Krank mili - Vikipedi

Krank mili

Sistemi	Krank sistemi
Kullanıldığı yerler	İçten yanmalı motorlar
Bileşenleri	Volan Biyel kolu

"Krank mili" ya da "krank kolu", (İng. crank) içten yanmalı motorlarda pistonun gidip gelme hareketi ile elde ettiği enerjiyi motor miline ileterek dönme hareketine çevirmeye yarayan parça. Bir tür hareketi diğerine dönüştürmek üzere oluşturulmuş düzenekler ise "krank mekanizması"nı oluşturur.

Bir dönme hareketinin bir krank mili ve biyel yardımıyla gidip gelme hareketine dönüştürüldüğü bilinen ilk makine, Hierapolis'te bulunan ve M.Ö. 3'üncü yüzyıla tarihlenebilen Roma dönemine ait kereste fabrikasıdır.^[1]

Hollandalı mucit Cornelis Corneliszoon, 1597'de ilk krank mili patentini aldı ve bir yel değirmeni kullanarak kereste makinesi çalıştırmak için bir krank mili kullandı.

"Reiffenstuel pistonlu basınç pompası"nda güç, buhar gücü bir krank mili aracılığıyla üç pistona aktarıldı. Bu pompa Simon Reiffenstuel tarafından 1612 yılında Reichenhall'dan Traunstein'a kadar olan tuzlu su boru hattı olan "dünyanın ilk boru hattı" için geliştirildi.

Krank mili genellikle döküm yöntemi ile üretilir ve biyel kolunun çalışacağı bölgeleri talaşlı imalatla hassas bir şekilde işlenir. Krank mili malzemesi düşük alaşımlı çeliktir. Döküm yoluyla üretilen krank mili küresel garafitli dökme demirle de üretilir. Malzemenin özellikleri aşınmaya, eğrilmeye ve burulmaya karşı dayanımlı olması için genellikle diğer millerde olduğu gibi kesidinin ortasına denk gelen kısımları daha yumuşak alaşımdan üretilir. Krank miline yataklık eden kaymalı yataklar (krank mili yatağı) ise mikrokaynamaları engellemek için gri dökme demirden yapılır.

Krank milinin yağlaması ise üzerinde bulunan yağlama kanalları veyahut biyel kollarının karterdeki yağa çarpıp yağı sıçratmasıyla yapılır.