GroenLinks–PvdA - Vikipedi

GroenLinks–PvdA ya da PvdA–GroenLinks, Hollanda'da GroenLinks (GL - Yeşil Sol) ile İşçi Partisi (PvdA) arasındaki ittifaktır. Ulusal düzeyde 2023 genel seçimleri öncesinde kurulsa da yerel ittifaklar önceki yıllardan beri mevcuttur. İttifak 2021 seçimleri sonrasındaki kabine oluşumu sırasında kuruldu, ancak iki parti 2023 Hollanda Senatosu seçimlerinin ardından 29 Mart 2023'te Zeeland Eyalet Konseyi'nde ve 27 Ekim 2023'te Temsilciler Meclisi'nde ortak grup kurmuştu.[1]

Temmuz 2023'te Rutte kabinesinin çöküşünün ardından, iki partinin liderleri 2023 Hollanda genel seçimlerine ittifak olarak katılma niyetlerini açıkladılar.[2][3] Hem PvdA hem de GroenLinks üyeleri teklifin lehine oy kullandı ve Ağustos ayında Frans Timmermans'ın baş aday olduğu duyuruldu.[4]

İttifak, 2023 Hollanda genel seçimlerinde yüzde 15 oyla ikinci parti oldu.[5]

Tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gayri resmi işbirlikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulusal bir ittifakın kurulmasından önce, İşçi Partisi (PvdA) ve GroenLinks (GL) bazı belediyelerde yerel ittifaklar kurmuştu. 2022 belediye seçimlerine 50 yerel belediyede iki parti ortak listeyle katıldı.[6] Ayrıca 2009 Avrupa Parlamentosu seçimleri ve 2010 genel seçimleri için de seçim ittifakları kurmuşlardı.[7]

İttifakın arkasındaki düşünce

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hollanda'da PvdA ve GL dahil olmak üzere merkez sol partilerin birleşmesi isteği yeni bir fikir değil. 2004'te, Amsterdam belediye başkanı ve daha sonra PvdA'nın lideri olan Job Cohen, PvdA, GL ve Sosyalist Parti'nin (SP) birleşmesi çağrısında bulundu ve isim olarak "İlerici Halk Partisi"ni önerdi.[8] Bu isim, PvdA, Demokratlar 66 (D66) ve GL'nin öncülerinden biri olan Radikallerin Siyasi Partisi'nin (PPR) 1970'lerdeki birleşme tartışmasına gönderme yapmaktaydı. Ancak bu birleşme hiçbir zaman gerçekleşmedi.

PvdA oylarının yüzde 25'ten yüzde 6'nın altına düştüğü 2017 genel seçimlerindeki ağır yenilgi sonrasında birleşme konusundaki tartışmalar yeniden yükseldi. Bu seçim kaybıyla birlikte Hollanda'da merkez solundaki siyasi manzara (D66, GL, SP, Hayvanları Koruma Partisi (PvdD), Hıristiyan Birliği (CU), Volt Hollanda, DENK ve BIJ1 dahil) oldukça bölünmüştü. Hem 2017 hem de 2021 genel seçimlerinde Başbakan Mark Rutte'nin Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi'nin (VVD) soldan ana rakibi olacak büyük sol eğilimli bir parti yoktu. Hollanda'daki pek çok sol eğilimli seçmenin, sağ eğilimli bir partinin en büyük parti olmasını engellemek amacıyla, en büyük sol eğilimli güce taktiksel olarak oy vereceğine dair görüşler ifade edildi.[9]

PvdA ve GL, 2021 genel seçimlerinde de hayal kırıklığı yaratan sonuçlar alınca (sırasıyla yüzde 5,7 ve yüzde 5,0), birleşme çağrıları arttı. Seçimlerden sonra her iki partinin üyeleri Frank van der Wolde liderliğinde Kırmızı-Yeşil (Felemenkçe: Rood-Groen) hareketini kurdular. İki taraf arasında daha fazla işbirliği ve nihai bir birleşme çağrısında bulunan bu hareket, hem PvdA hem de GL'nin pek çok toplantısında, tarafları daha derin bir işbirliğine iten önergeleri masaya koydu.

