Miran - Vikipedi

Miran
Miran'da bir stupa
Çin'deki konumu
Çin'deki konumu
Çin'deki konumu
KonumÇin
BölgeSincan Uygur Özerk Bölgesi

Miran (Çince (basitleştirilmiş): 米兰; Çince (geleneksel): 米蘭), Kuzeybatı Çin'de, Sincan'daki Taklamakan Çölü'nün güney kenarında bulunan eski bir vaha şehridir. Lop Nur çölünün Altun Shan dağlarıyla birleştiği yerde bulunan Miran, bir zamanlar İpek Yolu olarak bilinen ünlü ticaret yolunun bir durağıydı. İki bin yıl önce dağdan bir nehir akan bir nehir bulunmaktaydı ve Miran'ın gelişmiş bir sulama sistemi vardı. Günümüzde alan, bakımsız yolları bulunan ulaşımın zorluklarla sağlandığı, seyrek yerleşimli, tozlu bir bölgedir.[1] 20. yüzyılın başlarından bu yana yapılan arkeolojik kazılar, MS 2. ila 5. yüzyıllar arasında var olan geniş bir Budist manastır alanını ve MS 8. ve 9. yüzyıllara tarihlenen bir Tibet yerleşimi olan Miran Kalesi'ni ortaya çıkardı.

İsimlendirme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Lionel Giles, Miran için aşağıdaki isimleri kaydetti(Wade-Giles'in Çince isim formları pinyine dönüştürüldü):

"Yuni", Loulan'ın [Eski Han] eski başkenti
"Eski Doğu Kasabası"; "Küçük Shanshan" [Daha sonra Han]
Qitun Cheng; Tun Cheng [Tang]
Miran [modern isim].[2]

Tibet yerleşimi döneminde (8. yüzyılın ortalarından 9. yüzyılın ortalarına kadar), bölge Nop Chungu (nob chu ngu) olarak biliniyordu.[3]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
Miran'da Buda'yı (en solda) tasvir eden bir stupadan bir duvar resminin parçası ve ardından altı öğrenci
İki kadını tasvir eden bir resmin parçası
Miran V Freskinde (filin arka bacağının üstünde) ressam "Titus" (𐨟𐨁𐨟, sağ üst) yazıtı
Stupa shrine M III, Miran'dan fresk parçası
Miran bir fresk üzerinde Garland bearers
Miran Stupa tapınağı MIII parçası

Antik çağda Miran, İpek Yolu'nun güney kesiminde yer alan işlen bir ticaret merkeziydi, rota ikiye ayrıldıktan sonra (kuzey rotası ve güney rotası), tüccar kervanları çölün sert çorak arazisinde (Çince "Ölüm Denizi" olarak adlandırılır) ve Tarım Havzası'nda seyahat etmekten kaçmaya çalıştı. Bölgenin kuzey veya güney kenarını dolaşarak yolculuklarını sürdürdüler. Miran, aynı zamanda birçok manastır ve stupa ile gelişen Budizm merkeziydi.[1][4][5] Budist adanmışlar, merkezi direği Buda'nın kalıntılarını içeren kapalı dairesel stupaların etrafında yürürlerdi.[6]

Miran, üçüncü yüzyılda Çin Han Hanedanlığı'nın kontrolüne giren Kroraina'daki (Loula) olarak da bilinir) daha küçük kasabalardan biriydi.[4] Dördüncü yüzyıldan sonra ticaret merkezi önemini yitirmeye başladı. Sekizinci yüzyılın ortalarında Miran, Tibet'e giden yollardan birinin girişindeki konumu nedeniyle bir kale kasabası haline geldi. Çin ordusu orta Çin'deki isyancılarla başa çıkmak için geri çekildiğinde Tibet kuvvetlerinin geçtiği yer burasıydı. Tibetliler, Tibet İmparatorluğu dokuzuncu yüzyılın ortalarında Orta Asya'daki topraklarını kaybedene kadar eski sulama sistemini kullanarak orada kaldılar.[1]

Arkeoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]
Miran'da ortaya çıkarılan Buda kafasının görünümü, Aralık 1906.

