Uzay ajansları listesi - Vikipedi

Bu liste dış uzay ve uzayı keşfetmeyle ilgili aktivitelere bağlanmış hükûmet ajanslarının listesidir.

Renk karşılıkları

Uzay ajanslarının yetenekleri aşağıdaki renk kodlarıyla ifade edilmiştir:

  İnsanlı uzay uçuşu + Fırlatma yeteneği + Yapay uydular
  Fırlatma yeteneği + Yapay uydular
  Yukarıdakilerin hiçbiri
İsim Kısaltma Ülke Kuruluş Tarihi Görev Sonu Website Ref(s)
Avusturya Uzay Ajansı
(Austrian Solar and Space Agency 1977–1987;
Also Aeronautics and Space Agency;
Almanca: Agentur für Luft- und Raumfahrt)
ASA  Avusturya 12 Temmuz 1972 www.ffg.at17 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [1][2]
Belgian Institute for Space Aeronomy  Belçika 1964 www.aeronomie.be22 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [3]
Brezilya Uzay Ajansı AEB  Brezilya 10 Şubat 1994 www.aeb.gov.br24 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [4]
İngiliz Ulusal Uzay Merkezi  Birleşik Krallık www.bnsc.gov.uk [kaynak belirtilmeli]
Bulgar Havacılık ve Uzay Ajansı  Bulgaristan 1969 www.space.bas.bg17 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Kanada Uzay Ajansı CSA / ASC  Kanada Mart 1989 www.space.gc.ca [kaynak belirtilmeli]
Çin Ulusal Uzay Yönetimi
(Chinese: 国家航天局)
CNSA Çin Çin
Çin
Nisan 1993 www.cnsa.gov.cn6 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [5]
Kolombiya Uzay Kurulu  Kolombiya 2006 www.cce.gov.co [kaynak belirtilmeli]
İngiliz Milletler Topluluğu Bilim ve Sanayi Araştırma Kurumu (Avustralya) CSIRO  Avustralya 1926 www.csiro.au7 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [6]
Çek Uzay Dairesi  Çekya www.czechspace.cz5 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Danimarka Ulusal Uzay Merkezi  Danimarka 1 Ocak 2005 www.spacecenter.dk11 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Danimarka Uzay Araştırma Enstitüsü  Danimarka 1 Ocak 2005 www.drsi.dk[ölü/kırık bağlantı] [kaynak belirtilmeli]
Avrupa Uzay Ajansı ESA  Avusturya
 Belçika
 Danimarka
 Finlandiya
 Fransa
 Almanya
 Yunanistan
 İrlanda
 İtalya
 Lüksemburg
 Hollanda
 Norveç
 Portekiz
 İspanya
 İsveç
  İsviçre
 Birleşik Krallık
1975 www.esa.int13 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [7][8]
Jeo-Bilişim ve Uzay Teknolojileri Geliştirme Ajansı GISTDA  Tayland 2 Kasım 2002 www.gistda.or.th18 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Alman Havacılık ve Uzay Merkezi DLR  Almanya 1969 www.dlr.de7 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [9]
Macar Uzay Dairesi  Macaristan www.hso.hu29 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Hindistan Uzay Araştırma Kurumu ISRO  Hindistan 15 Ağustos 1969 www.isro.org5 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Institute for Space Applications and Remote Sensing ISARS  Yunanistan www.space.noa.gr27 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Instituto Nacional de Técnica Aeroespacial  İspanya www.inta.es9 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
İran Uzay Ajansı ISA  İran 2004 www.isa.ir30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
İsrail Uzay Ajansı  İsrail ISR Homepage [kaynak belirtilmeli]
İtalya Uzay Ajansı  İtalya 1988 www.asi.it [kaynak belirtilmeli]
Japonya Uzay Araştırma Ajansı JAXA (Formerly NASDA)  Japonya 1 Ekim, 2003 (1 Ekim, 1969) www.jaxa.jp25 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [10]
Kore Uzay Araştırma Kurumu KARI  Güney Kore 1981 www.kari.kr11 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Malezya Ulusal Uzay Ajansı
(Malay: Agensi Angkasa Negara)
 Malezya 2002 www.angkasa.gov.my [11]
Meksika Uzay Ajansı  Meksika 2007'ye göre henüz karara bağlanmamış resmî izin aexa.divaac.org Promotional Site [kaynak belirtilmeli]
Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (ABD) NASA  ABD 1 Ekim 1958 www.nasa.gov14 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [12]
Ulusal Uzay Araştırmaları Merkezi (Fransa)
(French: Centre National d'Études Spatiales)
CNES  Fransa www.cnes.fr20 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
National Commission for Space Research
(Spanish: Comisión Nacional de Investigaciones Espaciales)
CNIE  Arjantin 1961 1991 www.conae.gov.ar30 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [13]
National Institute of Aeronautics and Space LAPAN  Endonezya www.lapan.go.id [kaynak belirtilmeli]
National Space Activities Commission
(Spanish: Comisión Nacional de Actividades Espaciales)
CONAE  Arjantin 1991 www.conae.gov.ar30 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [13]
Ukrayna Ulusal Uzay Ajansı NSAU  Ukrayna 1992 www.nkau.gov.ua6 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
National Space Organization NSPO Çin
Tayvan
Ekim 1991 www.nspo.org.tw8 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [14]
Ulusal Uzay Araştırma ve Geliştirme Ajansı NASRDA  Nijerya 1998 www.nasrda.org [kaynak belirtilmeli]
Hollanda Uzay Araştırma Kurumu SRON  Hollanda www.sron.nl15 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Kuzey Kore Uzay Ajansı  Kuzey Kore [kaynak belirtilmeli]
Norveç Uzay Merkezi  Norveç www.spacecentre.no1 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Uzay ve Üst Atmosfer Araştırma Kurulu (Pakistan) SUPARCO  Pakistan www.suparco.gov.pk2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Peru Uzay Ajansı CONIDA  Peru www.condia.gob.pe30 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Portekiz Uzay Kurumu  Portekiz www.cep.pt11 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Romanya Uzay Ajansı  Romanya www.rosa.ro27 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Rusya Federal Uzay Ajansı
(Rusça: Федеральное космическое агентство)
RKA / RSA  Rusya www.roscosmos.ru16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Sovyet uzay programı  Sovyetler Birliği [kaynak belirtilmeli]
Space Research and Remote Sensing Organization  Bangladeş 1980 sparrso.gov.bd1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [15]
Uzay Araştırma Merkezi (Polonya)  Polonya www.cbk.waw.pl [kaynak belirtilmeli]
Türkiye Uzay Ajansı TUA  Türkiye 13 Aralık 2018 www.tua.gov.tr/tr 10 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [16]
İsveç Ulusal Uzay Kurulu  İsveç www.snsb.se15 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
İsviçre Uzay Dairesi   İsviçre www.sso.admin.ch2 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [kaynak belirtilmeli]
Birleşmiş Milletler Uzay İşleri Ofisi UNOOSA Birleşmiş Milletler 13 Aralık 1958 www.unoosa.org25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [17]

