Suriye Süryanileri - Vikipedi

Suriye Süryanileri
ܣܘܪ̈ܝܝܐ ܕܣܘܪܝܐ
Toplam nüfus
200.000-877.000 (Suriye İç Savaşı öncesi)[1][2][3][4][5]
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Haseke ili, Şam, Humus, Halep
Diller
Neo-Arami dilleri ve Kuzey Mezopotamya Arapçası
Din
Süryani Hristiyanlığı[6]

Suriye Süryanileri (Süryanice: ܐܬܘܪܝܐ ܕܣܘܪܝܐ, Arapça: الآشوريون في سوريا) Suriye'nin kuzeydoğu yarısı olan Yukarı Mezopotamya'ya özgü etnik ve dilsel bir azınlıktır. Suriyeli Süryaniler, Suriye'de yaşayan Süryani kökenli insanlar ve Süryani-Süryani mirasına sahip olan Süryani diasporasındaki insanlardır.

Esas olarak Haseke vilayetinde yaşamakta olup, Haseke şehri ile Kamışlı, Malikiye, Resulayn ve Kahtaniye şehirlerinin yanı sıra Tel Tamer ve civar köylerde de önemli bir nüfusa sahiptirler. Bazıları Şam'a ve Fırat Nehri'ndeki yerli Mezopotamya sınırının ötesindeki diğer batı şehirlerine göç etmiştir.[7][8] Türkiye'deki Süryaniler, Irak'taki Süryaniler, İran'daki Süryaniler ve Süryani diasporası ile ortak dilsel, kültürel ve dini geleneklere dayanan ortak bir tarihi ve etnik kimliği paylaşmaktadırlar.[9]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Antik tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eski Asur İmparatorluğu (MÖ 2000-1750), Orta Asur İmparatorluğu (MÖ 1365-1020) ve Yeni Asur İmparatorluğu (MÖ 911-599) dönemlerinde modern Suriye ülkesinin büyük bir kısmı ve çoğu zaman tamamı Kuzeybatı Mezopotamya (günümüz Irak'ı) Süryani egemenliği altındaydı. Ülkenin kuzeydoğu kesimi MÖ 2. binyılda Asur'un ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Dolayısıyla, başlangıçta Akadca ve daha sonra Doğu Aramice konuşan Süryanilerin modern ülkenin kuzeydoğu kesimindeki varlığı 4000 yıldan daha eskiye dayanmaktadır ve çağlar boyunca Hititler, Hurriler ve Amoriler gibi çeşitli diğer halklarla birlikte yaşamışlardır. Asur yerleşiminin uzun dönemine ait izler bölgedeki çok sayıda arkeolojik alanda görülebilir. Antik çağlarda bölgedeki önemli Asur şehirleri arasında Til-Barsip, Karkamış, Guzana, Şubat-Enlil ve Dur-Katlimmu sayılabilir.

Günümüz Suriye'sinin kuzeydoğusu, MÖ 546-332 yılları arasında Mezopotamya'da Ahameniş İmparatorluğu'na bağlı bir coğrafi bölge olan Ahameniş Asuru'nun (Athura) bir parçasıydı, daha sonra Seleukos Suriyesi (MÖ 312-150), aslen Asur'un MÖ 9. yüzyıl Hint-Avrupa bozması olan ve şimdiye kadar sadece Asur'un kendisine atıfta bulunan Suriye adı, uzun zamandır Aramea/Eber-Nari olarak bilinen bir bölgeye de uygulanmaya başlandı. Part İmparatorluğu (MÖ 150-MS 224) ve erken Sasani İmparatorluğu (MS 224-650) döneminde (topraklar Asoristan olarak yeniden adlandırıldığında) bir dizi Yeni Asur krallığı ortaya çıktı ve kuzeydoğu Suriye'nin bazı kısımları MS 3. yüzyılın ortalarına kadar Yeni Asur devleti Osroene'nin bir parçası oldu. Hristiyanlık Süryaniler arasında MS 1. yüzyılın başlarında yerleşmiş ve Athura bölgesi Doğu Hristiyanlığı'nın ve Süryani edebiyatının doğduğu yer olmuş, Doğu Süryani Kilisesi ve Süryani Ortodoks Kilisesi bu bölgede kurulmuştur.

