Monza - Vikipedi

Monza
Komün
Comune di Monza
Arma
Monza
Ülke	İtalya
Bölge	Lombardiya
İl	Monza ve Brianza
İdare
• Belediye Başkanı	Paolo Pilotto (PD)
Yüzölçümü
• Toplam	33,03 km²
Rakım	162 m
Nüfus  (31 Ağustos 2020)
• Toplam	124.398
• Yoğunluk	3,800/km²
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu	20900
Alan kodu	039
Resmî site www.comune.monza.it

Monza, İtalya'nın kuzeyinde Lombardiya bölgesinde bulunan bir şehir ve yerel idare bakımından bir komündür. Monza komünü 2009a kadar Milano içinde bulunmakta iken 2009'da Monza ve Brianza ili adlı bir ili kurularak bu ilin merkezi yapılmıştır. Mimar ve tasarımcı Gualtiero Galmanini 20. yüzyılda Monza kentinin kentsel planlarının yazarıdır. Monza şehri Po Nehri'nin bir kolu olan Lambro Çayı üzerinde Milano şehrinin 15 km kuzey-kuzeydoğusundan kurulmuştur. Monza'nın ünü Grand Prix otomobil yarışları F1'in en eski pisti burada bulunur ve bu kent her yıl Formula 1 takviminde yer bulmaktadır.

Monza Lombardiya bölgesinin üçüncü büyük kentidir ve bu bölgenin bir altbölümü olan Brianza'nın idari, sınai ve ekonomik merkezidir. Monza'da otomobil yarışması ve yan faaliyetlerinden başka tekstil sanayi ve basım sanayi de gelişmiştir.

Monza şehrinin komün belediye sınırları içindeki nüfusu (30.10.2010 tahminlerine göre) 121.872 kişidir ve nüfus yoğunluğu 3203 kişi/km² olur. Catanzaro komününün belediye sınırları içinde nüfusunun 19. ve 20. yüzyıllarda gelişmesi resmi nüfus sayımı sonuçlarına göre şu gösterimde özetlenmiştir:^[1]

Kişi

Monza komününün şu komünlerle ortak sınırları bulunmaktadır: Biassono, Brugherio, Cinisello Balsamo (MI), Concorezzo, Lissone, Muggiò, Sesto San Giovanni (MI), Vedano al Lambro, Villasanta.

Monza şehri eskiden surlarla çevrelenmiş bulunmaktaydı ve tarihte bu Monza kalesi 33 defa yabancı orduların kuşatmasına maruz kalmıştır. Fakat şehir surları ve savunma tabyalarının hemen hepsi İtalya'nın birleştirilmesinden sonra yıkılmışlardır. Bu savunma surlarından tek kalan kısım "Porta d'Agrete" kapısıdır.

Monza'da Romanesk ve Gotik mimarı tarzlarında yapılmış eski bir Katedral bulunmaktadır. Bu binanın ilk yapılış yaklaşık M.S. 595 civarı olduğu tahmin edilmektedir. 13. yüzyılda bu eski yapı genişletilmiş ve yenileştirilmiştir. 14. yüzyılın ortalarında mimar Matteo da Campione tarafından kemerli siyah-ve-beyaz mermerden yapılmış süslü bir ön cephe yapılmıştır. Mimar Pellegrino Tibaldi planlarına göre 1606da çan kulesi yapılmıştır. Hem dinsel hem de siyasi bir önem bulunan "Lombardiya Demir Tacı" bu bina içinde bulunan ve fresko duvar tablolar ile süslenmiş olan Teodelında Şapeli içinde saklanmaktadır. Bu tacın İsa'nın çarmıha gerilmesi için kullanılan demir çivilerden yapıldığı inancı bulunmaktadır. Kaderalin hazine dairesinde çok sayıda istavroz ve kutsal kişilerin hatıralarının saklandığı çok değerli maden ve taşlarla süslü kaplar bulunmaktadır. Bunlar arasında bulunan altından yapılmış bir tavuk ve yedi civciv biblosu Lomabardiya bölgesi ve buradaki geleneksel yedi ili sembolize ettikleri söylenir. Hazine dairesinin duvarlarında Mateo de Campione'nin hazırladığı Lombardiya kralının taç giymesini gösteren bir röliyef heykel ile 15. yüzyıldan kalma Lombard Kraliçesi Teolinda'nın hayatından sahneler gösteren fresko duvar tabloları bulunmaktadır.

Monza şehrini tarihsel merkezinde ayrıca şu binalar bulunur:

• Santa Maria in Strada Kilisesi: 1393. Çok süslü bir terra-cota cephesi bulunur.
• Broletto veya Arengario: 14. yüzyıl. Belediye Sarayı. Etrafında sivri tepeli kemerli yol bulunmakta. Yüksek kare şekilli ve üstünde sivri konik yuvarlak konik bir tepesi bulunan kule.
• San Pietro Martire kilisesi;
• Cappella Espiatoria anıtı. 1900. Monza'da suikaste kurban giden İtalyan Kralı I. Umberto anısı için yapılma.
• Santa Maria delle Grazie Kilisesi: 15. yüzyıl
• St Gregory Kilisesinde âyin söyleme mevkii: 17. yüzyıl
• Santa Maria al Carrobiolo kilisesi: 16. yüzyıl

Villa Reale ve Monza Parkı: 1777. Avusturya Veliahtı Arşidük Ferdiunand için yapılmış Lambro Çayı kıyısında bir villa. Villa'nın etrafını çevreleyen park, Monza Park, Avrupa içinde en büyük alanı olan şehir parkıdır.

Şehirde diğer villalar da bulunmaktadır: Bazıları Mirabello, Mirabellino, Durini, Crivelli Mesmer, Prata, Archinto Pennatı, Calloni ve Villa Carminatı-Ferrario.

Monza

• 
  Monza Borletto veya Arengario Belediye Sarayı
• 
  Monza Piazza Indipendenza
• 
  Monza Teodolina Kulesi
• 
  Lombardiya Demir Tacı - Katedral hazinesinden
• 
  Monza Villa Reale
• 
  Monza "Fontana Giovinetta (Genç Kız Çeşmesi)"
• 
  Monza Mose Bianchi heykeli
• 
  Monza II. Vittorio Emanuele anıtı
• 
  Monza Adalet Sarayı
• 
  Monza Lamro üzerinde Leoni köprüsü
• 
  Monza Lambro üzerinde Viscontea Kulesi
• 
  Monza Santa Maria delle Grazie kilisesi
• 
  Monza Santa Maria Strada kilisesi
• 
  Monza Tren Garı

• Lombardiya
• Monza ve Brianza

• Italyanca Wikipedia "Monza" maddesi5 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

Wikimedia Commons'ta Monza ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Monza Belediyesi resmi websitesi3 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)
• Monza Katedrali sitesi21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)