Zorunluluk hali, ıztırar hali veya zaruret hali, bir kişinin, kendi ya da başkasının bir hakkını veya daha üstün bir yararı korumak amacıyla, istemeyerek hukuka aykırı bir fiilde bulunmak zorunda kaldığı durumdur. Bu durum, bireyin karşılaştığı tehlikenin gerçek, yakın ve kaçınılmaz olması durumunda ortaya çıkar; kişi, bu tehlikeyi bertaraf etmek için başka bir çare bulamadığında, içinde bulunduğu şartların baskısıyla hareket eder. Zorunluluk halinde yapılan eylemler, normal şartlarda hukuka aykırı olsa da, kişinin niyeti zarardan kaçınmak ve daha büyük bir hakkı korumak olduğu için, hukuk düzeni bu fiilleri cezalandırılabilirlikten uzak tutar.