Orta Çağ

[değiştir | kaynağı değiştir]

MS 7. yüzyılın ortalarında gerçekleşen Arap İslam Fethi'nden sonra Asur/Athura/Asoristan jeopolitik bir varlık olarak dağılmış ve bölge yavaş yavaş Müslüman Arap, Türk ve İran halklarının akınına uğramıştır. Ancak kuzeydoğu bölgelerindeki yerleşimin uzun vadede sürdürülemez olduğu ortaya çıkmış ve bu da çok sayıda nüfus göçüne yol açmıştır. İklim değişiklikleri ve toprağın aşırı ekilmesi gibi istikrarı bozan faktörlere ek olarak, bölge göçebe halkların saldırılarına karşı da savunmasızdı. Moğol ve Timur istilaları ve ardından Süryanilerin katledilmesinin ardından, geriye sadece az sayıda kalıcı nüfus kalmıştır. Takip eden yüzyıllarda, Arapça ve Kürtçe konuşan bir dizi göçebe ve yarı göçebe aşiret, 20. yüzyıla kadar hayvanlarıyla birlikte bölgede dolaştı ve çoğu, hükûmet politikaları tarafından yerleşmeye zorlandı.

Erken modern dönem

[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı İmparatorluğu Hristiyan nüfusuna karşı etnik temizlik uyguladığında, Süryanilere yönelik zulümlerin çoğundan Kürtler sorumluydu.[10][11] Kürt aşiretleri 20. yüzyılın başlarında Yukarı Mezopotamya'da Ermeni ve Süryani Hristiyanlara yönelik katliamlarda Osmanlı yetkilileriyle işbirliği yapmıştır.[12] Hakkarili birçok Süryani, 20. yüzyılın başlarında Osmanlı tarafından yerlerinden edilip sürüldükten sonra Suriye'ye yerleşmiştir.[13] 1930 ve 1940'larda birçok Süryani, Tel Tamer, Kahtaniye, ed-Derbesiye, Malikiye, Kamışlı ve Hasake valiliğindeki diğer birkaç küçük kasaba gibi kuzeydoğu Suriye köylerine yerleşmiştir.[14]

Modern tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
El yazması ile Süryani bir rahip, Habur Çayı bölgesi, 1939

Haseke'deki mevcut Süryani nüfusunun çoğu, günümüz Suriye'sinin kuzeyindeki Türk bölgelerinden (Tur Abdin gibi) gelen mültecilerin, ekonomik kalkınmayı teşvik etme çabasının bir parçası olarak yetkililer tarafından bölgedeki Süryani Katliamı ve Ermeni Kırımı'ndan kurtulan yerinden edilmiş Ermenilerle birlikte yerleştirildiği Fransız Suriye Mandası dönemine dayanmaktadır. Fransızlar tarafından Hristiyan inançları nedeniyle ayrıcalıklı muamele gören bu insanlar kısa süre içinde bölgedeki yeni kentsel elitin çoğunu oluşturdu. Yeni bağımsızlığını kazanan Irak'taki Süryanilere yönelik katliamların (bkz. Simele Katliamı) kaçışa zorlamasının ardından 1933 yılında Doğu Süryanileri Habur Çayı boyunca yeniden yerleşmeye başladı. Aslen Hakkari'nin dağlık bölgelerinden gelen bu mülteciler, saldırılardan önce Süryani Katliamı karşısında Irak'taki diğer Süryanilerin arasına sığınmışlardı.[15]

Simele Katliamı'ndan kaçtıktan sonra Habur'a giden Süryani mülteciler

1936 yılında, başta Süryani ve Ermeni Hristiyan ve Kürt toplulukları olmak üzere birkaç Arap grubun dini ve siyasi liderleri, İskenderun Sancağı, Nusayri Devleti veya Cebel el-Dürzi'de olduğu gibi karışık etnik nüfusa sahip Suriye'nin el-Cezire iline (günümüzde Haseke) özerk statü verilmesi için Fransız yetkililere baskı yaptılar. Özerklik çabaları, vilayetteki iç çatışmalar ve toplumlar arası şiddetin yanı sıra Suriye'nin tamamen bağımsızlığını savunan çoğunlukla Arap milliyetçilerinin öfkeli düşmanlığıyla da damgasını vurdu. Uzun zamandır Süryani ve Ermenilerin ülkeye yerleşmesini Fransız sömürgeciliğinin bir ürünü olarak gören bu milliyetçiler, Habur'a yeni Süryani mültecilerin gelmesiyle daha da öfkelendiler ve özerklik yanlılarına karşı koymak için birçok Arap aşiretinden ve bazı Kürt gruplarından destek aldılar. Şiddet eylemleri arttıkça Fransızlar her iki tarafı da zorla bastırdı ve özerklik hareketi kısa sürede başarısız oldu. Daha sonra, 1957'de Suriye'de merkez sol entelektüeller tarafından Süryani Demokratik Örgütü kuruldu.[16]