Miran'daki harabeler büyük bir dikdörtgen kale, bir manastır (Stein'in anlatımında 'Vihara'), birkaç stupa ve batıdan doğuya uzanan ve Dunhuang'a giden antik kervan yoluna nispeten yakın konumda bulunan birçok kerpiç yapıdan oluşmaktadır. Miran'da bulunan birçok eser, bu antik kentlerin Akdeniz kadar uzak yerlerle sahip olduğu kapsamlı ve sofistike ticaret bağlantılarını göstermektedir. Miran'dan elde edilen arkeolojik kanıtlar, Budizmin sanatsal çalışma üzerindeki etkisini MÖ 1. yüzyıldan itibaren göstermektedir.[7] Alanda ortaya çıkarılan erken dönem Budist heykelleri ve duvar resimleri, Orta Asya ve Kuzey Hindistan'ın[8] gelenekleriyle stilistik benzerlikler göstermektedir ve orada bulunan resimlerin diğer sanatsal yönleri, Miran'ın Roma ve eyaletleriyle doğrudan bir bağlantısı olduğunu düşündürmektedir.[9]

Bu Romanesk tarzın, Miran'daki resmini Hint Kharoshti karakterlerinde ismiyle imzalayan ve belki de İpek Yolu boyunca doğuya seyahat eden bir Roma sanatçısı olan "Titus" (𐨟𐨁𐨟, Tita) olarak bilinen bir Budist ressamın eseri olduğu düşünülmektedir.[10][11][12] Miran bölgesinde yay ve oklar da dahil olmak üzere çeşitli eserler bulundu.[13]

