Rekabetçi dışlanım ilkesi,[1] kimi zaman Gause'ın rekabetçi dışlanım yasası veya kısaca Gause yasası dendiği de olur,[2] diğer ekolojik faktörlerin sabit ve değişmez olması durumunda aynı kaynaklar için rekabet eden iki türün bir arada olamayacağını belirten bir önermedir. Eğer bir tür, diğerleri üstünde herhangi bir avantaja veya küçük dahi olsa bir üstünlüğe sahipse bu durumda bu avantaja sahip olan tür, uzun vadede diğer tür üzerinde hakim olup onun yaşadığı ekolojik nişe egemen olacaktır. Bu iki rakipten birisi, ya diğer türün tükenmesine yol açarak ya da farklı bir ekolojik niş doğrultusunda evrimsel veya davranışsal bir değişime yol açarak diğer türü zayıf düşürecek ve böylece onu alt edecektir. Bu ilke, daha sonra "birbirine eş değer rakipler bir arada olamazlar" atasözüne dönüşmüştür.[1]
- ^ a b Hardin, G. (1960). The Competitive Exclusion Principle. Science 131, 1292-1297.
- ^ Gause, G.F. (1934). The struggle for existence. Baltimore, MD: Williams & Wilkins.
|
|---|
| Kurallar | - Allen kuralı Soğuk iklimlerde daha kısa uzuvlar
- Bateson kuralı Komşularını andıran ekstra uzuvlar
- Bergmann kuralı Soğuk iklimlerde daha büyük bedenler
- Cope kuralı Bedenin zamanla büyümesi
- Derin deniz gigantizmi Derin deniz canlılarında daha büyük bedenler
- Dollo yasası Karmaşık özelliklerin kaybı geri döndürülemez
- Eichler kuralı Parazitler konakçılarıyla birlikte değişiklik gösterir
- Emery kuralı Böceklerin sosyal parazitleri genellikle kendileriyle yakın akrabadır
- Fahrenholz kuralı Konakçı ve parazit filogenisi eşleşik hale gelir
- Foster kuralı (Ada devleşmesi, Ada cüceleşmesi) Adalara yerleşen büyük türler küçülür, küçü türler büyür
- Gause yasası Aynı kaynaklar için rekabet eden iki türün bir arada olamayacağını belirten bir önermedir
- Gloger kuralı Soğuk ve kuru iklimlerde daha açık renkler
- Haldane kuralı Bulunmayan, nadir veya kısır olan hibrit cinsiyetler heterogamiktir
- Harrison kuralı Parazitler konakçısına göre değişir
- Hamilton kuralı yardımlaşma gösteren canlı birey için doğrudan bir yararı olmayan özgecil davranışları en iyi şekilde anlatan kuram
- Kleiber yasası Bir hayvanın metabolizma hızı büyüklüğü arttıkça azalır
- Hennig ilerleme kuralı Kladistikte en ilkel türler grubun alanının en erken, merkezi kısmında bulunur
- Jarman–Bell prensibi Bir hayvanın büyüklüğü ile beslenme kalitesi arasındaki ilişkidir ve daha büyük hayvanlar daha düşük kaliteli diyete sahiptir
- Jordan kuralı Su sıcaklığı ile yüzgeç ışınları ve omur sayısı arasındaki ters ilişki
- Lack prensibi Kuşlar yiyecek sağlayabilecekleri kadar yumurtlar
- Rapoport kuralı Enleme bağlı yayılım enlemle beraber artar
- Rensch kuralı Cinsel boyut dimorfizmi, erkekler daha büyük olduğunda boyutla birlikte artar, dişiler daha büyük olduğunda boyutla birlikte azalır
- Rosa kuralı Gruplar, ilkel türlerdeki karakter çeşitliliğinden gelişmiş türlerdeki sabit karakter durumuna doğru evrilir
- Schmalhausen yasası Bir açıdan tolerans sınırında olan bir popülasyon, diğer herhangi bir açıdan küçük farklılıklara karşı savunmasızdır
- Thorson kuralı Bentik deniz omurgasızlarının yumurta sayısı enlem arttıkça azalır
- Van Valen yasası Bir grubun yok olma olasılığı zaman içinde sabittir
- von Baer yasası Embriyolar ortak bir formdan başlar ve giderek daha özelleşmiş formlara dönüşür
- Williston yasası Bir organizmadaki parçaların sayısı azalır ve işlev bakımından uzmanlaşır
| |
|---|
| İlişkili | |
|---|
French
Deutsch