Suriye Arap Milliyetçisi Baas hükûmeti tarafından resmi olarak ve yanlış bir şekilde Arap olarak tanımlansalar da Süryaniler bölgede belki de MÖ 25. yüzyıla kadar uzanan bir geçmişe sahip Arap öncesi farklı bir etnik gruptur. Geleneksel olarak Kadim Doğu Kilisesi, Doğu Süryani Kilisesi, Süryani Ortodoks Kilisesi ve Keldani Katolik Kilisesi'ne mensup olan Süryanice konuşan bir topluluktur.[6] Modern Süryaniler "Kuzey Irak, Güneydoğu Türkiye, Kuzeybatı İran ve Kuzeydoğu Suriye"de yaşamaktadırlar.[17]

İlk olarak Süryani Katliamı'ndan ve ardından Simele Katliamı'ndan kaçan Süryanilerin yerleştiği Suriye'deki Habur Çayı üzerinde 30'dan fazla Süryani köyü bulunmaktadır. 1994 tarihli bir rapora göre bunlar Tell Tavil, Tell Um Rafa, Tell Um Keff, Tell Kefdji, Tell Djemaa, Tel Tamer, Tell Nasri, Yukarı Tell Chamran, Aşağı Tell Chamran, Tell Chamran, Tell Hafian, Tell Talaa, Tell Maghas, Tell Massas, Abu Tine, Tel Goran, Fouedate, Dimchij, Kabar Chamie, Tell Balouet (Dezn), Tell Baz, Yukarı Tell Rouman, Aşağı Tell Rouman, El-Kharita, Tell Chame, Tell Wardiat, El-Makhada, Taal, Tell Sakra, El-Breij, Arbouche ve Tell Hormiz.[18] Yaklaşık 9000 etnik Süryani, 1933'teki Simele Katliamı'nın ardından Kuzeydoğu Suriye'de zaten var olan Süryani nüfusuna katılmak için Kuzey Irak'tan göç etti. Yukarı Habur Çayı üzerindeki Tel Tamir yakınlarındaki Cezire'ye yerleştiler. Fransızlar bu Süryani yerleşimini Milletler Cemiyetinin yardımıyla kurdu ve 1942'de Suriye'nin ayrılmaz bir parçası haline geldi. Habur vadisindeki Süryani yerleşimi, ağırlıklı olarak tarımla uğraşan yaklaşık 20 köyden oluşmaktadır. Kendi sulanan arazilerine sahip olmalarına rağmen yıllar içinde ciddi ekonomik baskılarla karşılaştılar ve bazıları büyük bir topluluğun bulunduğu ABD'ye göç ettiler.[6]

Süryani Katolik Kilisesi Piskoposu Jules Boutros, Aid to the Church in Need ile yaptığı söyleşide, Süryani gençlerin çoğunun Suriye'den çıkmaya çalıştığını söyledi.

"Gençlerimizin çoğu Irak ve Suriye'den çıkmaya çalışıyor. (...) Suriye'de işler daha kötü, çünkü savaş hala devam ediyor. Askerlik gençlerimiz için en büyük sorun, çünkü 9 ya da 10 yıl askerlik yapmak zorundasınız. O süreden sonra sağ dönerseniz sıfırdan başlamanız gerekiyor. Bu, tüm Suriye'de böyle. Kürtlerin kontrolündeki bölgelerde durum daha kötü. Gençlerimiz önce Kürt ordusuna, sonra da Suriye ordusuna hizmet etmek zorunda. Bu yüzden Suriye'de genç erkek bulmak çok nadir, hepsi gidiyor. Yurtdışında beş yıl geçirdikten sonra 8000 dolar ödedikleri takdirde askerlik yapmadan geri dönebiliyorlar. Bütün bir nesli kaybediyoruz."[7]

Kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]

Süryaniler Paskalya ve Noel gibi dini bayramların yanı sıra kendi kiliselerinde saygı gören azizlerin yortularını da kutlarlar.

