II Vilhelm — Vikipediya

II Vilhelm
alm. Wilhelm II‎
Almaniya imperatoru Prussiya kralı
15 iyun 1888 – 9 noyabr 1918
Əvvəlki	III Fridrix
Sonrakı	monarxiya ləğv edildi Noyabr inqilabı
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	27 yanvar 1859(1859-01-27)[1][2][…]
Doğum yeri	Potsdam, Brendenburq əyaləti[d], Prussiya[4]
Vəfat tarixi	4 iyun 1941(1941-06-04)[1][2][…] (82 yaşında)
Vəfat səbəbi	ürək-damar xəstəliyi[d]
Təhsili	Bonn Universiteti
Fəaliyyəti	dövlət xadimi, rəssam, rəsm kolleksioneri[d], müəllif, rəhbər
Atası	III Fridrix[3][4]
Anası	Viktoriya (Almaniya imperatriçası)[3][4]
Həyat yoldaşları	Avqusta Viktoriya (1881–1921)[3][4]
Ailəsi	Hohensollernlər[5]
Dini	lüteranlıq
Hərbi xidmət
Döyüşlər	Boksçular üsyanı, İkinci mərakeş böhranı[d], Birinci Dünya müharibəsi
Rütbəsi	general, general-feldmarşal (1900)
Elmi fəaliyyəti
Elmi dərəcəsi	hüquq elmləri doktoru
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

II Vilhelm (alm. Friedrich Wilhelm Viktor Albert von Preußen‎; 27 yanvar 1859^[1][2][…], Potsdam^[4] – 4 iyun 1941^[1][2][…]) — alman imperatoru III Fridrixin və Viktoriya Saksen-Koburq-Qotanın oğlu. Britaniya kraliçası I Viktoriyanın nəvəsi. 1888–1918-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş sonuncu Prussiya Kralı və Almaniya imperatoru.

O anadan olanda aldığı xəsarətdən əlinin biri şikəst idi. Şəkillərdə o həmişə bu əlini başqası ilə gizlətmiş və ya da fotoaparata yan tərəfdən baxmışdır.

II Vilhelm onun babası I Vilhelm və atası III Fridrix vəfat etdikdən sonra 29 yaşındaykən imperator olur.

II Vilhelm alman tarixində daha çox güclü xarici siyasəti ilə yadda qalmışdır.

Onun imperatorluğu dövründə Alman imperiyasının müstəmləkəçilik siyasəti genişlənir ki, bu da Afrikada və Çində hərbi toqquşmalara səbəb olur.

İmperatorun Britaniya donanması ilə rəqabətə girə biləcək hərbi dəniz donanmasını yaratmaq cəhdi Londonda mənfi qarşılanır və XX əsrin əvvəlində ingilis-alman dəniz silahlanmasında yarışmaya səbəb olur. Onun əsas müttəfiqi Avstriya-Macarıstan monarxiyasının Balkanlardakı ekspansiya siyasətini və onun Osmanlı imperiyasını dəstəkləməsi Rusiya ilə olan münasibətlərini həddən artıq kəskinləşdirir. Avropanın nəhəng dövlətləri arasında olan konfliktlər, Vilhelmin Böyük Britaniya və Rusiya ilə şəxsi qohumluq və dostluq müasibətlərinin olmasına baxmayaraq Birinci dünya müharibəsinin başlanmasını dayandırmaq mümkün olmamışdır.

Almaniya öz müstəmləkələrindən məhrum olduqdan sonra iki cəbhədə müharibə aparmalı olur. Nəticədə arxa cəbhədə iqtisadi durum pisləşir. Müharibədə məğlubiyyət 1918-ci ildə Almaniyadakı inqilabla paralel olaraq baş vermişdir. Bundan sonra Vilhelm həmişəlik Almaniyanı tərk edərək neytral zona olan Niderlanda köçür və ömrünün sonuna qədər Niderlandda yaşayır.

II Vilehlmin hökmranlığı dövründə Bismarkın sosializmin zəiflədilməsi xəttindən uzaqlaşma hiss olunur. Bismarkın sosialistlərin əleyhinə işlədiyi qanun yerinə yetirilmir, hökumətin sosial-demokratlarla yaxınlaşması hiss olunur. Hətta sosial-demokratlar 1914-cü ildə Birinci dünya müharibəsinin başlanmasını dəstəkləyirlər.

Onun idarəçiliyi dövründə bazar günü işləməyi qadağan edən qanun, qadın və uşaqların gecə növbəsində işləməsini, qadınların sonuncu hamiləlik aylarında işləməsini qadağan edilməsi və 14 yaşından kiçik olan uşaqların işləməsinin məhdudlaşdırılmasını tənzim edən qanunların qəbulu ölkədə iqtisadiyyatın inkişafına kömək etmişdir.

O deyirdi ki, "mən kasıbların şahı olmaq istəyirəm". Belə ki,vergilərin proqressiv şəkildə tətbiqi də II Vilhelmin dövründə qəbul edilmişdir.

1919-cu ildə bağlanmış Versal sülh müqaviləsinə əsasən Vilhelm müharibənin səbəbkarı kimi Beynəlxalq tribunalda mühakimə edilməli idi. Ancaq Niderland hökuməti onu vermir, və eyni zamanda qalib dövlətlər də bunu tələb etmirlər. Vilhelm ömrünün sonuna kimi Niderlandda yaşayır. 1920-ci illərdə onunla dostluq əlaqəsi olan feldmarşal Paul fon Hindenburq ilə o aktiv məktublaşır. Vilhelm öz yaxın dostu Hindenburqun 1925-ci ildə Veymar Respublikasının prezidenti seçilməsini alqışlayır. 1926-cı ildə Prussiya landtaqı Vilhelmə əvvəllər malik olduğu torpaq sahələrini qaytarmaq üçün qərar qəbul edir. Bu torpaqlar 1918-ci il inqilabı ərəfəsində Vilhelmin əlindən alınmışdır. 1920-ci illərində Vilhelm xeyriyyəçilik ilə məşğul olur. 1928-ci ildə o "Hadisələr və adamlar 1878–1918" adlı kitab yazır. Burada Vilhelm o dövrdəki dünya tarixini öz baxışından təsir edir.

Vilhelm İkinci dünya müharibəsi ərəfəsində, 1941-ci ildə Almaniya tərəfindən zəbt olunmuş Niderlandda vəfat edir.

• Online muzey: Wilhelm II. Arxivləşdirilib 2008-02-28 at the Wayback Machine (Alman dilində)

1. ↑ ^{1 2 3 4} Balfour M. G. William II // Encyclopædia Britannica (ing.).
2. ↑ ^{1 2 3 4} Wilhelm II // RKDartists (nid.).
3. ↑ ^{1 2 3 4} Kindred Britain.
4. ↑ ^{1 2 3 4 5 6} Catalog of the German National Library (alm.).
5. ↑ http://www.irishtimes.com/news/world/europe/the-man-who-would-be-kaiser-1.1884029.