Intel mikroişlemci listesi - Vikipedi

Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. Maddeyi, Vikipedi standartlarına uygun biçimde düzenleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Gerekli düzenleme yapılmadan bu şablon kaldırılmamalıdır. (Aralık 2024)

• Intel 4004 (1971): Intel’in ilk mikroişlemcisi olan 4004, 4-bitlik bir işlemci olarak üretilmiştir ve dünyadaki ilk ticari mikroişlemci olarak bilinir. Bu işlemci, hesap makinesi tasarımları için geliştirilmiş olup, saatte 740 kHz’lik bir hız sunuyordu ve saniyede 92.000 işlem yapabiliyordu. 4004, 2.300 transistör ile üretildi.

• Intel 8008 (1972): 8008, 8-bit bir işlemciydi ve 4004’ün başarısını devam ettirdi. 8008, 3.500 transistöre sahipti ve saatte 500 kHz hızında çalışıyordu.
• Intel 8080 (1974): 8080, Intel’in popüler hale gelen ilk mikroişlemcilerinden biridir. 2 MHz hızında çalışıyor, saniyede 290.000 işlem yapabiliyordu ve birçok kişisel bilgisayarın kalbinde yer aldı.

• Intel 8085 (1976): 8085, 8080’in geliştirilmiş bir versiyonuydu ve daha düşük enerji tüketimi sağlıyordu. Ayrıca, daha az destek çipi gerektiren entegre bir sistem olarak kullanımı daha kolay hale getirilmişti. Bu işlemci, endüstriyel kontrol sistemleri gibi gömülü sistemlerde sıkça tercih edilmiştir.

• Intel 8086 (1978): 8086, 16-bit mimariyle geliştirilen ilk Intel işlemcisiydi. Bu işlemci, x86 mimarisinin temelini atarak modern bilgisayarların yapısını şekillendirdi. 5 MHz hızında çalışan 8086, IBM PC ile beraber büyük bir başarı kazandı.
• Intel 8088 (1979): 8088, 8086’nın bir versiyonu olup, IBM’in ilk kişisel bilgisayarında kullanılan işlemci olarak ün kazanmıştır. 8-bit veriyolu sayesinde daha düşük maliyetli tasarımlara olanak sağlamıştır.

• Intel 80286 (1982): 286 olarak da bilinen bu işlemci, 16-bit mimariye sahipti ve ilk kez korumalı mod özelliğini sundu. 286, MS-DOS işletim sistemiyle uyumluydu ve birçok kişisel bilgisayarda tercih edilmiştir. Bu işlemci, 16 MB’a kadar bellek destekleyebiliyordu ve saniyede 1 milyon işlem yapabiliyordu.

• Intel 80386 (1985): 32-bit mimarideki ilk Intel işlemcisi olan 80386, çoklu görev ve sanal bellek desteği gibi yenilikçi özelliklerle tanıtıldı. 80386, IBM PC uyumlu sistemlerin daha gelişmiş hale gelmesini sağladı ve saat hızı 12 MHz’den başlayarak 33 MHz’e kadar ulaşabildi.

• Intel 80486 (1989): 486, yerleşik bir matematik birimi (FPU) ve gelişmiş bir saat hızına sahipti. Ayrıca, Intel’in ilk kez entegre olarak bir önbellek sunmasıyla, önceki nesillerden %50 daha hızlı çalışıyordu. Saat hızları 20 MHz’den 100 MHz’e kadar çıkabiliyordu.

• Pentium (1993): 64-bit veriyolu ve çift komut işleme desteği ile, Pentium serisi, kişisel bilgisayar pazarında büyük başarı yakaladı. Pentium işlemciler, video işleme, 3D grafikler ve yüksek performans gerektiren uygulamalar için geniş destek sundu.
• Pentium MMX (1996): MMX teknolojisi, çoklu ortam (multimedia) işleme kapasitelerini artırmak amacıyla tanıtıldı ve Pentium işlemcilerin popülaritesini sürdürdü.

