Sepet dokuma - Vikipedi

Sepet dokuma (sepetçilik veya sepet yapımı), esnek malzemelerin sepetler, paspaslar, ağ çantalar ve hatta mobilyalar gibi üç boyutlu eserlere dokunması veya dikilmesi işlemidir. Sepet yapımında uzmanlaşmış zanaatkârlar ve sanatçılar, sepet yapıcılar ve sepet dokumacıları olarak bilinirler. Sepet dokumacılığı bir köy sanatıdır.

Sepetçilik, çeşitli lifli veya bükülebilir malzemelerden -bükülüp bir şekil oluşturacak her şey- yapılır. Örnekler arasında çam, saman, söğüt, meşe, salkım, hor çiçeği, sarmaşıklar, saplar, hayvan kılı, deri, çimenler, iplik ve ince tahta ateller bulunur. Basit hasırlardan sıcak hava balonu gondollarına kadar sepetçiliğin birçok uygulaması mevcuttur.

Tarih

Sepet dokuma herhangi bir insan uygarlığı tarihinin en yaygın zanaatlarından biri olsa da kaç yaşında olduğunu söylemek zordur, çünkü ahşap, ot ve hayvan kalıntıları gibi doğal malzemeler doğal olarak ve sürekli bir şekilde bozulmaktadır. Bu nedenle uygun bir koruma olmadığından, sepet yapımı tarihinin büyük bir kısmı kaybolmuştur ve sadece üzerinde spekülasyon yapılmaktadır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Orta Doğu

Orta Doğu'da sepet dokuma teknolojisinin en eski güvenilir kanıtı, Tell Sabi Abyad II ^[1] ve Çatalhöyük'ün Çanak Çömleksiz Neolitik evrelerinden gelmektedir.^[2] Gerçek sepetçilik kalıntılarına rastlanmamasına rağmen, taban yüzeyleri ve bitüm parçaları üzerindeki izler, sepetçilik objelerinin depolama ve mimari amaçlarla kullanıldığını düşündürmektedir. Nahal Hemar'ın son derece iyi korunmuş Erken Neolitik mağara alanı, sepet kapları, kumaşlar ve çeşitli halat türleri dahil olmak üzere binlerce bozulmamış eser ortaya çıkardı.^[3] Tell es-Sultan'da (Eriha),^[4] Netiv HaGdud,^[3] Beidha,^[5] Shir,^[6] Tell Sabi Abyad III,^[7] Domuztepe,^[8] Tell Maghzaliyah,^[8] Tepe Sarab,^[9] Jarmo,^[10] ve Ali Kosh,^[11] Umm Dabaghiyah'da ek Neolitik sepetçilik izlenimleri ortaya çıkarıldı.^[12]

Bilinen en eski sepetler Yukarı Mısır'daki Feyyum'da ^[13] keşfedildi ve karbon tarihlendirmesi 10.000 ila 12.000 yıl arasında olduğunu göstermiştir.^[14] Orta Doğu'da Negev'de keşfedilen en eski ve en büyük sepet 10.500 yaşında.^[15] Bununla birlikte, çabuk bozulan malzemelerden yapıldıkları için sepetler nadiren sağlam kalır. Sepetçilik bilgisinin en yaygın kanıtları kilin sepetin duvarlarına doldurulması ve pişirilmesiyle oluşan kil çömlek parçaları üzerindeki dokumanın izidir.

Kaynakça

^ Verhoeven, M., (Ed.) (2000). "The small finds". Tell Sabi Abyad II: The Pre-Pottery Neolithic B Settlement. Leiden and Istanbul: Nederlands Historisch-Archaeologisch Instituut. ss. 91-122. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Wendrich (2012). "Phytoliths and basketry materials at Çatalhöyük (Turkey): timelines of growth, harvest and objects life histories". Paléorient. 38 (38.1–2): 55-63. doi:10.3406/paleo.2012.5458.
^ ^a ^b Schick, T. (1988). Bar-Yosef, O.; Alon, D. (Ed.). "Nahal Hemar Cave: Basketry, Cordage and Fabrics". 'Atiqot. 18: 31-43.
^ Kenyon, K., (Ed.) (1982). "Textiles, Matting and Basketry". Excavations at Jericho IV. British School of Archaeology in Jerusalem. ss. 546-550. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Kirkbride, D. (1967). "Beidha 1965: An Interim Report". Palestine Exploration Quarterly. 99 (1): 5-13. doi:10.1179/peq.1967.99.1.5.
^ Nieuwenhuyse (2012). "The cord-impressed pottery from the Late Neolithic Northern Levant: Case-study Shir (Syria)". Paléorient. 38 (38): 65-77. doi:10.3406/paleo.2012.5459.
^ Akkermans, P.M.M.G., (Ed.) (1996). "The seals and sealings". Tell Sabi Abyad: The Late Neolithic Settlement. Leiden and Istanbul: Nederlands Historisch-Archaeologisch Instituut. ss. 339-401. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ ^a ^b Yoffee, N., (Ed.) (1993). "Tell Maghzaliyah. An Early Neolithic Site in Northern Iraq". Early Stages in the Evolution of Mesopotamion Civilization. Soviet Excavations in Northern Iraq. London and Tucson: University of Arizona Press. ss. 7-40. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Braidwood, L.S., (Ed.) (1990). "Figurines and other clay objects from Sarab and Cayönü". Prehistoric Archaeology Along the Zagros Flanks. Chicago: Oriental Institute Publications. ss. 369-426. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Adovasio, J.M. (1975). "The Textile and Basketry Impressions from Jarmo". Paléorient. 3 (3): 223-230. doi:10.3406/paleo.1975.4198.
^ Prehistory and Human Ecology of the Deh Luran Plain. Ann Arbor: University of Michigan. 1969.
^ Kirkbride, D. (1972). "Umm Dabaghiyah 1971: A preliminary report". Iraq. 34 (34): 3-15. doi:10.2307/4199926.
^ "History". Basket Weaving. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2008. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Guns, Germs, and Steel : The fates of human societies. New York: W. W. Norton & Company, Inc. 2005. s. 261. ISBN 978-0-393-06131-4. Nomadic hunter-gatherers are limited to technology that can be carried....You can't be burdened with pottery and printing presses as you shift camp....For example, the earliest attested precursors of ceramics are fired clay figurines made in the area of modern Czechoslovakia 27,000 years ago, long before the oldest known fired clay vessels (from Japan 14,000 years ago)....the oldest known basket appears around 13,000 years ago
^ "Oldest woven basket in the world found in Israel, dates back 10,000 years". The Jerusalem Post | JPost.com. 16 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Sepet dokuma ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Vikikaynak a 1911 Encyclopædia Britannica ansiklopedisinde about basket weaving maddesine sahiptir.