Uluslararası Uzay Ajansları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşmiş Milletler Uzay İşleri Ofisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşmiş Milletler Uzay İşleri Ofisi (OOSA), (İng: United Nations Office for Outer Space Affairs) kongrenin uzay ile ilişkili politikasını yerine getirmekle görevli bir genel kongre organizasyonudur. Viyana'daki Birleşmiş Milletler Ofisi'nde yer almaktadır. Bu büro uzay başvuru programlarını ve dış uzaya yerleştirilen objelerin kayıtlarının tutulması işlerini yürütür. Daire ayrıca gelişmiş ülkelere ekonomik gelişmede uzay teknolojisinin kullanımı için destekte bulunur.

Avrupa Uzay Ajansı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1975 yılında kurulan Avrupa Uzay Ajansı (ESA), 22 üyeli hükûmetler arası bir organizasyon olup çalışmalarını uzayı keşfetmeye adamıştır. Ajansa üye ülkeler; Avusturya, Belçika, Çekya, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Hırvatistan, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, İspanya, İsveç, İsviçre ve Birleşik Krallık'tır. İnternet sitesine göre, “Üyelerinin finansal ve insan kaynaklarını koordine ederek ESA programlar ve herhangi bir Avrupa ülkesinin uzay konusundaki etkinlik alanının işlerini üstlenebilir.” Genel merkezi Paris, Fransa'da yer almaktadır.

Özel Uzay Şirketleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
İsim Kuruluş Ülke Feshedilme Website
SpaceX 6 Mayıs 2002  Amerika Birleşik Devletleri Faaliyettedir Spacex.com
Blue Origin 8 Eylül 2000  Amerika Birleşik Devletleri Faaliyettedir Blueorigin.com
Rocket Lab Haziran 2006  Yeni Zelanda Faaliyettedir Rocketlab.com
Astra Space 1 Ekim 2016  Amerika Birleşik Devletleri Faaliyettedir Astra.com
Sierra Nevada Corporation 1963  Amerika Birleşik Devletleri Faaliyettedir Sncorp.com
Virgin Galactic 2004  Amerika Birleşik Devletleri Faaliyettedir Virgingalactic.com

En yüksek bütçeli uzay ajansları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Listelenmiş bütçeler, farklı uzay ajanslarının ana sayfalarındaki resmî bütçeleridir. Çin'in 500 milyon $'lık resmî bütçe rakamları, Çin Ulusal Uzay Yönetimi başkan yardımcısı Luo Ge tarafından verilmiştir. En yüksek bütçe uzay keşfinde daha çok aktivite ve en iyi performans anlamına gelmez.

