Sahil Güvenlik Komutanlığı - Vikipedi
Sahil Güvenlik Komutanlığı | |
---|---|
Etkin | 9 Temmuz 1982[1] |
Ülke | Türkiye |
Bağlılık | Türkiye İçişleri Bakanlığı[2] |
Sınıfı | Sahil Güvenlik [3] |
Tipi | Genel kolluk kuvveti |
Görevi | Emniyet, asayiş ve kamu düzeni Adli kolluk hizmetleri |
Büyüklük | 7.217 Personel (Haziran 2021 itibarıyla)[4] 3 adet CASA CN-235[5] 14 adet Bell 412[6][7] 4 adet Dost Sınıfı Gemi[8] 18 adet 80 Sınıfı Bot [9][10] 5 adet SAR-33 Sınıfı Bot[11] 4 adet SAR-35 Sınıfı Bot[12] 4 adet Arama Kurtama Botu[13] 13 adet KAAN-33 sınıfı Bot[14] 9 adet KAAN-29 sınıfı Bot[15] 10 adet KAAN-19 sınıfı Bot[16] 18 adet KAAN-15 sınıfı Bot[17] 4 adet Sahil Güvenlik Korveti[18] |
Bütçe | ₺ 4.986.900.000(2023)[19] |
Parçası | Türkiye İçişleri Bakanlığı Türk Deniz Kuvvetleri[20] (seferberlik ve savaş durumunda; belirlenecek birimler) |
Karargâh | Sahil Güvenlik Komutanlığı Bakanlıklar, Ankara |
Slogan | Güçlü. Etkin. Caydırıcı |
Renkler | Turuncu, Siyah, Beyaz |
Marş | Sahil Güvenlik Marşı |
Maskot | Fok |
Website | sg.gov.tr |
Komutanlar | |
Komutan | Koramiral Ahmet Kendir |
Komutan yardımcıları | Tümamiral Cengiz Fitoz Tümamiral Cengiz Ünver |
Nişanlar | |
Fors | |
Kol şeridi | |
Araç sembolü |
Sahil Güvenlik Komutanlığı, Türkiye'nin bütün sahillerinde, iç suları Marmara Denizi ile İstanbul ve Çanakkale boğazlarında, liman ve körfezlerinde, karasularında, münhasır ekonomik bölgesi ile ulusal ve uluslararası hukuk kuralları uyarınca egemenlik ve denetimi altında bulunan deniz alanlarında hizmet veren silahlı bir genel kolluk kuvveti.[21]
Osmanlı döneminde Rüsumet Emaneti adıyla kurulmuş ve 13 Temmuz 1982 tarihli ve 2692 sayılı Yasa ile özerk bir yapıya kavuşturulmuş olan Komutanlık, İçişleri Bakanlığına bağlı olarak görev yapmaktadır. Seferberlik ve savaş hallerinde, Komutanlığın Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek bölümleri Deniz Kuvvetleri Komutanlığı emrine girer; kalan bölümleriyse normal görevlerine devam eder.[21][22]
Komutanlığın görevi emniyet ve asayişi sağlamak, halkın can ve mal güvenliği ile kamu düzeninin korumak, adli kolluk görevlerini yapmak ve kanunların kendisine verdiği diğer görevleri yerine getirmektir. Sahil Güvenlik personeli uçucu ve kurbağa adamlar olmak üzere; subay, astsubay, uzman, öğrenci, sivil memur ve işçilerden oluşmaktadır.
Emniyet Müdürlüklerine bağlı Deniz Limanı Şube Müdürlükleriyle birlikte Türkiye sahil ve denizlerinde asayiş, arama kurtarma, can ve mal güvenliğini sağlama gibi görevleri yerine getiren iki kurumdan biridir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İstanbul dışındaki sahillerin korunması ve kaçakçılığın izlenip önlenmesi için kurulmuş olan Taşra Gümrük İdareleri 1859 yılında, başkentte aynı amaçla kurulmuş olan İstanbul Emtia Gümrük Eminliğine bağlanmıştır. 1861 yılında kurumun adı Rüsumat Emaneti olarak değiştirilmiştir. 1886 yılına gelindiğindeyse Jandarmaya bağlı Kordon Bölükleri oluşturulmuştur.