Tüm Süryaniler, Ha b'Nison veya Kha b'Nisan olarak bilinen Süryani Yeni Yılını, eski Süryani takvimine göre yeni yılın başlangıcını kutlamak için her yıl 1 Nisan'da kutlamaktadırlar. Süryani Yeni Yılı kutlamaları daha önce Suriye'de yasaklanmıştı.[19]

Din

[değiştir | kaynağı değiştir]

Suriye'deki Süryanilerin çoğunluğu hem Doğu hem de Batı Süryani Riti'ne bağlıdır. Bunlar arasında aşağıdaki kiliseler bulunmaktadır:

Katolik Süryaniler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Keldani Katolik Aziz Joseph Katedrali, Halep

Keldani Katolik Kilisesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Keldani Katolik Kilisesinin varlığı, Diyarbakırlı Süryanilerin Halep'e göç ettiği 16. yüzyıla kadar uzanmaktadır.

Halep Piskoposu Mar Antony Audo'nun yönetimindeki Halep Keldani Katolik Eparşisi 1957 yılında kurulmuştur ve 14 cemaate bölünmüştür.

Süryani Katolik Kilisesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Suriye'de Süryani Katolik Kilisesine bağlı dört piskoposluk bulunmaktadır:

Ortodoks Süryaniler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Süryani Ortodoks Kilisesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Aziz George Katedrali, Şam, 1959'dan beri Antakya Süryani Ortodoks Patrikhanesinin merkezidir.

Süryani Ortodoks Kilisesinin patriklik merkezi 1959'da devredildikten sonra Şam'da bulunmaktadır.[20] Suriye'deki Süryani Ortodoks Kilisesi, Patrik İğnatius II. Efram tarafından temsil edilmekte olup, Suriye'de aşağıda belirtilen üç başpiskoposluk bulunmaktadır:

  • Şam'daki Patriklik Ofisi Direktörü Başpiskopos Timotheus Matta el-Huri.
  • Cezire ve Fırat Başpiskoposluğu, vekil Başpiskopos Maurice Amsih'in ruhani rehberliği ve yönetimi altında.
  • Başpiskopos Yohanna İbrahim'in ruhani rehberliği ve yönetimi altında Halep Başpiskoposluğu.
  • Başpiskopos Selvanos Petros en-Nemeh'in ruhani rehberliği ve yönetimi altında Humus ve Hama Başpiskoposluğu.
  • Başpiskopos Timothius Matta el-Huri'nin ruhani rehberliği ve yönetimi altında Şam Başpiskoposluğu Patriklik Vekilliği.

1970'lerin ortalarında Suriye'de 82.000 Süryani Ortodoks'un yaşadığı tahmin ediliyordu.[21]

Demografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

2018 yılında Profesör John Shoup, Suriye'deki Süryani nüfusunun ülkenin toplam nüfusunun %4'ünü oluşturduğunu ve bunun da onları ülkedeki en büyük dördüncü etnik grup haline getirdiğini belirtmiştir.[5]

Siyaset

[değiştir | kaynağı değiştir]
Suriye'deki en eski Süryani siyasi partisi olan 'Mtakasto'nun logosu

Süryani Demokratik Örgütü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha çok "Mtakasto" olarak bilinen Süryani Demokratik Örgütü (SDÖ) 1957 yılında kurulmuştur ve Suriye'deki en eski Süryani siyasi partisi olarak hizmet vermektedir. Partinin ilkeleri huyodo/khoyada, birlik ve beraberlik üzerine kuruludur ve batılı Süryani gençler arasında bir yer edinmiştir.[22] Partinin şu anki lideri Gabriel Moushe Gawrieh, Suriye hükûmeti tarafından gözaltına alınmış ve Haziran 2016'da serbest bırakılana kadar 2 yıl boyunca hapiste tutulmuştur.[23][24]

Süryani Demokrat Partisi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Süryani Demokrat Partisi

Süryani Birlik Partisi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Süryani Birlik Partisi

Suriye İç Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Süryaniler, Suriye İç Savaşı'nın başlangıcından bu yana farklı siyasi taraflar arasında sıkışıp kalmışlardır. Bazı Süryani gruplar Suriye Hükûmetiyle, diğerleri ise Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleriyle ittifak kurmuştur.