Ülke Ajans Bütçe
 ABD NASA 17,3 milyar $
FransaAlmanyaİtalyaBirleşik KrallıkBelçikaİspanyaİsviçreHollandaİsveçYunanistan ESA (Avrupa Uzay Ajansı) 4,58 milyar $
 Fransa CNES (Fransa Ulusal Uzay Araştırmaları Merkezi) 2,49 milyar $
 Japonya JAXA (Japonya Uzay Araştırma Ajansı) 2,1 milyar $
 Rusya RKA (Rusya Federal Uzay Ajansı) 1,4 milyar $
 Almanya DLR (Alman Havacılık ve Uzay Merkezi) 1,242 milyar $
 İtalya ASI (İtalyan Uzay Ajansı) 1 milyar $ [18]
 Hindistan ISRO (Hindistan Uzay Araştırma Organizasyonu) 815 milyon $
 Çin CNSA (Çin Ulusal Uzay Yönetimi) 500 milyon $
 Birleşik Krallık BNSC (İngiliz Ulusal Uzay Merkezi) 414 milyon $ [19]
 Cezayir Cezayir Uzay Ajansı (Cezayir Uzay Ajansı) 360 milyon $
 Kanada CSA (Kanada Uzay Ajansı) 321 milyon $
Ukrayna Ukrayna NSAU (Ukrayna Ulusal Uzay Ajansı) 250-300 milyon $
 Belçika BIRA-IASB (Belgian Institute for Space Aeronomy) 230 milyon $
 Brezilya AEB (Brezilya Uzay Ajansı) 219 milyon $ [20]
 İspanya CDTI (İspanya Uzay Ajansı) 175 milyon $
 Hollanda SRON (Hollanda Uzay Araştırma Kurumu) 160 milyon $
 Güney Kore KARI (Kore Havacılık ve Uzay Araştırma Kurumu) 150 milyon $
  İsviçre SSO (İsviçre Uzay Dairesi) 110 milyon $
 İsveç SNSB (İsveç Ulusal Uzay Kurulu) 100 milyon $
 Türkiye TUA (Türkiye Uzay Ajansı) 87 milyon $ [21]
Uzay Ajansı (Listelenmiş bütçelerin toplamı) ~33,6 milyar $
  1. ^ Besser, Bruno (Ocak 2004). "Austria's History in Space" (PDF). s. 25–28. 16 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Temmuz 2008. 
  2. ^ "ESA - Human Spaceflight and Exploration - Other space agencies". 3 Ocak 2007. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2008. 
  3. ^ "Aeronomy.be - Contact - Who are we?". 25 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2008. 
  4. ^ "Presidency of Brazil: Law 8.854 of 02/10/1994 - "That creates the Brazilian Space Agency, and other measures"". 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2008. 
  5. ^ "China National Space Administration - Organization and Function". 3 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2008. 
  6. ^ "About CSIRO (Overview)". 20 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2008. 
  7. ^ "ESA - About ESA - What is ESA?". ESA. 26 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2008. 
  8. ^ "ESA - About ESA - History of the European Space Agency". ESA. 26 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2008. 
  9. ^ "Das DLR im Überblick". 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2008. 
  10. ^ "JAXA History". Japonya Uzay Araştırma Ajansı, jaxa.jp. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2006. 
  11. ^ "Malaysian National Space Agency, Official Website - Background". 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2008. 
  12. ^ "NASA History in Brief". NASA. 1 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2008. 
  13. ^ a b "Comisión Nacional de Actividades Espaciales - Background". CONAE. 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2008. 
  14. ^ About NSPO/Heritage 10 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  15. ^ "SPARRSO". 2 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2008. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 4 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Şubat 2019. 
  17. ^ "United Nations Office for Outer Space Affairs (UNOOSA)". 12 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2008.  | align="left" | Azerbaycan Milli Havacılık ve Uzay Ajansı: ) || MAKA || align="left" | AzərbaycancaŞablon:Ülke veri Azərbaycan Azerbaycan
    Azerbaycan || 1992 || — || [-||
  18. ^ "Italian Space Agency Expects Budget To Remain Flat for 2010.". Spacenews.com. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011. [ölü/kırık bağlantı]
  19. ^ "BNSC - How we are funded". BNSC, bnsc.gov.uk. 21 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011. 
  20. ^ "2008 Federal Budget: Brasilian Space Agency (Agência Espacial Brasileira) (pp. 208-213))" (PDF). Brezilya Ulusal Kongresi. 11 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011. 
  21. ^ "2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi" (PDF). T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. 17 Ekim 2022. 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2022.