Gurmukhi - Vikipedi

Gurmukhi
ਗੁਰਮੁਖੀ
Gurmukhi; ਗੁਰਮੁਖੀ
	Geleneksel Gurmukhi harfleri
Tür	Abugida
Diller	Pencapça, Sant Bhasha, Sindhî
Dönem	16. yüzyıl-günümüze
Aile sistemi	Mısır hiyeroglifleri Proto Sinai alfabesi Fenike alfabesi Arami alfabesi Brahmi alfabesi Gupta alfabesi Sarada alfabesi Landa alfabesi Gurmukhi; ; ; ; ; ; ; ;
Kardeş alfabeler	Kudabadi, Kocki, Mahacani, Multani
ISO 15924	ltr, Gurmukhi
Yön	Soldan sağa
Unicode adı	Gurmukhi
Unicode aralığı	U+0A00–U+0A7F
	Bu sayfa UFA fonetik Unicode semboller içerir. Doğru bir görüntüleme desteğiniz bulunmadığı takdirde, soru işaretleri, kutular veya diğer Unicode karakterleri görebilirsiniz. IPA sembolleri ile ilgili rehberi okumak için, bakınız Yardım:IPA.

Gurmukhi (Pencapça: ਗੁਰਮੁਖੀ), Landa alfabesinden geliştirilen ve ikinci Sih gurusu Guru Angad tarafından standartlaştırılan ve kullanılan bir abugidadır. Yaygın olarak Sih alfabesi olarak kabul edilen Gurmukhi, Hindistan'ın Pencap eyaletinde Pencapça'nın resmi yazısı olarak kullanılır.^[1]

Modern Gurmukhi'nin otuz beş orijinal harfi, dolayısıyla ortak alternatif terimi painti veya otuz beş, artı altı ek ünsüz, dokuz sesli aksan, burun sesleri için iki aksan, ünsüzleri ikizleyen bir aksan ve üç alt simge bulunmaktadır.^[2]

Karakterler

Ünsüzler

Adı		Oku.	Adı		Oku.	Adı		Oku.	Adı		Oku.	Adı		Oku.
ੳ	uːɽaː	–	ਅ	ɛːɽaː	ə	ੲ	iːɽiː	–	ਸ	səsːaː	sə	ਹ	ɦaːɦaː	ɦə
ਕ	kəkːaː	kə	ਖ	kʰəkʰːaː	kʰə	ਗ	gəgːaː	ɡə	ਘ	kə̀gːaː	kə̀	ਙ	ŋə̀ŋːaː	ŋə
ਚ	t͡ʃət͡ʃːa	t͡ʃə	ਛ	t͡ʃʰət͡ʃʰːaː	t͡ʃʰə	ਜ	d͡ʒəd͡ʒːaː	d͡ʒə	ਝ	t͡ʃə̀d͡ʒːa	t͡ʃə̀	ਞ	ɲəɲːa	ɲə}
ਟ	ʈɛŋkaː	ʈə	ਠ	ʈʰəʈʰːaː	ʈʰə	ਡ	ɖəɖːaː	ɖə	ਢ	ʈə̀ɖːaː	ʈə̀	ਣ	ɳaːɳaː	ɳə
ਤ	t̪ət̪ːaː	t̪ə	ਥ	t̪ʰət̪ʰːaː	t̪ʰə	ਦ	d̪əd̪ːaː	d̪ə	ਧ	t̪ə̀d̪ːaː	t̪ə̀}	ਨ	nənːaː	nə}
ਪ	pəpːaː	pə	ਫ	pʰəpʰːaː	pʰə	ਬ	bəbːaː	bə	ਭ	pə̀bːaː	pə̀	ਮ	məmːaː	mə}
ਯ	jəjːaː	jə	ਰ	ɾaːɾaː	ɾə	ਲ	ləlːaː	lə	ਵ	ʋɑʋːaː	ʋə	ੜ	ɽaːɽaː	ɽə

Ünlüler

Ünlü			Çeviri		IPA
Kar.	İşa.	con /k/	Adı	Oku.	IPA
ਅ	(nessuno)	ਕ	Muktā	a	[ə]
ਆ	ਾ	ਕਾ	Kannā	ā	[aː], [äː]
ਇ	ਿ	ਕਿ	Sihārī	i	[ɪ]
ਈ	ੀ	ਕੀ	Bihārī	ī	{[iː]
ਉ	ੁ	ਕੁ	Onkaṛ	u	[ʊ]
ਊ	ੂ	ਕੂ	Dulenkaṛ	ū	[uː]
ਏ	ੇ	ਕੇ	Lāvā̃	ē	[eː]
ਐ	ੈ	ਕੈ	Dulāvā̃	e	[ɛː]
ਓ	ੋ	ਕੋ	Hōṛā	ō	[oː]
ਔ	ੌ	ਕੌ	Kanoṛā	o	[ɔː]

Kaynakça

^ Harjeet Singh Gill (1996). Peter T. Daniels; William Bright (Ed.). The World's Writing Systems. Oxford University Press. ss. 395-399. ISBN 978-0-19-507993-7.
^ "Let's Learn Punjabi: Research Centre for Punjabi Language Technology, Punjabi University, Patiala". learnpunjabi.org. Punjabi University, Patiala. 30 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2021.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Gurmukhi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Unicode script chart for Gurmukhi (PDF file) 1 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Gurmukhi Typewriter Online 15 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Bright1996-1] Harjeet Singh Gill (1996). Peter T. Daniels; William Bright (Ed.). The World's Writing Systems. Oxford University Press. ss. 395-399. ISBN 978-0-19-507993-7.

[patiala-2] "Let's Learn Punjabi: Research Centre for Punjabi Language Technology, Punjabi University, Patiala". learnpunjabi.org. Punjabi University, Patiala. 30 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2021.

[1]

[2]