Süryani milisler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Suriye İç Savaşı'nın başlamasıyla birlikte Süryaniler kendi toplumlarını korumak için çok sayıda askerî güç oluşturdular. Bunlar askerî gruplardan polis güçlerine kadar uzanan bir yelpazede, başta Kamışlı ve Habur olmak üzere Haseke vilayetinde yoğunlaşmışlardır. Bu milisler arasında şunlar yer almaktadır:

Gozarto Koruma Gücü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gozarto Koruma Gücü (GKC) ya da Sootoro, 2012 yılında kurulan ve Suriye Hükûmetine bağlı olan hafif piyade milisleridir. Milisler çoğunlukla Süryanilerden oluşmakta olup, grupta daha az sayıda Ermeni de bulunmaktadır. GKC esas olarak IŞİD ile çatışmaktadır, ancak yakınlarda konuşlanmış Kürt güçleriyle de çatışmalara girmişlerdir.

Süryani Askerî Konseyi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Süryani Askerî Konseyi (MFS), Suriye Demokratik Güçlerinin (SDG) bir bileşeni olan ve Süryani Birlik Partisine bağlı Dawronoye ideolojisine sahip bir milis gücüdür. MFS, bazıları Kuzey Irak'ta (Ninova ve Sincar) olmak üzere YPG ile birlikte çok sayıda saldırıya katılmıştır. Bethnahrain Kadın Koruma Güçleri, MFS'nin kadın tugayıdır ve Suriye'nin kuzeydoğusundaki Süryani topluluklarında koruma görevi üstlenmektedir.

Sutoro

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sutoro, Süryani Askerî Konseyinin polis kanadıdır ve 2012'den bu yana Suriye'de faaliyet göstermektedir. Sutoro, Suriye'nin kuzeydoğusundaki Süryani topluluklarını korumakta ve bölgeyi korumak için Asayiş ile birlikte çalışmaktadır.

Habur Muhafızları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Habur Muhafızları ve Nattoreh, Süryani Demokrat Partisine bağlı bir milis gücüdür ve Suriye'nin Habur Vadisi'nde faaliyet göstermektedir. 2012 yılında kurulan Habur Muhafızları SDG operasyonlarına katılmış ve 2019 yılında Süryani Askerî Konseyi ile birleşerek Süryani-Asuri Askerî Konseyi'ni oluşturmuştur.

Kürt güçleriyle çatışmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Esad hükûmetine bağlı ana grup, Suriye'nin kuzeydoğusunda konuşlanmış olan Sootoro güçleridir. Sootoro güçleri 2016 yılının başlarında, kentteki Süryanileri hedef alan terör saldırılarının artması nedeniyle Kamışlı'nın Süryanilerin kontrolündeki bölgelerinde kontrol noktaları kurdu. YPG'nin güvenlik kanadı olan Asayişin üyeleri kontrol noktalarına yaklaşarak bunların sökülmesini talep etti. Sootoro'nun bu talebi reddetmesi üzerine Asayiş, Sootoro askerlerine ateş açarak her iki tarafta da çok sayıda can kaybına yol açtı.[25][26]

IŞİD tarafından yapılan zulüm

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: IŞİD kontrolündeki topraklarda insan hakları ve 2015 Kamışlı bombalamaları

Suriye İç Savaşı, başlangıçta Suriye'deki Süryaniler üzerinde büyük bir baskı yarattı. Kasım 2014'te, IŞİD'in işgali nedeniyle Rakka kentinde sadece 23 Süryani ve Ermeni aile kalmıştı. Hristiyan kutsal metinlerinin IŞİD militanları tarafından yakıldığı bildirilmektedir.[27][28]

Kaçırılan Süryaniler

[değiştir | kaynağı değiştir]

23 Şubat 2015 tarihinde IŞİD, Habur Vadisi'ndeki Tel Tamer yakınlarındaki köylerden 232 Süryaniyi kaçırdı.[29][30][31] ABD'li diplomat Alberto M. Fernandez'e göre, IŞİD'in Suriye'nin kuzeydoğusunda Habur Nehri kıyısındaki Süryani Hristiyan çiftçi köylerine düzenlediği saldırıda kaçırılan 232 Süryani'nin 51'i çocuk, 84'ü kadındı. "Kaçırılanların çoğu halen tutsaktır ve bir hesap IŞİD'in serbest bırakılmaları için 22 milyon dolar (ya da kişi başına yaklaşık 100.000 dolar) talep ettiğini iddia etmektedir."[32] 8 Ekim'de IŞİD, Habur'da kaçırılan Süryani erkeklerden üçünün infaz edildiğini gösteren bir video yayınladı. Kaçırılan 232 Süryani'den 202'sinin hala esir olduğu ve her birinden 100.000 dolar fidye istendiği bildirildi.[33] 2016 yılının başlarında IŞİD, Doğu Süryani Kilisesinin aracılık ettiği açıklanmayan bir fidye karşılığında kalan 42 rehineyi serbest bıraktı.[34][35][36]