Keşif gezileri ve site ziyaretçileri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 1876: Antik siteden bahseden ilk kişi Nikolay Przhevalsky oldu. Bölgeye yaptığı ikinci seferden sonra, Lop Nur gölünün yakınında, haritasındaki coğrafi konumuna bakılırsa Miran olması gereken çok büyük bir yıkık şehir hakkında notlar aldı.[14]
  • 1905: Miran'ı ilk inceleyen Amerikalı jeolog Ellsworth Huntington, kısa bir ziyaret sırasında kaleyi, manastırı ve iki stupayı tanımladı ve sitenin Budist karakterini ortaya çıkardı.
  • 1906-1907: Aurel Stein, Orta Asya'ya yaptığı ikinci sefer sırasında Miran kalesini ve çevresini ziyaret etti ve kazılar gerçekleştirdi, kalede kapsamlı bir kazı gerçekleştirdi ve 44 oda ortaya çıkardı (yer numaraları MIi - MIxliv). İyi korunmuş Budist freskleri ve ustuka resimleri içeren birkaç tapınak da dahil olmak üzere, bölgedeki diğer yerleri, özellikle kalenin kuzey ve batısındaki bazı alanları (yer numaraları M.II - MX) kazdı.[15]
  • 1902 ve 1910: Kont Ōtani Kōzui, Budist metinleri, duvar resimlerini ve heykelleri geri getirmek için Kyoto'dan, Miran'ın da aralarında bulunduğu bazı Taklamakan bölgelerine misyonerler gönderdi.[16]
  • 1914: Aurel Stein üçüncü keşif gezisinde Miran'a döndü ve bölgedeki stupa ve kule kalıntıları olan diğer yerleri (yer numaraları M.XI - M.XV) kazdı. Burada bulunan nesneler arasında daha çok ustuka resimleri ve ahşap oyma nesneler vardı.[17]
  • 1957-8: Profesör Huang Wenbi, CASS Arkeoloji Enstitüsü'nden bir ekibe liderlik ederek Miran'da altı gün geçirdi ve 1983'te kaleyi ve iki stupa/tapınak alanını ve bir dizi buluntuyu anlatan bir rapor yayınlandı.
  • 1959: Sincan Müzesi'nden bir ekip, Miran'da on gün boyunca kaleyi, tapınak alanını ve yerleşim alanlarını inceleyerek geçirdi. Önemli bulgularının bir raporu 1960 yılında yayınlandı.
  • 1965: Bir mühendis olan Rao Reifu, Miran bölgesinde önemli bir sulama sisteminin kalıntılarını araştırdı ve bulgularını 1982'de yayınladı.
  • 1973: Sincan Müzesi'nden başka bir ekip bölgeyi ziyaret etti ve kale, tapınaklar ve sulama sistemini araştırdı. Bu alanlarda bulunan kazılar ve eserler, 1983 yılında Mu Shunying tarafından bir keşif raporunda tartışıldı.
  • 1978-80: Bölgenin şimdiye kadarki en kapsamlı araştırması, Xinjiang Müzesi'nden Huang Xiaojing ve Zhang Ping tarafından gerçekleştirildi. 1985 raporları kale, 8 stupa, 3 tapınak alanı, 2 işaret, konut, mezar, bir fırın alanı ve bir eritme alanını belgeledi.
  • 1988: XJASS'ın arkeolojik ekibi bölgeyi ziyaret etti ve çok az yeni bilgi içeren bir rapor yayınladı.
  • 1989: Profesör Wang Binghua, birkaç tapınak alanını ziyaret etti.
  • 1989: Christa Paula, Miran'ı ziyaret etti ve fotoğraflarla bir açıklama yayınladı.[18]
  • 1996: Peter Yung, Miran'ı ziyaret ederek deneyimlerini kelimeler ve fotoğraflarla belgeledi.[19]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c The Silk Road: Trade, Travel, War and Faith. 2004. ISBN 9781932476132. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2007. 
  2. ^ Giles (1930-1932), p. 845.
  3. ^ Thomas, F.W. (1951). Tibetan Literary Texts and Documents, Volume II. London: Royal Asiatic Society. pp119–166.
  4. ^ a b "Southern Silk Road". 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2007. 
  5. ^ Hill (2009), pp. 89-90, 93, 98, 137, 269.
  6. ^ The Silk Road, A New History. Oxford. 2012. 
  7. ^ The Iconography of Chinese Buddhism in Traditional China. 1986. ISBN 9004078215. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2007. 
  8. ^ "Silk Road Trade Routes". University of Washington. 7 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2007. 
  9. ^ "Ten Centuries of Art on the Silk Road". 28 Mayıs 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2007. 
  10. ^ The Empire of the Steppes: A History of Central Asia (İngilizce). Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-1304-1. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021. 
  11. ^ Religion of the Silk Road. Basingstoke. 2000. 
  12. ^ Santoro (2006). "MIRAN: THE VIŚVĀNTARA JĀTAKA ON VISUAL NARRATION ALONG THE SILK ROAD". Rivista degli studi orientali. 79 (1/4): 31. ISSN 0392-4866. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021. 
  13. ^ Bows and Arrows from Miran, China. The Society of Archer-Antiquaries, #51. 2008. ss. 89-98. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021. 
  14. ^ Przhevalsky, Nikolai Mikhailovich (1879). From Kulja, across the Tian Shan to Lob-Nor. London: Sampson Low.
  15. ^ Stein, Mark Aurel (1921). Serindia. Oxford: Clarendon.
  16. ^ Sugiyama, Jiro (1971). Central Asian Objects brought back by the Otani Mission. Tokyo National Museum.
  17. ^ Innermost Asia. Clarendon Press. 1928. 
  18. ^ Paul, Christa (1994). The Road to Miran: Travels in the Forbidden Zone of Xinjiang. London: HarperCollins.
  19. ^ Yung, Peter (1997). Bazaars of Chineses Turkestan: Life and Trade Along the Old Silk Road. Hong Kong, Oxford University Press.

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Giles, Lionel (1930-1932). "A Chinese Geographical Text of the Ninth Century." BSOS VI, pp. 825–846.
  • Hill, John E. (2009) Through the Jade Gate to Rome: A Study of the Silk Routes during the Later Han Dynasty, 1st to 2nd Centuries CE. BookSurge, Charleston, South Carolina. 978-1-4392-2134-1ISBN 978-1-4392-2134-1.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Miran&oldid=33835462" sayfasından alınmıştır