2021–2022 kabine oluşumu

[değiştir | kaynağı değiştir]

2021 seçimleri sonrasında 299 gün süren hükûmet kurma arayışları sırasında Lilianne Ploumen (PvdA) ve Jesse Klaver (GL), yalnızca diğer tarafın da katılması durumunda koalisyon hükûmetine katılmak istediklerini ve böylece müzakerelerde ittifak oluşturduklarını belirttiler.[10] Ağustos 2021'de PvdA üyeleri, Kırmızı-Yeşil hareket tarafından partiyi GL olmadan hükûmete girmemeye ve işbirliğini güçlendirmek için başka adımlar atmaya zorlayan çok sayıda önergeyi kabul etti.[11] Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD) lideri Mark Rutte, hem PvdA hem de GL ile koalisyon kurulmasına şiddetle karşı çıktı.[12] Dördüncü Rutte kabinesi olarak bilinen koalisyondan çıkarılmalarının ardından İşçi Partisi ve GroenLinks, muhalefet partileri olarak işbirliğini yoğunlaştırma kararı aldı.[13]

2023 eyalet ve Senato seçimleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

PvdA ve GL, 2023 eyalet seçimlerine ayrı ayrı katıldı ancak Zeeland'da ortak bir liste oluşturdular.[14] Senato üyelerinin il meclisleri ve seçim kurulları üyeleri tarafından seçildiği 2023 Senato seçimi sonrasında iki parti senatoda ortak grup kurdu.[15] On dört sandalyeli PvdA-GroenLinks grubu, Çiftçi-Vatandaş Hareketi'nin ardından en büyük ikinci senato grubu oldu.[16]

2023 genel seçimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dördüncü Rutte kabinesinin 7 Temmuz 2023 tarihinde çökmesinin ardından, PvdA lideri Attje Kuiken ve GroenLinks lideri Jesse Klaver, 22 Kasım'da yapılacak 2023 Hollanda genel seçimlerine ortak liste ve liderle katılma niyetlerini açıkladılar. 10-17 Temmuz 2023 tarihleri arasında her iki taraf da bu öneriye ilişkin kendi içlerinde referandum düzenledi.[17][18] PvdA üyelerinin yaklaşık %88'i ve GL üyelerinin %92'si seçimlere ortak bir GL/PvdA listesiyle katılma yönünde oy kullandı.[19]

Üç gün sonra, eski dışişleri bakanı ve PvdA üyesi Frans Timmermans ittifakın baş adayı olma niyetini açıkladı.[20] Adaylığı her iki partiden de büyük destek topladı.[21] 22 Ağustos 2023'te GroenLinks–PvdA ortak parti toplantısında Timmermans'ın yüzde 92 oyla lider aday olduğunu duyurdu.[22] Timmermans aynı gün Avrupa Komisyonu'ndaki görevinden istifa etti.[23]

Olası birleşme

[değiştir | kaynağı değiştir]

İki partinin tek parti halinde birleşmesi olasılığına ilişkin tartışmalar sürmektedir. Eski İşçi Partisi liderleri Job Cohen ve Diederik Samsom ile İşçi Partisi'nin tanınmış ve eski sağlık bakanı Hedy d'Ancona ve GroenLinks'in önde gelen isimleri Bram van Ojik, Andrée van Es ve Bas de Gaay Fortman'ın da aralarında bulunduğu isimler, bir birleşmeyi desteklediler.[24] Ayrıca "sosyal, yeşil ve dürüst siyaset" ve "güçlü, solcu bir hareketin" yaratılmasını savunmak için KırmızıYeşil aktivist grubunu da kurdular.[24][25] Öte yandan muhalifler, partilerin birleşmesi sonucunda "ideolojik dağılma" ve olası seçmen kaybından duydukları endişeyi dile getirdiler.[26]

Seçim sonuçları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Temsilciler Meclisi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Seçim Lider Oy sayısı % Sandalye +/– Hükûmet
2023 Frans Timmermans 15.56 (#2)
25 / 150
 artış 8* Belli değil
  • 2021 seçimlerinde iki partinin toplam sandalyesi 17'ydi.