Cumhuriyetin ilanın ardından, 1932 yılında 1917 sayılı Kanun ile Genelkurmay Başkanlığına bağlı Gümrük Muhafaza Umum Komutanlığı kurulmuştur. Denizden yapılacak kaçakçılığın önlenmesi ve karasularının güvenliğinin sağlanması görevleri bu Komutanlığa verilmiştir. Gümrük Muhafaza Umum Kumandanlığı görev yönünden Gümrük ve Tekel Bakanlığı, deniz sınırlarının güvenliği ve personelin eğitimi bakımından Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde 1956 yılına kadar bu faaliyetlerini sürdürmüştür.
1956 yılında lağvedilen bu kuruluşun görevleri Jandarma Genel Komutanlığına devredilmiştir. 1967 yılından itibaren Sahil Güvenlik Teşkilatı kurulması için başlatılan çalışmalar sonucunda, 13 Temmuz 1982 tarihinde 2692 sayılı Kanun kabul edilerek Sahil Güvenlik Teşkilatı kurulmuştur. 1 Eylül 1982 tarihinden itibaren fiilen göreve başlayan Sahil Güvenlik Komutanlığı, 1 Ocak 1985 tarihine kadar Jandarma Genel Komutanlığına bağlı olarak görev yapmıştır. Komutanlık bu tarihten beri İçişleri Bakanlığına bağlıdır.
Komutanlık 24 Haziran 2003 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren kanun değişikliğiyle müstakil yapıya kavuşmuştur. 15 Temmuz Darbe Girişiminin ardından ilan edilen olağanüstü hal kapsamında 27 Temmuz 2016'da Resmi Gazete'de yayımlanan 25 Temmuz 2016 tarihli ve 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Komutanlık sivilleştirilmiş; Türk Silahlı Kuvvetleri kadro ve kuruluşu içerisinden çıkarılarak sadece İçişleri Bakanlığına bağlanmıştır. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı emrine girmesi yalnızca seferberlik ve savaş halleriyle sınırlandırılarak Bakanlar Kurulu kararı koşulu getirilmiştir. Ayrıca Komutanlığın tamamının, Kuvvet Komutanlığı emrine girebileceğine dair hüküm kaldırılarak emre girecek birimlerin belirlenmesinde Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.[21][22]
Görevleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Sahil Güvenlik Komutanlığı, Türkiye'nin bütün sahillerinde, iç suları Marmara Denizi ile İstanbul ve Çanakkale boğazlarında, liman ve körfezlerinde, karasularında, münhasır ekonomik bölgesi ile ulusal ve uluslararası hukuk kuralları uyarınca egemenlik ve denetimi altında bulunan deniz alanlarında kanunlarla belirlenen kolluk görevlerini yerine getirir. Bu görevler şunlardır:[21]
- Deniz yolu ile yapılan her türlü kaçakçılık eylemini ve aşağıdaki kanunlara aykırı eylemleri önlemek, izlemek, suçluları yakalamak, gerekli işlemleri yapmak, yakalanan kişi ve suç vasıtalarını yetkili makamlara teslim etmek:
- 1710 sayılı Eski Eserler Kanunu
- 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu
- Liman sınırları dışında aşağıdaki kanun ve hükümlere aykırı eylemleri önlemek, izlemek, suçluları yakalamak, gerekli işlemleri yapmak, yakalanan kişi ve suç vasıtalarını yetkili makamlara teslim etmek:
- 815 sayılı Türkiye Sahillerinde Nakliyatı Bahriye (Kabotaj) ve Limanlarda Karasuları Dahilinde İcraî Sanat ve Ticaret Hakkında Kanun
- 3222 sayılı Telsiz Kanunu
- 4922 sayılı Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanunu
- 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu
- 1234 sayılı Hayvanların Sağlık Zabıtası Hakkında Kanunu
- 6968 sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu
- 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu
- 5682 sayılı Pasaport Kanununa
- 5683 sayılı Yabancıların Türkiye‘de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanunu
- 2548 sayılı Gemi Sağlık Resmî Kanunu
- 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu
- Seyir güvenliği ile demirleme, bağlama, avlanma, dalgıçlık ve bayrak çekme ile ilgili hükümler
- Deniz ve hava araçları ile denizlerdeki tesislerden yapılacak her türlü kirletmelerle ilgili hükümler
- Belirtilen konulara ilişkin uluslararası antlaşmalar
- 5202 sayılı Deniz ve Kıyılarda Görülecek Başıboş Mayın, Patlayıcı Madde ve Şüpheli Cisimlerin Yok edilmeleri Hakkında Kanun'un uygulanmasında gerekli koruma tedbirlerini alarak ilgililere haber vermek.
