Nikaia - Vikipedi

Nikaia, Nicea veya Nicaea, günümüz İznik sınırları içerisinde bulunan antik bir Greek şehriydi. Birinci ve Yedinci Ekümenik konsilin de yapıldığı yerdi. Nikaia 1204'teki Dördüncü Haçlı Seferi'nin ardından, 1261'de Konstantinopolis'in Bizanslılar tarafından yeniden ele geçirilmesine kadar İznik İmparatorluğu'nun başkentiydi. 1331'den 1335'e kadar Osmanlı'nın başkentiydi.^[1]

MÖ 4. yüzyılda İskender’in komutanlarından Antigones’in bölgede hakimiyet kurup bölgeyi ele geçirmesiyle, kendi isminden de yola çıkarak “ Antigonia” adını kente vermiştir. Büyük İskender’in valilerinden biri olan Lysimakhos, Antigones ile girdiği İpsos savaşı sonunda zaferle ayrılmış, Antigones ölmüş ve kente hakim olmuştur. Kenti himayesine alan Lysimakhos, eşinin isminden (Nike) esinlenerek kentin adını “Nikaia” olarak değiştirmiştir.^[2] Nikaia daha sonra İznik olarak değişmiştir.

Yörede egemen olan Bithynia Kralı Zipoites, M.Ö. 279'da Nicaia'yı ele geçirdi. Nicaia bir süre Bithynia Krallığına başkentlik de yaptı. Adına altın sikkeler basıldı ve bundan böyle tarihte "Altın Şehir" unvanı ile anıldı. Nicaia Bithynia Krallığı İle Roma İmparatorluğu arasında uzun yıllar devam eden savaşlara sahne oldu. Bithynia ordusu, General Lucullus komutasındaki Roma ordusuna yenildi ve kente Nicaea (Nikaia) adı verildi. Şehir M.S. 259 yılında Gotların saldırısına uğradı. Bunun üzerinde Romalılar, Bithynia Krallığı zamanında başlatılan ve M.S.12 yılında meydana gelen depremde büyük hasar gören surları daha güçlü olarak İnşa ettiler. Şehrî 4 ana ve 12 tali kapısı bulunan 4970 m uzunluğunda bir sur ile çevirdiler.^[3]

Roma İmparatorluğu, M.S. 476 yılında Doğu ve Batı Roma İmparatorluğu olarak ikiye ayrılınca, İznik sonradan Bizans adını alan Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde kaldı. Nicaea Bizanslıların elinde büyük imar gördü. Şehirde kiliseler, su yolları ve sarnıçlar yapıldı. Selçuklu Sultanı Alpaslan’ın Bizans ordularını Malazgirt’te 1071’de yenmesinden sonra, Selçuklular 11. yüzyılın sonlarında Bizans içlerine kadar yürüdüler. Kutalmışoğlu Süleyman Şah, 1075 tarihinde Nicaea’yı aldı ve 1080 yılında Selçuklu devletinin başkenti yaptı. Adını da Nicaea’nın izi anlamında “İznik” olarak değiştirdi.^[4]

Bithynia Dönemi'nde (MÖ 4'ncü yüzyılda) inşa edilmeye başlanan surlar, Roma ve Bizans dönemlerindeki yeni eklentilerle günümüzdeki şeklini almıştır. İznik’in çevresini beş kenarlı çokgen şekilde kuşatan surlar yaklaşık 4 bin 970 metre uzunluğundadır. Yüksekliği 10-13 metre arasında değişen surlarda, yuvarlak ve kare şeklinde 114 burç ve dört ana kapı vardır.^[5]

İznik, Hristiyan alemi açısından da ayrı bir öneme sahiptir. İlk ekümenik konsil, M.S. 325 tarihinde 218 piskoposun katılımıyla burada yapılmış ve Hristiyanlık dininde önemli olan “İznik Yasaları” adıyla bilinen 20 maddelik karar Senatüs Sarayında alınmıştır.^[6]

• Hipparkos
• Cassius Dio
• İznikli Sporus
• Yeoryos Pahimeris