California Indian Basketweavers Derneği 25 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ulusal Sepetçilik Organizasyonu 7 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İngiliz Ticaret Kitabı ve Faydalı Sanatlar Kütüphanesi, sayfa 17-22 26 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Meksika'nın Kuzeyindeki Amerikan Kızılderililerinin El Kitabı. 26 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. V. 1/4, sayfa 132-135 26 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Spons' Atölyesi: Sepet el yapımı 26 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Native Paths: American Indian Art from the Collection of Charles and Valerie Diker 3 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Metropolitan Museum of Art'tan bir sergi kataloğu (PDF olarak mevcuttur), sepet dokuma üzerine malzeme içerir

[1] Verhoeven, M., (Ed.) (2000). "The small finds". Tell Sabi Abyad II: The Pre-Pottery Neolithic B Settlement. Leiden and Istanbul: Nederlands Historisch-Archaeologisch Instituut. ss. 91-122. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[2] Wendrich (2012). "Phytoliths and basketry materials at Çatalhöyük (Turkey): timelines of growth, harvest and objects life histories". Paléorient. 38 (38.1–2): 55-63. doi:10.3406/paleo.2012.5458.

[:0-3] Schick, T. (1988). Bar-Yosef, O.; Alon, D. (Ed.). "Nahal Hemar Cave: Basketry, Cordage and Fabrics". 'Atiqot. 18: 31-43.

[4] Kenyon, K., (Ed.) (1982). "Textiles, Matting and Basketry". Excavations at Jericho IV. British School of Archaeology in Jerusalem. ss. 546-550. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[5] Kirkbride, D. (1967). "Beidha 1965: An Interim Report". Palestine Exploration Quarterly. 99 (1): 5-13. doi:10.1179/peq.1967.99.1.5.

[6] Nieuwenhuyse (2012). "The cord-impressed pottery from the Late Neolithic Northern Levant: Case-study Shir (Syria)". Paléorient. 38 (38): 65-77. doi:10.3406/paleo.2012.5459.

[7] Akkermans, P.M.M.G., (Ed.) (1996). "The seals and sealings". Tell Sabi Abyad: The Late Neolithic Settlement. Leiden and Istanbul: Nederlands Historisch-Archaeologisch Instituut. ss. 339-401. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[:1-8] Yoffee, N., (Ed.) (1993). "Tell Maghzaliyah. An Early Neolithic Site in Northern Iraq". Early Stages in the Evolution of Mesopotamion Civilization. Soviet Excavations in Northern Iraq. London and Tucson: University of Arizona Press. ss. 7-40. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[9] Braidwood, L.S., (Ed.) (1990). "Figurines and other clay objects from Sarab and Cayönü". Prehistoric Archaeology Along the Zagros Flanks. Chicago: Oriental Institute Publications. ss. 369-426. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[10] Adovasio, J.M. (1975). "The Textile and Basketry Impressions from Jarmo". Paléorient. 3 (3): 223-230. doi:10.3406/paleo.1975.4198.

[11] Prehistory and Human Ecology of the Deh Luran Plain. Ann Arbor: University of Michigan. 1969.

[12] Kirkbride, D. (1972). "Umm Dabaghiyah 1971: A preliminary report". Iraq. 34 (34): 3-15. doi:10.2307/4199926.

[Erdly-13] "History". Basket Weaving. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2008. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[14] Guns, Germs, and Steel : The fates of human societies. New York: W. W. Norton & Company, Inc. 2005. s. 261. ISBN 978-0-393-06131-4. Nomadic hunter-gatherers are limited to technology that can be carried....You can't be burdened with pottery and printing presses as you shift camp....For example, the earliest attested precursors of ceramics are fired clay figurines made in the area of modern Czechoslovakia 27,000 years ago, long before the oldest known fired clay vessels (from Japan 14,000 years ago)....the oldest known basket appears around 13,000 years ago

[15] "Oldest woven basket in the world found in Israel, dates back 10,000 years". The Jerusalem Post | JPost.com. 16 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]