- Deniz seyir yardımcılarının ilgili hükümlere göre çalışma durumlarını, yetkili kuruluşlarca konulan deniz engelleri ile batık işaretlerinin sürekliliğini izlemek, kontrol etmek, görülen aksaklık ve noksanlıkları ilgililere bildirmek.
- Uluslararası Denizde Arama ve Kurtarma Sözleşmesi'nin öngördüğü düzeyde arama ve kurtarma görevlerini icra etmek.
- Türkiye'nin karasularına giren mültecileri silah, mühimmat ve benzeri savaş araçlarından arındırmak ve bu mülteciler ile bulundurdukları silah, mühimmat ve benzeri savaş araçlarını ilgililere teslim etmek.
- Görev alanları içinde genel güvenlik kuvvetlerince takibi gerekli suçlarla, karada başlayıp denizde devam eden yukarıda belirtilen suçlar dışındaki suçların izlenmesinde ve suçluların yakalanmasında diğer güvenlik kuvvetlerine yardım etmek, gerektiğinde suçluları yakalayıp yetkili makamlara teslim etmek.
Yetkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Sahil Güvenlik Komutanlığı mensupları, kendilerine Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu ile verilen görevleri yerine getirmede, silah kullanma yetkisi dâhil kanunların diğer güvenlik kuvvetlerine tanıdığı bütün hak ve yetkilere sahiptir.
Liman sınırları içinde ve dışında Türk kanunlarına göre cezalandırılması gereken eylemlere, ilgili kanun ve uluslararası antlaşma hükümlerine göre müdahale ederler. Suçun denizde başlayıp karada devam etmesi ya da suçluların karaya geçmesi hallerinde, yetkili güvenlik kuvveti olaya müdahale edene dek suç delillerinin kaybolmasını ve suçluların kaçmasını önlemek amacıyla yetkilerini karada da sürdürürler. Durum, en kısa sürede gerekli imkânlar kullanılarak yerel mülki amire bildirilir.[21]
Asayiş birimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sahil Güvenlik Komutanlığı (Ankara)
- Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi (Ankara)[23]
- Sahil Güvenlik Marmara ve Boğazlar Bölge Komutanlığı (İstanbul)
- Sahil Güvenlik İstanbul Grup Komutanlığı
- Sahil Güvenlik İmralı Özel Görev Grup Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Güney Marmara Grup Komutanlığı (Bursa)
- Sahil Güvenlik Çanakkale Grup Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Kuzey Ege Grup Komutanlığı (Ayvalık/Çanakkale)
- Sahil Güvenlik Marmara ve Boğazlar Bölge Onarım Destek Komutanlığı(İstanbul)
- Sarıyer İlçe Sahil Güvenlik Komutanlığı (Sarıyer/İstanbul)
- Sahil Güvenlik Sarıyer Merkez Karakol Komutanlığı(Yenimahalle/İstanbul)
- Beşiktaş İlçe Sahil Güvenlik Komutanlığı (Beşiktaş/İstanbul)
- Sahil Güvenlik İstinye karakol Komutanlığı (İstinye/İstanbul)
- Tuzla İlçe Sahil Güvenlik Komutanlığı (Tuzla/İstanbul)
- Sahil Güvenlik Tuzla karakol Komutanlığı (Tuzla/İstanbul)
- Kefken İlçe Sahil Güvenlik Komutanlığı (Kefken/Kocaeli)
- Bakırköy İlçe Sahil Güvenlik Komutanlığı (Ataköy/İstanbul)
- Sahil Güvenlik Ataköy Merkez Karakol Komutanlığı (Ataköy Marina / İstanbul)
- Sahil Güvenlik Sahil Gözetleme İstasyonu (MOBESE=SGRS)(İstanbul)
- Sahil Güvenlik Küçükkuyu Karakol Komutanlığı(Küçükkuyu/Çanakkale)
- Sahil Güvenlik Eceabat Karakol
Komutanlığı(Eceabat/Çanakkale)
- Sahil Güvenlik Karadeniz Bölge Komutanlığı (Samsun)