İl seçimleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl İl Konseyi
Vilayet Oylar % Koltuklar +/−
2023 Zeeland 24.514 13.4
6 / 39
 Yeni

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "GroenLinks-PvdA (GL-PvdA)". Tweede Kamer der Staten-Generaal. 27 Ekim 2023. 27 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2023. 
  2. ^ "Inside info uit 'linkse wolk'". Twitter (Felemenkçe). 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023. 
  3. ^ Winterman, Peter (9 Temmuz 2023). "PvdA en GL willen met één lijst verkiezingen in, lijsttrekker nog onbekend". Telegraaf. 26 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2023. 
  4. ^ "Left-wing parties PvdA and GroenLinks vote to team up for November election | NL Times". nltimes.nl (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  5. ^ "Hollanda'da seçim (22 Kasım 2023)". Euronews Türkçe. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2023. 
  6. ^ Julen, Jeannine; Markus, Niels (10 Mart 2022). "PvdA en GroenLinks trekken lokaal vaak samen op, maar die liefde is vooral uit noodzaak geboren". Trouw (Felemenkçe). 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023. 
  7. ^ "Lijstverbinding PvdA en GroenLinks". GroenLinks (Felemenkçe). 25 Nisan 2010. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023. 
  8. ^ "Cohen pleit voor één progressieve volkspartij". NU.nl. 17 Mart 2004. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2023. 
  9. ^ "Ruim kwart stemde strategisch". 13 Eylül 2012. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2023. 
  10. ^ "No breakthrough in cabinet formation talks; "Definitive conclusions" Wednesday". NL Times (İngilizce). Erişim tarihi: 16 Mart 2023. 
  11. ^ "Linkse samenwerking: PvdA en GroenLinks". PvdA (Felemenkçe). 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2023. 
  12. ^ Boersema, Wendelmoet (1 Haziran 2021). "Paars-groen, rechts haakt aan of links laat los: zo staat de formatie ervoor". Trouw (Felemenkçe). 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023. 
  13. ^ Darroch, Gordon (1 Eylül 2021). "Minority coalition looms after Rutte swipes left on PvdA-GL pact". DutchNews.nl. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023. 
  14. ^ Kieskamp, Wilma (3 Eylül 2022). "Geen gezamenlijke PvdA-GroenLinks-kandidatenlijst voor de Eerste Kamer, wel samen in een fractie". Trouw (Felemenkçe). 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023. 
  15. ^ "Grote stap voor PvdA, GroenLinks: verder samen in Eerste Kamer". NOS (Felemenkçe). 11 Haziran 2022. 29 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023. 
  16. ^ "Nieuwe Eerste Kamer: coalitie heeft ook met PvdA/GL meerderheid, BBB grootste". NOS (Felemenkçe). 30 Mayıs 2023. 30 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
  17. ^ "Inside info uit 'linkse wolk'". Twitter (İngilizce). 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2023. "Inside info uit 'linkse wolk'" 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  18. ^ Winterman, Peter (9 Temmuz 2023). "PvdA en GL willen met één lijst verkiezingen in, lijsttrekker nog onbekend". Telegraaf. 26 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2023. Winterman, Peter (9 July 2023).
  19. ^ "Left-wing parties PvdA and GroenLinks vote to team up for November election | NL Times". nltimes.nl (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. "Left-wing parties PvdA and GroenLinks vote to team up for November election | NL Times".
  20. ^ Toby Sterling and Kate Abnett (20 July 2023), EU climate chief Timmermans to run in Dutch election 4 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Reuters.
  21. ^ "Kopstukken PvdA en GroenLinks steunen kandidatuur Timmermans". NOS (Felemenkçe). 20 Temmuz 2023. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023. 
  22. ^ "Frans Timmermans nu officieel lijsttrekker PvdA/GL". De Telegraaf. 22 Ağustos 2023. 24 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023. 
  23. ^ "Executive Vice-President Timmermans resigns; Vice-President Šefčovič will take over his duties". European Commission. 22 Ağustos 2023. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023. 
  24. ^ a b "Prominente PvdA'ers en GroenLinksers ondanks regels al lid van elkaars partij". NOS (Felemenkçe). 31 Ocak 2023. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023. 
  25. ^ "Over dit initiatief". RoodGroen (Felemenkçe). 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023. 
  26. ^ Bhikhie, Avinash (3 Haziran 2022). "Tegenkamp binnen PvdA en GroenLinks roert zich: 'Fusieproces dreigt de partij te verscheuren'". de Volkskrant (Felemenkçe). 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=GroenLinks–PvdA&oldid=33105510" sayfasından alınmıştır