Akşar, Şenkaya - Vikipedi

Akşar
Mahalle
Harita
Mahallenin haritadaki yeri
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum üzerinde Akşar
Akşar
Akşar
Akşar'ın Erzurum 'daki konumu
Koordinatlar: 40°38′47″N 42°20′21″E / 40.64651°K 42.3391°D / 40.64651; 42.3391
Ülke Türkiye
İlErzurum
İlçeŞenkaya
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • YöneticiMuhtar[1]
İhtiyar heyeti[1]
Rakım1276 m
Nüfus
 (2022)[2][3]
1.258
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0442
İl plaka kodu25
Posta kodu25360

Akşar, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kentsel mahalledir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akşar köyünün eski adı Kosor'dur. Nitekim Osmanlıca kaynaklarda Kosor (قوصور) olarak geçer. Gürcüce kaynaklarda köyün adı Kosori (კოსორი) biçiminde yazılmıştır.[5]

Kosor köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre köy, Gürcistan Vilayeti içinde Penek livasının Penek nahiyesine bağlıydı. Büyük bir yerleşme olan Kosor'un nüfusu 39 Hristiyan haneden oluşuyordu. İspenç vergisi vermekle yükümlü erkek adlarına bakınca, köyün nüfusunun Gürcü ve Ermenilerden oluştuğu söylenebilir. Köyde buğday, çavdar, darı ekiliyor, şarapçılık ve arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.[6]

Kosor, Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla 1835 yılında yaptığı nüfus tespitinde Çıldır Eyaleti'nin Penek sancağına bağlıydı ve bu tarihte köyü oluşturan 29 hanede 59 erkek kaydedilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Hars köyünün nüfusunun yaklaşık 118 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]

Kosor köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Çarlık Rusya'sına bırakıldı. Rus idaresinin de Kosor (Косор) adıyla kaydettiği köy Oltu sancağının (okrug) Oltu kazasına (uçastok) bağlıydı. 1886 nüfus sayımında köyde 110 kişi yaşıyordu. Bu nüfus içinde 7 kişi Türk, 107 kişi Kürt olarak kaydedilmiştir.[8]

Kosor köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre Erzurum vilayetinin Tortum kazasında yer alıyordu. Bu kazanın nahiyelerinden biri olan Kosor nahiyesinin 56 köyünden biriydi.[9] 1940 genel nüfus sayımında Kosor köyü aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 503 kişiden oluşuyordu. Kosor nahiyesi ise bu tarihte 31 köyden, nüfusu da 10.882 kişiden oluşuyordu.[10]

Kosor "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Akşar olarak değiştirildi. Ancak nahiyenin adı Kosor olarak kaldı.[11] 1965 genel nüfus sayımında Akşar köyünün nüfusu 757 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 346 kişi okuma yazma biliyordu. Bu tarihte Kosor nahiyesinin adı da Akşar bucağı olarak değişmişti. Akşar bucağının toplam nüfusu 12.308 kişiden oluşuyordu ve bu nüfus içinde 3.359 kişi okuryazardı.[12]

1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm belde ve köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu belde de Şenkaya Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[13]

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mahalle, Erzurum il merkezine 172 km, Şenkaya ilçe merkezine 15 km uzaklıktadır.[14] Mahalle, Şenkaya'nın kuzeyinde olup, D.060 numaralı Erzurum-Ardahan (Oltu-Göle) devlet yolu kenarındadır.[15]

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2022 1.258[2]
2021 1.199[2]
2020 1.181[2]
2019 1.138[2]
2018 1.145[2]
2017 1.180[2]
2016 1.171[2]
2015 1.143[2]
2014 1.177[2]
2013 1.142[2]
2012 1.113[3]
2011 1.150[3]
2010 1.133[3]
2009 1.168[3]
2008 1.100[3]
2007 1.144[3]
2000 2.157[3]
1990 1.808[16]
1985 1.123[17]
1965 757[18]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Akşar Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  3. ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Aksar, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 20 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  5. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 562". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021. 
  6. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941) s. 334, III. cilt (1958), s. 562". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021. 
  7. ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 90. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
  8. ^ ""Oltu kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2020. 
  9. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 226.
  10. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 47-48.
  11. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 707". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  12. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 261.
  13. ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022. 
  14. ^ "Akşar Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  15. ^ "Google Maps". Google Maps. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024. 
  16. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  17. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  18. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Akşar,_Şenkaya&oldid=33847524" sayfasından alınmıştır