I. Baronlar Savaşı - Vikipedi

I. Baronlar Savaşı
Savaşı resmeden 14. yüzyıla ait bir desen
Tarih 1215-1217 Bölge İngiltere Sonuç İç savaş. Fransız işgali püskürtülür. Sonunda yeni kral isyancı baronlara bazı haklar tanır.
Taraflar
İngiltere Krallığı	İsyancı baronlar Fransa Krallığı
Komutanlar ve liderler
Hubert de Burgh William Marshal	Robert Fitzwalker Prens Louis

I. Baronlar Savaşı (1215-1217) İngiltere Krallığında yaşanan bir iç savaştı. Robert Fitzwalter liderliğinde baronlar ileride VIII. Louis olarak taç giyecek olan Louis komutasındaki Fransız Ordusunun desteğini alarak İngiltere kralı John'a karşı başkaldırırlar. Savaşın sonunda kral 15 Haziran 1215 tarihinde imzalanan Magna Carta ile belirlenen koşullara uymayı reddeder. İngiltere topraklarında bulunan Fransız Ordusu ise çok sayıda baron kralla barış imzalamasına rağmen çatışmayı uzun süre devam ettirir.

İngiltere kralı John başarısız yönetimi ve despotik rejimi yüzünden kendisine baş kaldıran güçlü baronların zoruyla 15 Haziran 1215 tarihinde hazırlanmış olan metne kraliyet mührünü basmak zorunda kalmıştı. Bunun üzerine baronlar da 19 Temmuz 1215 günü krala bağlılıklarını bildirmişlerdi. Anlaşmayla ilgili olarak düzenlenen resmî evrak bugün Magna Carta olarak bilinen metindir. Metinde kralın yetkilerini teoride kısıtlayan hükümler yer almaktaydı. 61. maddeye göre feodal kanunlara atıfta bulunuluyor ve 25 baronun kralın hükmüne karşı gelebileceğini belirtiyordu. 1215 yılının yaz ayları boyunca her iki taraf da gönülsüzce uzlaşmaya çalışsa da sorunlar çözülemeyecek ve çatışmalar başlayacaktır.

Magna Carta üzerinden başlayan çatışmalar hızla taht kavgasına evrilmiştir. Krala karşı müttefik arayışındaki isyancı baronlar Fransız Prensi Louis'den yardım isterler. Louis, Fransa Kralı II. Filip'den sonra tahta geçmesi beklenen varis olmasının yanında İngiltere Kralı II. Henry'nin anne tarafından akrabasıdır. İngiltere'nin Normanlar tarafından fethinin üzerinden sadece 150 yıl geçmiş olması sebebiyle İngiltere-Fransa arasındaki ilişkiler sonradan olacağı gibi düşmanca değildir. Döneme ait Waverley yıllığında olaydan son derece doğal olarak bahsedilir; buna göre Louis tahtı yağmalanmaktan kurtarmak için davet edilmiştir.

İlk başlarda 1215 yılı Kasım ayında baronlara destek olmak üzere bir grup şövalye gönderen Louis, Fransa Kralı olan babası ve Papa III. Innocentius'un tersi yönde öğütlerine rağmen bir işgal planı yapmaya başlar. 1216 yılının Mayıs ayında Louis ve birlikleri Kent açıklarında karaya çıkar. Tahtta bulunan John ise Saksonların başkenti olan Winchester'e çekilince Louis çok az bir direnişle karşılaşarak Londra'ya girer. St Paul Katedralinde yapılan törende taç giymese de kral ilan edilir. Çok sayıda asil Londra'ya gelerek bağlılıklarını bildirir. Bu sırada gelişmeleri takip eden John destekçileri, baronların galip geleceğini öngörerek saf değiştirmeye başlar. 14 Haziran günü Winchester üzerine yürüyen Louis, John tarafından boşaltılmış olan şehri ele geçirir. İngiltere'nin neredeyse yarısı artık kontrolü altındadır.

Bu gelişmeler yaşanırken Fransa kralı oğluna İngiltere'yi fethetmek istiyorsa Dover limanını ele geçirmek zorunda olduğunu hatırlatır. Louis Canterbury ve Rochester almış olsa da Kent eyaletinin en önemli noktası olan Dover kalesi hala elinde değildir. 25 Temmuz günü Louis kale önlerine geldiğinde kale komutanı Hubert de Burgh uzun bir kuşatmaya hazırdır. Kuşatma sürmekteyken kaledeki şiddetli direniş kırılamaz. Bunun yanı sıra Louis'nin ülkedeki varlığına karşı Kent'de başlayan gerilla direnişi yüzünden üç aylık kuşatma Ekim ayında kaldırılır. Louis Londra'ya döner.

