French
DeutschQalebatıqo Şupago - Vikipedi
| Thamade Dzepaşe Qalebatıqo Şupago Къалэбатыкъо Шупаго | |
|---|---|
 | |
| Qalıbatıqo'nun tamgası | |
 Çerkesya Konfederasyonu Lideri | |
| Görev süresi 1807-1827 | |
| Yerine geldiği | İmam Mansur |
| Yerine gelen | İsmail Berzeg |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 18.yy Natuhay, Çerkesya |
| Ölüm | 1846 Natuhay, Çerkesya |
| Milliyeti | Çerkes |
| Mesleği | Asker, siyasetçi |
| Dini | Sünni İslam |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | Çerkesya Konfederasyonu |
| Çatışma/savaşları | Rus-Çerkes Savaşı |
Qalebatıqo Şupago (Adigece: Къалэбатыкъо Шупаго, romanize: Qaləbatıqo Şupago), Çerkesya Konfederasyonu'nun 1807-1827 arasında de jure lideri olan Çerkes siyasetçi ve askeri kumandan.[1] Rus-Çerkes Savaşında yer almıştır. Hakkında en az bilgi olan Çerkes liderlerdendir.[1][2] James Bell'in kitabında "Kalabat-oku Hatokwoi" olarak geçer.[2][3]
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Gençliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Çerkesler kendi tarihlerini yazmadıkları ve tüm bilgiler Rus ve İngiliz kaynaklarından geldiği için Qalebatıqo hakkında pek bir şey kaydedilmedi. Kesin doğum tarihi bilinmemektedir. Çerkes Natuhay boyunun soylu Şupago ailesinden, askeri eğitimle büyüdü.[1] Şövalye Edouard Taitbout de Marigny de Çerkesya'ya olan seyahatler anılarında bu aileden bahseder.[4] 1802'de Karakuban yakınlarında Batı Çerkesleri Karadeniz'de bir Rus gemisini ele geçirdiler ve yaktılar. Bu sırada Çerkeslerin lideri Qalebatıqo Şupago idi.[2] Gelencik'in sahibi de oydu.[2]
1807'de, o zamana kadar biraz zenginlik ve güce sahip olan Qalebatıqo Şupago, kendisini Çerkes konfederasyonunun lideri olarak ilan etti ve Çerkesya'yı 12 büyük bölgeye ayırdı.[1]
Rus-Çerkes Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Qalawebateqo, Çerkesya'da saygı duyulan bir kişiydi ve Rus-Çerkes Savaşı'nda savaştı.[1]
Liderlik
[değiştir | kaynağı değiştir]1807'de, o zamana kadar biraz zenginlik ve güce sahip olan Qalebatıqo Şupago, kendisini Çerkes konfederasyonunun lideri olarak ilan etti ve Çerkesya'yı 12 büyük bölgeye ayırdı.[1][5][6] Bu bölgeler Şapsığ-Natuhay, Abzeh, Çemguy, Barakay, Bjeduğ, Kabardey-Besleney, Hatukay, Mahoş, Başilbey, Taberda, Abhazya ve Ubıhya idi.[1][5][6]
Ancak Şupago'nun çabaları boşa çıktı ve çoğu kişi onun liderliğini tanımadı. 1827'de İsmail Berzeg, Çerkes aşiretlerinin askeri konfederasyonunu resmen ilan etti. 1839'un sonunda, nüfusun önemli bir bölümünü kontrolü altında birleştirmeyi başardı.[7] Bunun sonucunda Şupago Berzeg'in otoritesini kabul etti.
Ölüm
[değiştir | kaynağı değiştir]Ölüm koşulları Rus, İngiliz veya Çerkes sözlü kaynaklarında kaydedilmemiştir ve bilinmemektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g İsmail Hakkı Berkok (1958). Tarihte Kafkasya. İstanbul Matbaası. 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ a b c d Хотко, Самир (2014). "КАВКАЗСКАЯ ВОЙНА: УРОКИ ИСТОРИИ И СОВРЕМЕННОСТЬ". Майкоп: Материалы научной конференции, посвященной 150-летию окончания Кавказской войны. Erişim tarihi: 25 Ekim 2023.
- ^ Journal of a residence in Circassia during the years 1837, 1838 and 1839. Vol. 1-2. London, 1840
- ^ Taitbout de Marigny, Edouard (1836). Voyages en Circassie (Fransızca). 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ a b KAFFED, Çerkes Özgürlük Meclisi
- ^ a b Bu bölgeler Şapsığ-Natuhay, Abzeh, Çemguy, Barakay, Bjeduğ, Kabardey-Besleney, Hatukay, Mahoş, Başilbey, Taberda, Abhazya ve Ubıhya idi.
- ^ Hatajuqua, Ali. "Hadji-Ismail Dagomuqua Berzeg, Circassian Warrior and Diplomat". Eurasia Daily Monitor. 7 (38).