Kuir arkeoloji - Vikipedi
Kuir arkeolojisi, geçmişe dair normatif (kural koyucu) ve özellikle heteronormatif görüşlere meydan okumak için kuir teoriyi kullanan bir arkeoloji yaklaşımıdır.[1][2]
Kuir (queer) arkeoloji, tarihte eşcinsel insanların, diğer cinsel yönelimlerin veya alternatif cinsiyet kimliklerinin geçmiş örneklerini aramayı ya da bu kavramların kökenini açıklamayı amaçlamaz. Asıl amaçladığı şey, eleştirel bir bakış açısını desteklemek ve hâkim arkeolojik söylemin normatif ve ikili varsayımlarından kaçınmaktır. Bu son noktada, queer arkeoloji feminist arkeoloji ile örtüşür. Bu sadece geçmişteki kadınlara bir bakış veya geçmişin yorumlarına bu cinsiyetin dahil edilmesi değil, aynı zamanda ve her şeyden önce arkeolojik yorumların cinsiyetçi değerlerine meydan okumayı temsil eder.[3][4]
Feminist, cinsiyet ve kuir arkeolojisi arasındaki fark
[değiştir | kaynağı değiştir]Feminist, toplumsal cinsiyet ve kuir arkeolojisi birbirinin evrimi olarak ortaya çıkıyordu ve feminist hareket veya kuir hareket gibi farklı toplumsal hareketlerden etkileniyordu.
Feminist arkeoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk ortaya çıkan üçünden biri feminist arkeoloji oldu, çünkü 20. yüzyıl boyunca Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkan tüm feminist hareketlerle bir simbiyoz ilişkisi vardı. Bu, arkeolojik araştırmalarda mevcut değerlerin (toplumsal cinsiyet rolleriyle ilgili) geçmişe hem bilinçli hem de bilinçsizce taşınması uygulamasını ilk kez eleştirme ve sorgulama başarısını gösterdi. Ayrıca, feminist arkeolojiler şu gibi sorulara cevap bulmaya çalışma eğilimindedir: toplumsal cinsiyet eşitsizliği her zaman var mıydı yoksa tarihsel bir ürün müdür? Ya da daha geniş bir ifadeyle, sosyal eşitsizlik ve sömürü insanlığın doğasında mı var yoksa tarihsel dönüşümlerin bir sonucu mudur?[5][6]
Cinsiyet arkeolojisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Cinsiyet arkeolojisi, önceki yaklaşıma bir tepki olarak ortaya çıkmıştır ve diğer politik çağrışımlar olmaksızın cinsiyet hakkında bilgi sunmaya odaklanmıştır.[5] Öte yandan bazen, başlangıçtaki feminist yaklaşımdan kopuk olur ve yorumlama yaparken daha fazla özgürlük sunar. Cinsiyet ve feminist arkeoloji bazen eş anlamlı olarak da kullanılır, anlamları ters çevrilir veya birlikte incelenir. Bu, ikisi arasındaki farkın çoğu zaman her arkeoloğun görüşüne göre tanımlanmadığı ve şartlandırılmadığı anlamına gelir.[5]
Kuir arkeolojisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuir arkeoloji, kuir teorilerinin[7] ortaya çıkışı sayesinde ve önceki iki yaklaşıma bir eleştiri olarak doğdu. Bu eleştiri, onların toplumsal cinsiyet/cinsiyet eşitliğini ele alış biçimine, farklı kültürleri, etnisiteleri ve sosyal sınıfları göz önünde bulundurmamasına ve Avrupa-merkezci bakış açısına yönelikti. Kuir arkeoloji aynı zamanda, sosyal kimliklerin büyük çeşitliliğinin ve aile ya da aile birimi gibi kavramların sorgulanmasının dikkate alınması gerektiğini savunur.[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Dowson, Thomas A. (2000). "Why Queer Archaeology? An Introduction". World Archaeology. 32 (2): 161-165. doi:10.1080/00438240050131144. ISSN 0043-8243. 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2024.
- ^ Blackmore, Chelsea (1 Nisan 2011). "How to Queer the Past Without Sex: Queer Theory, Feminisms and the Archaeology of Identity". Archaeologies (İngilizce). 7 (1): 75-96. doi:10.1007/s11759-011-9157-9. ISSN 1935-3987.
- ^ Dowson, T (11 Ocak 2000). "Homosexualitat, teoria queer i arqueologia". Cota Zero: Revista d'Arqueologia I Ciència. Cota zero: revista de arqueología i ciència: 147-158. 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2024.
- ^ Dowson, T (2000). "Un camí de progrés Queer: Polítiques sexuals i investigació en Art Rupestre". Cota zero: Revista de arqueología i ciència. 16: 147-159. 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2024.
- ^ a b c d Cintas, M (2012). "Género y Arqueología: un esquema de la cuestión". Estat Crític: Revista d'arqueologia. 6: 177-187.
- ^ Ruíz, A (2012). "Feminismos en la arqueología: Nuevas propuestas críticas" (PDF). Universitat Oberta de Catalunya, Catalunya. 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ekim 2024.
- ^ MORAL DE EUSEBIO, E (2014). "¿Es el sexo al género lo que la naturaleza a la cultura? Una aproximación queer para el análisis arqueológico" (PDF). Arqueoweb. 15: 248-269. 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ekim 2024.