Dover'ın haricinde Louis'ye karşı koyabilen tek kale Windsor olur. Burada bulunan 60 şövalye iki yıllık kuşatma sırasında çok zorlu şartlarda direnerek kalenin düşmesine engel olurlar.^[1]

Aynı bölgede bulunan Rochester kalesi ise John tarafından Ekim ayında kuşatılır. Reginald de Cornhill komutasındaki kaleye baronlardan William d'Aubigny komutasında bir destek birliği gönderilir. 1215 Ekim ayında kale kuşatılır. Aylarca süren şiddetli çarpışmalardan sonra kale ancak direnişçilerin aç kalması yüzünden 30 Kasım günü düşer. John'un kaledeki baronları asma niyetinde olduğu ancak maiyetindeki Savari de Mauléon'un iknası sonucu hapis cezasına razı olduğu yazılır. Oldukça maliyetli ve uzun süren kuşatma sonunda kalenin ancak açlıkla pençeleşen düşmanın zayıflığı sonucu alınabilmiş olması John'un itibarını sarsacaktır. 1216 yılı ekim ayında vefat edecek olan John'un yerine tahta geçen oğlu III. Henry harap haldeki kaleyi büyük masraf yaparak tamir ettirecektir.

18 Ekim 1216 tarihinde John Nottinghamshire'daki Newark Kalesinde ölünce iç savaşın varoluş sebebi ortadan kalkmış olur. Bu durumda artık baronlar için ana tehdit tahtın varisi konumundaki John'un 9 yaşındaki oğlu Henry'den çok Louis olmuştu. Bu yüzden başta Winchester Piskoposu Pierre des Roches olmak üzere çok sayıda baron Henry'nin tahta çıkması için uğraşmaya başlar. Londra halen Louis'nin egemenliğinde olduğu için kullanılamayacağı için Gloucester Abbey'de 28 Ekim 1216 günü yapılan törenle kral ilan edilir. Törene Papa'yı temsilen Guala Bicchieri katılır. 12 Kasım 1216 günü ise Magna Carta metni Henry'nin imzası olacak şekilde yeniden yazılır. Bu metinde tartışmalı olan 61. Madde yer almaz. Değişikliğe uğramış olan metin genç kralın naibi William Marshal tarafından imzalanır. Bu gelişmelere rağmen ülkenin büyük bir kısmı Louis'ye bağlılığını ilan etmiş durumdadır. Durumu genç kral lehine çevirmeye çalışan ve baronlar arasında büyük saygınlığa sahip olan Marshal genç krala bir şans verilmesini ister, babasının günahlarından dolayı suçlanamayacağını belirtir. Ayrıca baronlara yeni yönetimin Magna Carta'ya bağlı kalacağı yönünde güvence verir. Papa tarafından da desteklenen yeni kral artık aforoz edilmiş olan Louis'ye göre ileri durumdadır.

William Marshal, kralın değişmesiyle birlikte baronları taraf değiştirmeleri için ikna etmeye başlar. Çatışmalar bir yıl kadar daha sürer. 6 Aralık 1216 tarihinde Louis Hertford'u alır ancak esir ettiği baronların atları ve silahlarıyla kaleden ayrılmasına izin verir. Aynı ay içinde aldığı Berkhamsted'de de aynı şekilde davranır. 1217 yılında destek kuvvet sağlamak için Fransa'ya dönmek ister. Ancak kraliyet yanlıları tarafından Kent eyaletinde pusuya düşürülür ve yarı yarıya azalan birlikleri kendilerini Winchelsea açıklarında bekleyen Fransız donanmasına zor atarlar.

Dover'I hala alamamış olmanın verdiği inatla yeniden kaleyi kuşatmayı planlayan Louis, Dover açıklarına demirleyemez. Uzun bir yürüyüşten sonra kaleye ulaşabilen Louis 12 Mayıs 1217 günü kuşatmaya başlar. Ancak Dover kuşatmasına aşırı kuvvet yığan Louis kendisine bağlı baronları güçsüz bırakacak ve 15-20 Mayıs 1217 tarihleri arasındaki II. Lincoln Muharebesinde ağır bir yenilgi alacaktır.

İngiltere içlerinde ilerleyen William Marshal ise Londra'yı ele geçirmek için harekete geçer. Louis ise bu sırada Dover komutanı Hubert de Burgh tarafından yenilgiye uğratılacak, Fransa'dan gelmekte olan destek kuvvetleri daha denizdeyken püskürtülecek ve Louis savaşamayacak duruma getirilecektir.

İki yıla yakın süren savaşın ardından neredeyse tüm baronlar yeni kral Henry'nin safına geçmiştir ve ülke içinde destek bulamayan Louis ateşkes talep etmek zorunda kalmıştır. Savaşı bitiren Lambeth Anlaşması 11 Eylül 1217 tarihinde imzalanır.^[2] Louis ülkesine dönmeden önce sembolik bir tazminat alır ancak İngiltere tahtındaki tüm taleplerinden feragat eder.^[3]

Günümüzde Dover Kalesi içinde bulunan kısımda 1216 yılında olan muharebeler anlatılır.^[4] Ayrıca Rochester Müzesinde de dönemle ilgili eserler bulunmaktadır.

2011 yılında gösterime giren Ironclad filmi iç savaş dönemini anlatmaktadır.^[5]

• Magna Carta Libertatum

• Dover ile ilgili tarih çalışması 30 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 1 Kasım 2011 tarihinde erişilmiştir