MTA Şehit Cuma Dağ Tabiat Tarihi Müzesi - Vikipedi

MTA Tabiat Tarihi Müzesi, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü'ne (MTA) bağlı Ankara'da bulunan doğa tarihi, paleontoloji, madencilik, mineroloji ve jeoloji müzesi.^[1]

MTA'nın arazi çalışmalarında toplanan fosil, kayaç ve mineral örneklerinin sergilenmesi ve depolanması amacıyla 1968'de kurulmuştur. Türkiye'nin ilk v en büyük doğa tarihi müzesidir.

MTA koleksiyonu 1960'lı yılların başında oluştu ve müze 7 Şubat 1968'de Genel Müdürlük Binası içinde açıldı. Açılıştan sonra koleksiyona hem MTA'nın daha sonraki çalışmalarından gelen örnekler hem de çeşitli üniversiteler ile diğer kurum ve kuruluşlardan gelen armağanlarla zenginleşti. 1998'de yeni müze binası yapımı başladı; müze, 2003'te yeni binasına taşındı ancak bir sene sonra ziyaret kapatıldı.^[2] 2011'de yeniden ziyarete açıldı.

Müzenin içinde bulunduğu MTA Kampüsünde Türkiye'nin ilk jeoloji parkı olan İhsan Ketin Türkiye Jeoloji Parkı yer alır. Park, 1/10.000'lik Türkiye Jeoloji Haritası şeklinde tasarlanmıştır. Türkiye'nin önemli jeolojik yapıları, kayaçları, ekonomik öneme sahip madenleri, endüstriyel ve enerji hammaddeleri, önemli yeraltı kaynakları, başlıca volkanları, fay hatları ziyaretçilere bilgi panoları ile açıklanır.^[3]

Genel Müdürlük bahçesindeki Şehit Mehmet Alan Enerji Parkı 2013 yılından beri Tabiat Tarihi Müzesi'ne bağlı olarak hizmet verir. 2017'de açılan rüzgar türbini ve güneş paneli ile parkın elektrik ihtiyacının azami 8 kWh'si karşılanmaya başlamıştır^[4]

Müzenin sergi salonlarında Türkiye'nin ve dünyanın çeşitli yerlerinden derlenmiş beş bini aşkın örnek bulunur.^[4]

Güneş sistemi bölümünde Güneş sistemindeki gezegenler tanıtılır 16 Kasım 2002 tarihinde saat 21.30'da Ankara'da gökyüzündeki yıldızların konumu gösterilir. Bu bölümde ay taşı, yıldırım taşı ve gök taşları sergilenmektedir.^[5]

2019 yılında yaptırılan “Akvaryum” müzenin birinci katında bulunur.^[4] Bu katta ayrıca omurgalı ve omurgasız fosillere ait çok sayıda örnek sergilenir. Türkiye'de yaşamış ammonit gibi omurgasız hayvanlar ile dev kara kaplumbağası, filler, gergedanlar, zürafalar, atlar gibi omurgalı hayvanlara ait fosiller bulunur.^[5] 185 milyon yıllık dev ammonit, günümüzden yaklaşık 3500 yıl öncesine ait Maraş Fili,Yumurtalık sahilinde karaya vuran "Uzun Balina" iskeleti, 13 bin yıl öncesine ait insan ayak izleri müzenin değerli fosilleri arasındadır.^[5] Gelmiş geçmiş en büyük kara memelisi olan, dev gergedan Baluchitherium'a ait fosillerin Türkiye'de başka bir müzede örneği yoktur.^[5]

Diyorama bölümünde tükenmekte olan Türkiye'ye özgü bitki ve hayvanlara ait örnekler canlandırmalarla sergilenir. 1974 yılında Beypazarı'nda bulunmuş olan Anadolu'da yaşamış son Anadolu panteri ve artık çok nadir bulunan Ankara tavşanının örnekleri diyorama bölümünde yer alan canlandırmalardandır..

"Süs Taşları", "Türkiye Yeraltı Kaynakları", "Sistematik Mineraloji", "Türkiye Madencilik Tarihi", müzedeki diğer bölümlerdendir.

Üçüncü katta, açılışı 2017 yılında yapılan "Bilim Tüneli" bulunur. Bu bölümde ziyaretçiler Türkiye'nin jeolojik miras alanları, Güney Afrika'nın safari parkları, deniz altındaki resiflerde gözlenen biyolojik çeşitlilik ve çiçeklerin dünyasını izleyebilir.^[4]

Müzenin yürüttüğü bilimsel projeler arasında Türkiye'deki Baluchitherium buluntularının gün yüzüne çıkarılması, Türkiye'deki süs taşlarının potansiyelinin ortaya çıkarılması için yürütülen çalışmalar, Türkiye'de madencilik tarihinin araştırılması için yürütülen çalışmalar yer alır.^[5]