Muhammed Nadir Şah - Vikipedi
Muhammed Nadir Şah | |
---|---|
Afganistan Kralı | |
Hüküm süresi | 16 Ekim 1929 – 8 Kasım 1933 |
Önce gelen | Habibullah Kalakani |
Sonra gelen | Muhammed Zahir Şah |
Doğum | 9 Nisan 1883 Dehradun, Britanya Hindistanı |
Ölüm | 8 Kasım 1933 (50 yaşında) Kabil, Afganistan Krallığı |
Eş(ler)i | Mah Perver Begüm |
Hanedan | Barakzay Hanedanı |
Babası | Mohammed Yusuf Han |
Annesi | Şeref Sultana Hükümet Begüm |
Dini | Sünni İslam |
Muhammed Nadir Şah (d. 9 Nisan 1883, Dehra Dun, Britanya Hindistanı - ö. 8 Kasım 1933 Kâbil, Afganistan), 1929-1933 yılları arasında hüküm süren Afgan kralı.
Hindistan'da büyüdükten sonra, İngilizlerin büyükbabası Muhammed Yahya'ya sürgünden dönmesi için izin vermesi üzerine ilk kez Afganistan'a gitti. Daha sonra Kral Emanullah Han'ın altında bir general oldu ve Üçüncü İngiliz-Afgan Savaşı'nda Afgan Ulusal Ordusu'na liderlik etti. Savaştan sonra, Savaş Bakanı ve Afganistan'ın Fransa Büyükelçisi olarak görev yaptı.
Habibullah Kalakani isyanı ile Kral Emanullah Han'ın tahttan indirilmesinden sonra, Fransa'dan ayrılarak Habibullah Kalakani'ye karşı savaşa hazırlamak için Hindistan'a gitti. Hindistan'dan gelen İngiliz ve çeşitli aşiret desteği ile Habibullah Kalakani'yi mağlup ederek Ekim 1929'da Kabil'i ele geçirdi.
Daha sonra Habibullah Kalakani'yi esir alarak idam ettirdi. Ancak Habibullah Kalakani yandaşlarını aldatarak onu hapse attırdığını söyleyerek ikinci bir isyanı önledi.
Kral olduktan sonra, tahta Emanullah Han'ı geri getirmek isteyenlere karşı savaştı. Ayrıca Kral Emanullah Han tarafından hedeflenen modernizasyon planlarının büyük bölümü ters tepti.
Mir Gulam Muhammed Gubar, Tacik ve Peştun gibi etnik grupları harekete geçirip zor kullanarak Muhammed Nadir Şah'ın hükümdarlığına tepki gösterdi. Kabil'in kuzeyini işgal eden Mir Gulam, yetersiz ve zayıf ordusu ile Muhammed Nadir Şah'a karşı yenildi.
Suikastı
[değiştir | kaynağı değiştir]8 Kasım 1933'te Nadir Han, bir lise mezuniyet töreni ziyareti sırasında etnik bir Hazara olan Abdul Halik tarafından vurularak öldürüldü. Abdul Halik, hemen yakalandı, işkenceye uğradı ve babası ve amcası da dahil olmak üzere çoğu akrabasıyla birlikte dörde bölünerek idam edildi. Hafizullah Emadi'ye göre, "Hükümet, Abdul Halik'i, ailesini ve arkadaşlarını tutukladı ve suikastı; rakiplerini, Kral Nadir'e suikast düzenlemeyi planladıkları suçlamasıyla, ortadan kaldırmak için kullandı". Naaşı, Kabil'de Nadir Han Tepesi'ne (Maranjan Tepesi) defnedildi.[1] Muhammed Nadir Şah, Hazaralara uygulanan ağır vergiler ve katliamlar nedeniyle intikam amacıyla suikasta uğramış olabilir.[2]