Wusta bombalamaları

[değiştir | kaynağı değiştir]

30 Aralık 2015 tarihinde Kamışlı'nın Süryani bölgesi Wusta'daki restoranlarda meydana gelen üç patlamada 16 kişi öldü ve 30 kişi yaralandı. IŞİD bağlantılı bir haber ajansı olan Amak, bombalamaları grubun gerçekleştirdiğini söyledi. Bunun üzerine Gozarto Koruma Güçleri ilçede kontrol noktaları oluşturdu çünkü ne Suriye hükûmeti ne de Kürtlerin öncülüğündeki KDSÖY onların güvenliğini sağlayabilirdi.[37][38][39]

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ve KDSÖY'de insan hakları
Cezire Kantonu'ndaki Süryani Askerî Konseyi tarafından kullanılan resmi olmayan bir Süryani bayrağı[40]

Hükûmetin çekilmesinden sonra siyasi baskının azalması ve Süryani siyasi ve askeri hareketlerinin Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ne dahil edilmesi, Süryanilerin bölge yönetimine daha fazla dahil edilmesini salamıştır. Seküler solcu "Dawronoye" ideolojisine bağlı Süryani Birlik Partisi (SBP),[41] iktidardaki Demokratik Toplum Hareketi (TEV-DEM) koalisyonunun bir parçasıdır. Sutoro, etnik Süryani bölgelerini ve mahallelerini denetleme misyonuyla genel Asayiş polis gücüyle birlikte çalışan bir Süryani polis gücüdür.

Süryanice başından beri Cezire Bölgesi'nin resmi diliyken, Ağustos 2016'da Kamışlı kentindeki Ourhi Merkezi, Süryanice-Aramicenin devlet okullarında öğretilecek ek bir dil haline getirilmesi için öğretmenleri eğitmek üzere Süryani toplumu tarafından kuruldu[42][43] ve bu eğitim 2016/17 eğitim-öğretim yılından itibaren verilmeye başlandı.[44] Bölgenin eğitim komitesi, bu akademik yılla birlikte, "üç dilde öğretimi içerecek şekilde üç müfredat eski müfredatın yerini aldı: Kürtçe, Arapça ve Süryanice."[45]

İnsan hakları ihlali iddiaları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ancak bölge, Kürt liderliğindeki hükûmet tarafından hazırlanan müfredata uymayı reddeden 14 Süryani okulunu kapatmakla suçlanıyor. Birçok Süryani yeni müfredatı reddederek, Suriye hükûmeti tarafından hazırlanan müfredatın aksine yeni müfredatın başka bir yerde tanınmadığını ya da akredite edilmediğini belirtti.[46] Bölge yönetimi tarafından hazırlanan ve bazı Süryani liderlerin Kürt milliyetçisi bir müfredatı bölgeye empoze etmeye çalıştığını söylediği müfredata Süryaniler de karşı çıkıyorlar.[47][48]

Nisan 2015'te Habur Muhafızlarının lideri David Jendo, diğer komutan Elias Nasser ile birlikte kaçırıldıktan sonra suikasta uğradı. Her iki adamın da gözleri bağlanmış ve YPG liderleriyle acil bir toplantı yapmak üzere uzak bir yere götürülmüşlerdir. Jendo ve Nasser daha sonra vurulmuş ve David Jendo hemen ölürken Elias Nasser ağır yaralanmıştı. Jendo 2015 yılında YPG'nin Süryanilerin evlerini yağmalamasına karşı kamuoyu önünde konuşmuştu. Saldırganların tutuklanıp bölge mahkemesinde yargılandıkları ve iki katil için 20 yıl, diğer iki saldırgan için ise sırasıyla 4 ve 1 yıl hapis cezası verildiği iddia edildi.[49][50]

Kasım 2015'te on altı Süryani ve Ermeni sivil toplum ve kilise örgütü, Kürtlerin özel mülkleri kamulaştırmasını protesto eden ortak bir bildiri yayınladı. Bildiride PYD insan hakları ihlalleri, özel mülklerin kamulaştırılması, yasa dışı askere alma ve kilise okullarının müfredatına müdahale etmekle suçlanıyor.[51]