• Pentium Pro (1995): Pentium Pro, yüksek performanslı iş istasyonları ve sunucular için geliştirilmiş olup, dinamik yürütme ve gelişmiş tahmin yapabilme gibi özelliklerle donatıldı.
• Pentium II (1997): Pentium II, gelişmiş MMX desteğiyle çoklu ortam uygulamaları için optimize edildi.
• Pentium III (1999): Pentium III, SIMD (SSE) komut setiyle grafik ve 3D işleme hızını artırarak grafik ağırlıklı uygulamalarda yaygınlaştı.

• Itanium (2001): IA-64 mimarisine dayanan Itanium, yüksek performanslı sunucular için tasarlanmıştı ancak x86 tabanlı mimariyle uyumlu olmaması nedeniyle çok fazla başarı sağlayamadı.

• Pentium 4 (2000): Intel’in NetBurst mimarisine dayanan Pentium 4, daha yüksek saat hızları sunmak üzere tasarlandı ancak yüksek güç tüketimi ve ısı üretimi sorunları yaşadı. Bu seri, Hyper-Threading gibi özelliklerle çoklu görev performansını artırmayı hedefledi.

• Core Duo (2006): Çok çekirdekli işlemci mimarisine geçiş yaparak, Intel işlemcilerde çoklu görev performansını artırdı.
• Core 2 Duo/Quad (2006): Core 2 serisi, 65 nm üretim teknolojisiyle daha düşük güç tüketimi sağladı ve kişisel bilgisayar pazarında büyük popülerlik kazandı.
• Core i Serisi (2008 - Günümüz): Core i3, i5, i7 ve i9 olmak üzere geniş bir yelpazeye sahip olan bu seri, işlemci performansını ve enerji verimliliğini artırarak her bütçeye uygun modeller sundu.

• Intel Xeon (1998 - Günümüz): Xeon serisi, sunucular ve iş istasyonları için tasarlanmış yüksek performanslı işlemcileri içerir. Intel, çok çekirdekli işlem ve büyük veri işleme uygulamaları için Xeon serisini sürekli güncellemektedir.

• Intel Atom (2008): Düşük güç tüketimi hedefiyle üretilen Atom serisi, netbook'lar, tabletler ve gömülü sistemlerde kullanılmıştır. Intel, Atom işlemcileri mobil pazara uygun hale getirmek için çeşitli güncellemelerle performansını iyileştirmiştir.

• Intel Xe GPU (2020): Intel, Xe serisi ile grafik işlemci pazarına güçlü bir giriş yaptı. Bu grafik işlemciler, entegre GPU olarak masaüstü ve dizüstü bilgisayarlarla uyumlu olarak performans sundu.

Intel’in mikroişlemci ailesi, işlemci mimarisindeki ilerlemelerle birlikte sürekli evrim geçirmiştir. Her nesilde performansı artırmayı, güç tüketimini azaltmayı ve kullanıcı deneyimini geliştirmeyi hedefleyen Intel, günümüzde halen işlemci pazarında lider konumda kalmaya devam etmektedir.

1. Hennessy, John L., and David A. Patterson. Computer Architecture: A Quantitative Approach. Morgan Kaufmann, 2017.
2. Shen, John Paul. Modern Processor Design: Fundamentals of Superscalar Processors. McGraw-Hill Education, 2005.
3. "Intel Processor Guide," Intel Corporation, https://www.intel.com.
4. Intel Ark, "Intel Processor Specifications," https://ark.intel.com.
5. "A Brief History of Intel CPUs," TechSpot, https://www.techspot.com.
6. "Intel Processor Microarchitecture Evolution," AnandTech, https://www.anandtech.com.
7. "The Evolution of Intel CPUs: From 4004 to Core i9," Tom's Hardware, https://www.tomshardware.com.
8. Bohr, Mark. "A 30 Year Retrospective on Dennard's Scaling and Moore's Law." IEEE Solid-State Circuits Society Newsletter, 2007.