Akri — Vikipediya

Akri
Acre
Bayraq[d] Gerb[d]
9°02′ c. e. 70°31′ q. u.HGYO
Ölkə	Braziliya
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	15 iyun 1962
Sahəsi	152.581 km²
Hündürlük	234 m
Saat qurşağı	UTC−05:00
Əhalisi
Əhalisi	830.018 nəf. (2022)
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu	BR-AC
Poçt indeksi	69900-000 to 69999-000
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Akri (port. Acre) — Braziliyanın şimal-qərbində yerləşən ştat. Şimalda Amazonas, şərqdə isə Rondoniya ştatı ilə sərhədlənir. Üstəlik cənub-şərqdən Boliviya, cənub-qərbdən isə Peru ilə sərhədə malikdir^[1]. Ştatın inzibati mərkəzi Riu-Brankudur.

Ştatın adı Akri çayından götürülmüşdür. Akri Purus çayının əsas qollarındandır. Hindu dilində «Kaymanlar çayı»^[2] mənasını verir.

Ərazisi bütünlüklə Amazon hövzəsinə daxildir. Qərb sərhədində Serra-fu-Divizor dağı 609 metr hündürlüklə ştatın ın hündür nöqtəsidir.

İqlimi ekvatorialdır. Burada orta temperatur +26 °C-dir. İl ərzində iki mövsüm vardır. İl ərzində 1800 – 2400 mm arası yağıntı düşür. Yağıntının böyük qismi qərb hissəyə düşür^[1].

Ərazisinin 45 % hindu rezervasiyalarıdır və dövlət tərəfindən qorunur^[3]. Bu qorunan əraxilərdən Serra-du-Divizordur.

İlk əvvələr Akri ştatının ərazisi Boliviyaya mənsub olmuşdur. Kauçuk xəstəliyi dönəmində əraziyə çoxlu sayda Braziliyalı köç edir. Bundan sinra ərazi iki ölkə arasında ərazi mübahisəsinə çevrilmişdir. Bu səbəbdən Akri müharibəsi baş verir. Nəticədə Akri Respublikası qurulur^[4].

Hərbi konflikdən sonra 17 noyabr 1903-ci ildə Akri ərazisi 2 mln funt sterlinqə^[5] Braziliyaya güzəştə gedilir. 1962-ci ildən isə Akri ştat statusu alı^[1][6].

Akri hazırda ən az əhalisi olan və zəif iqtisadiyyata malik ştatdır.

Ştat ərazisi iki mezoregiona (Vali-du-Akri, Vali-du-Jurua) bölünür.

İqtisadiyyatın əsasını hasilat sənayesi təşkil edir. Kauçuk ağacından təbii kauçuk yığılır. Yerli əhali ov və balıqçılıqla məşğul olur^[7].

Üstəlik burada şəkər qamışı, çəltik, maniok da əkilir.^[8] İri buynuzlu heyvandarlıq inkişaf etmişdir.

• Ştatın rəsmi saytı.