Cygnus (takımyıldız) - Vikipedi

Cygnus
Takımyıldız
	Cygnus takımyıldızının haritası
Kısaltma	Cyg
Tamlayan	Cygni
Sembolizm	Kuğu veya Kuzey haçı
Bahar açısı	20,62
Yükselim	+42,03
Alan	804 derece kare (16.)
Ana yıldızlar	9
Bayer/Flamsteed; yıldızları	84
Gezegeni olduğu; bilinen yıldızlar	97
Parlak yıldızlar (3,00m'den)	4
En parlak yıldız	Deneb (α Cyg) (1,25m)
Yakın yıldızlar (10 pc içindeki)	1
En yakın yıldız	61 Cyg
Messier nesneleri	2
Göktaşı yağmurları	Ekim Cygnidleri; Kappa Cygnidleri;
Çevreleyen; takımyıldızlar	Kral; Ejderha; Çalgı; Tilkicik; Kanatlı At; Kertenkele;
	En iyi Eylül ayı saat 21:00'de; +90° ve −40° enlemleri arasında görülebilir.

Kuğu Takımyıldızı (Latince Cygnus), adı Eski Yunanca "kuğu" anlamına gelen Kyknos'dan (Κύκνος) Latinceleştirilen ve Samanyolu düzleminde bulunan kuzey yarımküre takımyıldızıdır.^[1] Kuğu, kuzey yaz ve sonbaharının en tanınabilir takımyıldızlarından biridir ve Güney haçı'na karşılık Kuzey haçı olarak bilinen belirgin bir asterizme sahiptir. 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldız arasında yer almaktaydı ve modern dönemde tanımlanan 88 takımyıldızdan biri olarak kabul edilmektedir.

Kuğu, gece gökyüzünün en parlak yıldızlarından biri olan ve birinci kadir büyüklüğündeki en uzak yıldız olarak bilinen ve aynı zamanda Yaz üçgeni'nin bir köşesini, üçgenin doğuya bakan tepe noktasını oluşturan "kuyruk yıldızı" Deneb'i (ذنب, ḏanab, kuyruk) içerir.^[1] Aynı zamanda bazı önemli X-ışını kaynaklarına ve devasa yıldız topluluğu Cygnus OB2'ye ev sahipliği yapmaktadır.^[2] Bu topluluğun yıldızlarından biri olan NML Cygni, şu anda bilinen en büyük yıldızlardan biridir. Takımyıldız aynı zamanda kara delik olduğu yaygın olarak kabul edilen ilk nesne olan bir süperdev ve görünmeyen devasa bir yoldaşı içeren uzak bir X-ışını ikilisi olan Cygnus X-1'e de ev sahipliği yapmaktadır. Kepler Görevi'nin Kuğu Takımyıldızı çevresindeki bir alanı gözlemlemesi sonucunda, Kuğu'daki birçok yıldız sisteminde gezegenler olduğu da tespit edilmiştir.

Doğu kısmının büyük bir bölümü, gözlemlenebilir evrendeki bilinen en büyük yapı olan ve kuzey gökyüzünün büyük bir bölümünü kaplayan dev bir gökada iplikçiği Herkül-Kuzeytacı Büyük Duvarı'nın bir bölümünü içerir.

Öne çıkanlar

Samanyolu üzerindeki konumu nedeniyle Kuğu'da çok sayıda açık küme, çeşitli türlerde bulutsular ve süpernova kalıntıları ile çok sayıda derin gökyüzü nesnesi bulunur.

Molekül bulutları, Samanyolu'nun galaktik düzlemi boyunca Büyük Yarık'ın (Great Rift) bir ucunu oluşturan Cygnus Yarığı karanlık bulutsu kümesini oluşturur. Yarık, Kuzey Kömür Çuvalı çevresinde başlar ve arkasındaki Kuzey Amerika Bulutsusu'nun da bir parçası olduğu daha büyük Cygnus moleküler bulut kompleksini kısmen gizler.

Yıldızlar

Deneb olarak adlandırılan α Cygni, Cygnus'un en parlak yıldızıdır. Bu, bilinen en büyük ve en parlak A sınıfı yıldızlardan biri olan, kadirleri 1,21 ile 1,29 arasında değişen A2Iae spektral tipinde beyaz bir süperdev yıldızdır. Yaklaşık 2.600 ışıkyılı uzaklıkta yer almaktadır. Geleneksel adı "kuyruk" anlamına gelir ve takımyıldızındaki konumunu ifade eder.

β Cygni olarak adlandırılan Albireo, zıt renk tonları nedeniyle amatör gök bilimciler arasında ünlü bir ikili yıldızdır. Birincil, 3,1 kadir büyüklüğünde turuncu dev bir yıldızdır ve ikincil, 5,1 kadir büyüklüğünde mavi-yeşil renkli bir yıldızdır. Sistem 430 ışıkyılı uzaklıkta olup büyük dürbünler ve tüm amatör teleskoplarla görülebilmektedir.

Geleneksel olarak Sadr olarak adlandırılan γ Cygni, 1800 ışıkyılı uzaklıkta, 2,2 kadirde sarı renkli bir süper dev yıldızdır. Geleneksel adı "göğüs" anlamına gelir ve takımyıldızındaki konumuna atıfta bulunur.

δ Cygni (özel adı Fawaris), Cygnus'taki bir başka parlak ikili yıldızdır, 166 ışıkyılı ve 800 yıllık bir periyottur. Birincil, 2,9 kadir mavi-beyaz dev bir yıldızdır ve ikincil, 6,6 kadir bir yıldızdır. Bu iki bileşen orta büyüklükteki amatör bir teleskopla görülebilmektedir.

Cygnus'ta 3 kadirin üzerindeki beşinci yıldız Aljanah'tır, ε Cygni olarak adlandırılır. Dünya'dan 72 ışıkyılı uzaklıkta, 2,5 kadir büyüklüğünde turuncu renkli dev bir yıldızdır.

Kaynakça

^ ^a ^b Stuart Clark (29 Temmuz 2018). "Starwatch: the bright stars of the Summer Triangle". The Guardian. 21 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
^ Chandra X ışını Gözlemevi (8 Kasım 2012). "Star Cluster Cygnus OB2". SciTechDaily. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Kuğu Takımyıldızı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

[Starwatch-1] Stuart Clark (29 Temmuz 2018). "Starwatch: the bright stars of the Summer Triangle". The Guardian. 21 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.

[scitechdaily.com-2] Chandra X ışını Gözlemevi (8 Kasım 2012). "Star Cluster Cygnus OB2". SciTechDaily. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.

[1]

[2]