- Sahil Güvenlik Trabzon Grup Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Amasra Grup Komutanlığı
- Sahil Güvenlik İkmal Destek Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Karadeniz Bölge Onarım Destek Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Ege Denizi Bölge Komutanlığı (İzmir)
- Sahil Güvenlik Güney Ege Grup Komutanlığı
- Bodrum Sahil Güvenlik Karakol Komutanlığı(Bodrum / Muğla)
- Datça Sahil Güvenlik Karakol Komutanlığı(Datça/Muğla)
Sahil Güvenlik Kuzey Ege Grup Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Ege Denizi Bölge Onarım Destek Komutanlığı
- Radyo Sahil Güvenlik (104.7 mhz.) (İzmir)
- Sahil Güvenlik Akdeniz Bölge Komutanlığı (Mersin)
- Sahil Güvenlik Antalya Grup Komutanlığı
- Sahil Güvenlik İskenderun Grup Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Çevlik Karakol Komutanlığı (Çevlik / Hatay)
- Sahil Güvenlik Hava Komutanlığı (İzmir)
- Sahil Güvenlik Samsun Hava Grup Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Antalya Hava Grup Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Hava Stand Eğitim Filo Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Hava Harekât Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Hava İkmal Ve Bakım Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Eğitim ve Öğretim Komutanlığı (Antalya)
- Sahil Güvenlik Okullar Komutanlığı
- Sahil Güvenlik Eğitim Merkez Komutanlığı
- Sahil Güvenlik İkmal Merkezi Komutanlığı (İstanbul)
- Sahil Güvenlik Bölge Komutanlıklarına tabi olan birlikler
- Sahil Güvenlik Merkez karakol komutanlıkları
- Sahil Güvenlik Karakol Komutanlıkları ve bağlısı bot Komutanlıkları
- Sahil Güvenlik Bölge Komutanlıklarına tabi olan birlikler
- Dalış Emniyet Güvenlik ve Arama Kurtarma[24][25]
- Sahil Güvenlik İstihbarat Başkanlığı
Ana teçhizatlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Sahil Güvenlik Asayiş | |
Yüzer platform devriye araçları | |
4 | SG Arama Kurtarma Botu[26] |
18 | 80 Sınıfı Botlar |
4 | SAR 35 Sınıfı Botlar |
5 | SAR 33 Sınıfı Botlar |
13 | Kaan 33 Sınıfı Botlar |
9 | Kaan 29 Sınıfı Botlar |
17 | Kaan 19 Sınıfı Botlar |
18 | Kaan 15 Sınıfı Botlar |
15 | Damen Sar 1906 Kontrol Botları |
10 | Ares 42 Hector Saget |
n/a | Ares 35 FBP Kontrol Botu (105 Sipariş)[27] |
n/a | SG Saget Botları (Lastik Şişme Bot) |
n/a | SG Kontrol Botları (Lastik Şişme Bot) |
11 | SG Degak Botları (Lastik Şişme Bot) |
Uçar platformlar | |
14 | AB 412 Helikopterleri |
3 | CASA CN 235 Uçakları |
6 | Baykar Bayraktar TB2[28] |
UAVERA Çağatay [29] | |
Kara platformları | |
BMC Vuran[30] |
Komutanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Rütbeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Tümamiral | Tuğamiral | Albay | Yarbay | Binbaşı | Yüzbaşı | Üsteğmen | Teğmen |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Astsubay Kıdemli Başçavuş | Astsubay Başçavuş | Astsubay Kıdemli Üstçavuş | Astsubay Üstçavuş | Astsubay Kıdemli Çavuş | Astsubay Çavuş |
---|---|---|---|---|---|
II Kademeli Uzman Çavuş | I Kademeli Uzman Çavuş | Uzman Çavuş | II Kademeli Uzman Onbaşı | I Kademeli Uzman Onbaşı | Uzman Onbaşı |
---|---|---|---|---|---|