Suriye'deki Kürtler, yönetimlerini eleştiren Süryanileri susturmakla suçlanmakta ve bu eleştirileri sindirmek için genellikle Sutoro gibi Süryani vekil güçlerini kullanmaktadırlar. 30 Eylül 2018 tarihinde, tanınmış Süryani yazar Souleman Yousph, Süryani okullarını kapattığı için de facto Kürt yetkilileri eleştirdiği bir makaleye ve Süryani bir yazar olan Issa Rashid'e yapılan saldırıya karşılık olduğu iddia edilen bir şekilde, kendisine herhangi bir suçlama yöneltilmeden tutuklandı. Tutuklanmasından bir gün sonra Sutoro bir açıklama yaparak "Yalanları yayanlara karşı harekete geçilmesi gerektiğini, demokrasinin kuralları ve sınırları olduğunu ve Batı ülkelerinde iftiranın kanunen cezalandırıldığını" söyledi.[52][53]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Prior to the start of the war in Syria, it is estimated that the country was home to approximately 200,000 ethnic Assyrians" [1] 31 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Syria: Assyrian Policy Institute 28 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ "The Assyrian population in Iraq, estimated at approximately 200,000, constitutes the largest remaining concentration of the ethnic group in the Middle East." [2] 8 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Assyrian Policy Institute's Erasing the Legacy of the Khabour: Destruction of Assyrian Cultural Heritage in the Khabour Region of Syria 28 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ "Syria's Assyrians threatened by extremists". 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020. 
  4. ^ Turkey-Syria deal allows Syriacs to cross border for religious holidays "An estimated 25,000 Syriacs live in Turkey, while Syria boasts some 877,000."
  5. ^ a b Shoup, John A. (2018), "Syria", The History of Syria, ABC-CLIO, s. 6, ISBN 978-1440858352, Syria has several other ethnic groups, the Kurds... they make up an estimated 9 percent...Turkomen comprise around 4-5 percent. of the total population. The rest of the ethnic mix of Syria is made of Assyrians (about 4 percent), Armenians (about 2 percent), and Circassians (about 1 percent). 
  6. ^ a b c "Syria - Christians, Armenians and Assyrians". Minority Rights Group International. 19 Haziran 2015. 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016. 
  7. ^ a b "IS entführt mindestens 90 Christen in Syrien". Die Welt (Almanca). 24 Şubat 2015. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016. 
  8. ^ "ISIS Attacks Assyrian Villages in Syria, 4 Killed, Dozens Captured, Churches Burned Posted". Assyrian International News Agency. 23 Şubat 2015. 21 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016. 
  9. ^ Hooglund (2008), ss. 100–101.
  10. ^ Joan A. Argenter, R. McKenna Brown 2004 199" On the Margins of Nations: Endangered Languages and Linguistic Rights, Foundation for Endangered Languages.
  11. ^ A brief history of the plight of the Christian Assyrians* in modern day Iraq 17 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  12. ^ R. S. Stafford (2006). The Tragedy of the Assyrians. ss. 24-25. ISBN 9781593334130. 
  13. ^ Betts, Robert Brenton, Christians in the Arab East (Atlanta, 1978)
  14. ^ Dodge, Bayard, "The Settlement of the Assyrians on the Khabur," Royal Central Asian Society Journal, July 1940, pp. 301-320.
  15. ^ "RIGHTS: Assyrians Face Escalating Abuses in "New Iraq" | Inter Press Service". www.ipsnews.net. 3 Mayıs 2006. 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2023. 
  16. ^ "ADO World". 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2011. 
  17. ^ Donabed, Sargon (February 2015). Reforging a Forgotten History: Iraq and the Assyrians in the Twentieth Century. ISBN 9780748686056. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016. 
  18. ^ Alberto M. Fernandez. "Dawn at Tell Tamir: The Assyrian Christian Survival on the Khabur River" (PDF). aina.org. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  19. ^ El-Deeb, Sarah. "Syria's tiny Assyrian community celebrates its survival". AP. 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019. 
  20. ^ Parry 2010, s. 259.
  21. ^ Joseph 1983, s. 110.
  22. ^ Travis, Hannibal (20 Temmuz 2017). The Assyrian genocide: Cultural and Political Legacies. Routledge. 
  23. ^ "Christians Under Threat in Syria". U.S. Department of State. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019. 
  24. ^ "Assyrian faction linked to Syrian opposition meets with Kurdish TEV-DEM after office closure". AraNews. 13 Nisan 2017. 4 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019. 
  25. ^ Al Rifai, Diana. "Assyrians and Kurds clash for first time in north Syria". Al-Jazeera. 7 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2019. 
