuarmiut[u]ut), Kalaallihut, Inuktun, Taissumanialungmiut, Inughuit; İng. North[ern] Greenlandic, dialect of Avanersuaq, Polar Greenlandic, Polar Inuit; Dan. nordgrønlandsk, polareskimoisk i Thuleområdet). Qaanaaq şehrinde konuşulur.
  • Batı Grönland İnuitçesi ve Batı Grönland İnuitleri (kendilerince Kitaamiutut/Kalaallisut; İng. West[ern] Greenlandic, West Greenland Inuit, Dialect of Kitaa; Dan. vestgrønlandsk)
    • Kuzey Batı Grönland İnuitçesi (İng. North West Greenlandic; Dan. nordvestgrønlandsk). Upernavik, Uummannaq, Diskobugt ve Aasiaat şehirlerinde konuşulur.
      • Avangnamiut (İng. dialect of Upernavik; Dan. Upernavik-dialekt)
      • Kangaatsiaq-Uummannaq şivesi (İng. Kangaatsiaq-Uummannaq (sub-)dialect)
        • Qeqertarsuarmiut
        • Kangiamiut
        • Akunermiut
    • Orta Batı Grönland İnuitçesi (İng. Central West Greenlandic; Dan. centralgrønlandsk). Sisimiut, Maniitsoq ve Nuuk şehirlerinde konuşulur.
      • Quavaitmiut
      • Kalatditmiut. Yazı dilinin temelini oluşturur.
    • Güney Batı Grönland İnuitçesi (İng. South West Greenlandic; Dan. sydvestgrønlandsk). Paamiut, Qadortoq ve Kap Farvel (Nunap Isua) şehirlerinde konuşulur.
      • Paamiut şivesi (İng. Paamiut (sub-)dialect; Dan. Paamiut (kommunes) dialekt)
      • Nanortalik-Qaqortoq şivesi (İng. Nanortalik-Qaqortoq (sub-)dialect; Dan. Qassimiut-Nanortalik dialekten)
      • Kap Farvel şivesi (İng. Kap Farvel; Dan. Kap Farvel dialekten)
  • Doğu Grönland İnuitçesi ve Doğu Grönland İnuitleri (İng. East[ern] Greenlandic, East Greenland Inuit, dialect of Tunu; Dan. østgrønlandsk). Angmagssalik ve Ittoqqortoormiut (Illoqqortoormiut) şehirlerinde konuşulur.
    • Angmagsalingmiut

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Grönland'da tarihi olarak Dorset kültürü ile sonrasında gelişen Thule kültürü görülür ve günümüzdeki diğer İnuit halkları gibi Grönland İnuitleri de Thule kültürünün torunlarıdır.

1850 lerde Kanada İnuitlerinden Kuzey Grönland İnuit yerleşimlerine katılım olmuştur[2]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c "Greenland." 9 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CIA World Factbook. Retrieved 6 Aug 2012.
  2. ^ Hessel, Ingo. Arctic Spirit. Vancouver: Douglas and McIntyre, 2006 ISBN 978-1-55365-189-5
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Grönland_İnuitleri&oldid=30763447" sayfasından alınmıştır