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu 20 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sahil güvenlik kanunu 2 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sahil Güvenlik Komutanlığı'nın İdari ve Adli Görevlerine İlişkin Tüzük 3 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TARİHÇE". Sahil Güvenlik Komutanlığı. 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2016.
- ^ "657 SAYILI KANUNDAKİ HİZMET SINIFLARINA YENİLERİ EKLENDİ". memurunyeri.com. 27 Temmuz 2016. 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016.
- ^ "İçişleri Bakanı Soylu: Sahil Güvenlik personel sayısını 7 bin 217'ye çıkardık". aa.com.tr. 18 Haziran 2021. 30 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2022.
- ^ "551,552 ve 553 numaralı CASA CN-235 Sahil Güvenlik Uçakları". 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "AB-412 Helikopter - Sahil Güvenlik Komutanlığı". 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "AB-412EP". 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "Sahil Güvenlik Komutanlığı Dost Sınıfı Arama ve Kurtarma Gemileri". 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "Sahil Güvenlik Komutanlığı'na bakış". 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "80 Sınıfı Botlar - SGK". 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "SAR-33". 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "SAR-35". 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "Arama Kurtarma Botları - SGK". 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "KAAN-33 - SGK". 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "KAAN-29 - SGK". 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "KAAN-19 - SGK". 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "KAAN-15 - SGK". 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "Sahil Güvenlik Korvetleri". 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "2023 Yılı Merkezi Bütçe Kanunu, Sahil Güvenlik Komutanlığı Cetveli" (PDF). 30 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "Sahil Güvenlik Komutanlığı". 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2017.
- ^ a b c d e 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu 2 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. T.C. Resmî Gazete, 17753, 13 Temmuz 1982
- ^ a b 668 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler ile Bazı Kurum ve Kuruluşlara Dair Düzenleme Yapılması Hakkında Kanun Hükmende Kararname 10 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. T.C. Resmî Gazete, 29783 (2.Mükerrer), 27 Temmuz 2016, Madde 23
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020.
- ^ "Sahil Güvenlik Komutanlığı, Milli Sanayinin Gücüyle Envanterini Yenilemeyi Sürdürüyor - Vizyoner Genç". vizyonergenc.com. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2021.
- ^ "Sahil Güvenlik için 105 kontrol botu üretilecek". TRT Haber. 19 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ https://www.instagram.com/p/CpUwoImKxm7/?igsh=cXAxZDFtZmx2a2tu. Eksik ya da boş
|başlık=
(yardım) - ^ a b c "Rütbeler". Sahil Güvenlik Komutanlığı. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Uzman Erbaş Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 20 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.