  26. ^ Isaac, Mardean. "Under Fire From All Sides: Syria's Assyrians". NewsDeeply. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  27. ^ "23 Christian Families Trapped in ISIS Stronghold Raqqa Facing Violence, Forced Taxes". Christian Post. 17 Kasım 2014. 18 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016. 
  28. ^ "Agenzia Fides News". 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016. 
  29. ^ "Islamic State 'abducts dozens of Christians in Syria'". BBC. 23 Şubat 2015. 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2015. 
  30. ^ "Islamic State: Fears grow as jihadists abduct 220 Assyrian Christians in north-eastern Syria". ABC News. 26 Şubat 2015. 2 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  31. ^ "Dozens of Christians abducted by ISIL in Syria". Al-Jazeera. 23 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  32. ^ Fernandez, Alberto M. (16 Haziran 2015). "The "Sayfo" Continues Responding to Global Christian Persecution". Berkeley Center Cornerstone. Georgetown University Religious Freedom Project. 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2015. 
  33. ^ "Isis appears to have killed three Christian hostages in Syria". The Guardian. 8 Ekim 2015. 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2015. 
  34. ^ "Islamic State 'releases Assyrian Christian hostages'". BBC News. 22 Şubat 2016. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  35. ^ "Islamic State gets millions in ransom money for kidnapped Christians". Chicago Tribune. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  36. ^ "IS releases last of kidnapped Assyrian Christians after ransom payment". DW. 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  37. ^ "Syria conflict: 'At least 16 dead' in three restaurants blasts". BBC News. 31 Aralık 2015. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  38. ^ Loveluck, Louisa. "More than 55,000 died in Syria in 2015 as Isil claims twin attacks in Syrian Christian neighbourhood". The Telegraph. 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  39. ^ "16 dead, 30 wounded in three blasts in northeast Syria: Monitor". Hurriyet Daily News. 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  40. ^ "Syriac flags adorn the city of Hasaka". Syriac Military Council. 20 Mart 2017. 28 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2023. 
  41. ^ Carl Drott (25 Mayıs 2015). "The Revolutionaries of Bethnahrin". Warscapes. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016. 
  42. ^ "Syriac Christians revive ancient language despite war". ARA News. 19 Ağustos 2016. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2016. 
  43. ^ "The Syriacs are taught their language for the first time". Hawar News Agency. 24 Eylül 2016. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2016. 
  44. ^ "Hassakeh: Syriac Language to Be Taught in PYD-controlled Schools". The Syrian Observer. 3 Ekim 2016. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016. 
  45. ^ "Rojava administration launches new curriculum in Kurdish, Arabic and Assyrian". ARA News. 7 Ekim 2016. 7 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2016. 
  46. ^ Souleiman, Delil. "Syriacs protest Kurdish authorities over Syria school curriculum". Yahoo! News. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2019. 
  47. ^ "Assyrians in Syria Protest PYD's Closure of Schools in Qamishli". Assyrian Policy Institute. 28 Ağustos 2018. 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2019. 
  48. ^ Safi, Marlo (25 Eylül 2018). "Closure of Syrian Schools: Another Bleak Sign for Christians in Syria". National Review. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  49. ^ "Assyrians Under Kurdish Rule: The Situation in Northeastern Syria" (PDF). Assyrian Confederation of Europe. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Haziran 2019. 
  50. ^ "TRIAL OF MARTYR DAWUD JENDO". Twitter. Syriac Military Council. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2019. 
  51. ^ "Assyrians, Armenians in Syria Protest Kurdish Confiscation of Property". AINA. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2019. 
  52. ^ "Prominent Syrian writer Yousph arrested in northeastern Syria, held for five days". Committee to Protect Journalists. 9 Ekim 2018. 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 
  53. ^ "Syrien: christlicher Journalist Yusph freigelassen". Vatican News. 11 Ekim 2018. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2019. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Suriye_Süryanileri&oldid=33613987" sayfasından alınmıştır