French
DeutschWilhelm Wirtinger - Vikipedi
Wilhelm Wirtinger | |
|---|---|
 Wilhelm Wirtinger | |
| Doğum | 19 Temmuz 1865 Ybbs an der Donau, Avusturya İmparatorluğu |
| Ölüm | 16 Ocak 1945 (79 yaşında) Ybbs an der Donau, Büyük Alman İmparatorluğu |
| Milliyet | Avusturyalı |
| Mezun olduğu okul(lar) | Viyana Üniversitesi |
| Tanınma nedeni | Karmaşık analiz Çok değişkenli karmaşık analiz Wirtinger türevleri Wirtinger sunumu Wirtinger formülü Wirtinger eşitsizliği Wirtinger temsil ve izdüşüşm teoremi |
| Ödüller | Sylvester Madalyası (1907) |
| Kariyeri | |
| Dalları | Matematik |
| Çalıştığı kurumlar | Innsbruck Üniversitesi Viyana Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | Emil Weyr Gustav Ritter von Escherich |
| Doktora öğrencileri | Wilhelm Blaschke Hilda Geiringer Kurt Gödel Wilhelm Gross Eduard Helly Leopold Vietoris Roland Weitzenböck |
Wilhelm Wirtinger (19 Temmuz 1865 - 16 Ocak 1945) karmaşık analiz, geometri, cebir, sayılar teorisi, Lie grupları ve düğüm teorisi alanlarında çalışmış olan Avusturyalı matematikçi.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Tuna Nehri kıyısındaki Ybbs'de doğdu ve Viyana Üniversitesi'nde eğitim gördü; 1887'de Über eine spezielle Tripelinvolution in der Ebene[not 1] başlıklı teziyle doktorasını,[1] 1890'da da habilitasyon derecesini aldı. Wirtinger, Berlin Üniversitesi ve Göttingen Üniversitesi'nde birlikte eğitim gördüğü Felix Klein'dan büyük ölçüde etkilendi.
1892'de Viyana Teknik Üniversitesi'nde asistan oldu, 1895'te Innsbruck Üniversitesi'ne profesör olarak atandı ve 1903'te matematikte tam profesör olarak Viyana Üniversitesi'ne döndü ve 1935'te emekli oldu.[2]
Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Matematiğin birçok alanında çalışmış ve 71 eser yayınlamıştır.[3] 1896'da yayınlanan ilk önemli eseri teta fonksiyonları üzerineydi. 1897 tarihli bir makalesinde özdeğerlerin bir genellemesi olarak bir operatörün spektrumu kavramını önerdi. Spektrum kavramı, David Hilbert tarafından daha da genişletildi ve şu anda spektral teori alanında merkezi bir kavramdır. Wirtinger, ayrıca karmaşık analiz, geometri, cebir, sayılar teorisi ve Lie grupları üzerine makaleler yazdı. Kurt Reidemeister ile düğüm teorisi üzerinde işbirliği yaptı ve 1905'te düğüm grubunun nasıl hesaplanacağını gösterdi.[not 2] Ayrıca, Klein ansiklopedisi'nin Analiz bölümünün editörlerinden biriydi.
Bir konuşma sırasında Wirtinger, Stanisław Zaremba'nın dikkatini daha sonra karışık sınır değer problemi olarak adlandırılmış olan bir sınır değer problemine çekti.[4]
Başarıları
[değiştir | kaynağı değiştir]1907'de Londra Kraliyet Cemiyeti Sylvester Madalyası'na layık görüldü. 1906'da Göttingen Bilimler Akademisi'nin muhabir üyesi, 1925'te Prusya Bilimler Akademisi'nin muhabir üyesi, 1931'de Bavyera Bilimler Akademisi'nin üyesi oldu.[2]
Seçilmiş yayınları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Wirtinger, Wilhelm (1927), "Zur formalen Theorie der Funktionen von mehr komplexen Veränderlichen" [Birkaç karmaşık değişkenli fonksiyonların formel teorisi üzerine], Mathematische Annalen (Almanca), 97 (1), ss. 357-375, doi:10.1007/BF01447872, JFM 52.0342.03,DigiZeitschirften adresinde mevcut. Bu önemli makalede, Wirtinger, çok değişkenli karmaşık analizdeki birkaç önemli kavramı, yani Wirtinger türevlerini ve teğet Cauchy-Riemann koşulunu tanıtmaktadır. Makale, kasıtlı olarak formel bir bakış açısıyla yazılmıştır; yani, çıkarılan özelliklerin titiz bir şekilde elde edilmesi hedeflenmemiştir.
- Wirtinger, Wilhelm (1936), "Eine Determinantenidentität und ihre Anwendung auf analytische Gebilde in euklidischer und Hermitescher Maßbestimmung" [Bir determinant özdeşliği ve Öklid ve Hermite uzaklıkları ile analitik fonksiyonlara uygulamalası], Monatshefte für Mathematik (Almanca), 44 (1), ss. 343-365, doi:10.1007/BF01699328, JFM 62.0815.01, MR 1550581, Zbl 0015.07602.
- Wirtinger, Wilhelm (1936), "Ein Integralsatz über analytische Gebilde im Gebiete von mehreren komplexen Veränderlichen" [Çok değişkenli karmaşık bir bölgedeki analitik formlar üzerine bir integral teoremi], Monatshefte für Mathematik (Almanca), 45 (1), ss. 418-431, doi:10.1007/BF01708005, JFM 63.0308.03, MR 1550660, Zbl 0016.40802.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Mathematics Genealogy Project'te Wilhelm Wirtinger
- ^ a b "Viyana Üniversitesi tarihi-Wilhelm Wirtinger, o. Dr". Erişim tarihi: 16 Ekim 2024.
- ^ *Hans Hornich (1948), "Wilhelm Wirtinger", Monatshefte für Mathematik (Almanca), 52 (1), ss. 1-12, doi:10.1007/BF01320497, MR 0024394, Zbl 0030.10102, 15 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Ekim 2024, DigiZeitschirften 8 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresinde erişilebilir durumda. Wirtinger'in yayınlarının bir listesini içeren geniş bir anma makaledir.
- ^ Zaremba, S. (1910), "Sur un problème mixte relatif à l' équation de Laplace", Bulletin international de l'Académie des Sciences de Cracovie. Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles, Serie A: Sciences mathématiques (Fransızca), ss. 313-344, JFM 41.0854.12Makale, Fransızca'dan Rusça'dan çevirilmiştir: Zaremba, S. (1946), Об одной смешанной задаче, относящейся к уравнению Лапласа, Uspekhi Matematicheskikh Nauk (Rusça), 1 (3-4(13-14)), ss. 125-146, MR 0025032, Zbl 0061.23010.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Wilhelm Wirtinger", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- Mathematics Genealogy Project'te Wilhelm Wirtinger
- Wirtinger, Wilhelm (29 Ocak 2008), WILHELM WIRTINGER, erişim tarihi: 16 Ekim 2024 Uluslararası Matematik Eğitimi Komisyonu (ICMI) sayfasından ICMI Tarihi Web sitesi.
