Zambezi - Vikipedi

Zambezi Nehri, Afrika'nın dördüncü büyük nehridir. Nehir, Orta Afrika Platosu'ndan doğar ve S biçimli bir vadi izleyerek Hint Okyanusu'na dökülür. Zambiya'daki Kalene Hill yakınlarında 1.460 m yükseklikte doğan başlangıç kaynağı, Angola'dan gelen kollarla beslenerek Zambiya'nın batı kesimi boyunca güney yönünde ilerler. Ardından kuzeydoğuya dönerek Zambiya-Zimbabve sınırını oluşturur. Mozambik topraklarına girdikten sonra güneybatıya yönelerek Hint Okyanusundaki deltasına ulaşır.

Başlıca kolları Kabompo, Lungue-Bungo (Lungwebungu), Chobe, Kafue ve Shire'dir. Havzası kıtanın bütün ortagüney kesimini içine alır. Toplam uzunluğu 2,574 km, su toplama havzası 1,390,000 km², yıllık ortalama debisi ise 7.100² m³/sn'dir.

Zambezi Nehri çeşitli büyüklükte ve bir düzineden fazla kolla beslendiği yukarı çığırında yaklaşık 300 m alçalır. Yüksekliğinin 880 m'ye indiği Kazungula'da (Zambiya) genişliği 1.380 m'ye ulaşır. Daha sonra bu dev su kütlesiyle Victoria Çavlanından aşağı dökülür. Yaklaşık 720 km boyunca Zambiya ve Zimbabve arasında akar. Bu bölümün yaklaşık 280 km'si Kariba Barajı'nın oluşturduğu Kariba Gölünden geçer. Mozambik sınırı yakınında başlayan orta çığırında, Cabora Bassa Barajı'nın oluşturduğu,

yaklaşık 320 km uzunluğundaki Cabora Bassa Gölü'ne girer. Aşağı çığırında önce Tete Havzası'na akar, ardından Lupata Boğazı'ndan geçerek Mozambik Ovası'na açılır. Buradaki geniş bir vadide ilerler ve bazı yerlerde 5–8 km genişliğe ulaşır. Vila Fontes yakınında, son büyük kolu olan Shire Irmağı'yla birleşir. Denize dökülme noktasına yaklaşırken, kum sırtlarıyla engellenen geniş, düz ve bataklık bir deltaya yayılır. Daha geniş olan doğu kolu kuzeydeki Muselo Nehri ile güneydeki ana ırmak ağzına, batı kolu ise Inhamissengo ve Melambe ırmaklarına ayrılır.

Ağız bölümündeki kum sırtları dışında sığlıklar, ivintiler ve çavlanlarla da kesintiye uğrayan Zambezi Irmağının yaklaşık 2.600 km'lik bölümü küçük buharlı gemilerle ulaşıma elverişlidir. Irmak üzerinde başlıca dört geçiş noktası vardır; Victoria Çavlanı Köprüsü, Kariba'daki baraj duvarı, Chirundu'daki (Zimbabve) köprü ve Mozambik'te Vila Nova da Fronteira ile Vila de Sena arasında uzanan köprü. Kariba Barajı, Kariba Boğazında Zambezi'nin sularını toplayarak hidroelektrik enerjisi üretir. Kariba Gölü, barajdan Şeytan Boğazına kadar 280 km boyunca uzanır ve genişliği 32 km'ye kadar ulaşır. Zambezi Irmağı çevresinde yaşayan başlıca halklar arasında Loziler, Tongalar, Şonalar, Çevalar ve Nsengalar sayılabilir. Zambezi Nehri yoğun bir timsah nüfusu barındırır.

• Dünyanın en uzun nehirleri