Sezar şifrəsi — Vikipediya

Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. Lütfən, mənbələri uyğun şəkildə mətnin daxilində yerləşdirərək məqalənin təkmilləşdirilməsinə kömək edin.

Sezar şifrəsi — dünyada ən qədim bəlli olan şifrələrdən biridir. Məşhur Roma sərkərdəsi Yuli Sezar öz yazışmalarında indi onun adını daşıyan şifrdən istifadə edirdi. Adi latın əlifba yazılırdı, sonra onun altında həmin əlifba, lakin sola hərf dövri sürüşmə ilə yazılırdı. Sezar şifrəsini yerini dəişmə (əvəz etmə) şifrə kimi təsnif etmək olur. Şifrənin mükəmməlləşdirilmiş formasına Vijiner şifrəsi deyilir. Müasir kriptoqrafiyada Sezar şifrəsi dözümsüz kimi sayılır.

${\displaystyle y=(x+k)\ mod\ n}$

${\displaystyle x=(y+n-(k\ mod\ n))\ mod\ n}$

${\displaystyle ~x}$ — açıq tekstin simvolu, ${\displaystyle ~y}$ — şifrələnmiş tekstin simvolu, ${\displaystyle ~n}$ — əlifbanın gücü, ${\displaystyle ~k}$ — açar.

Fərz edək ki ${\displaystyle k=4}$. Onda "V" hərifi yerini dəişərək "A" hərifi olacak:

Əsas əlifba: ABCÇDEƏFGĞHXIİJKQLMNOÖPRSŞTUÜVYZ 

Şifrələnmiş: ÇDEƏFGĞHXIİJKQLMNOÖPRSŞTUÜVYZABC 

Mətn:

vikipediya açıq ensiklopediya 

Şifrələnmiş mətn:

aqmqşgfqbç çəkn gpuqmorşgfqbç 

• David Kahn, The Codebreakers — The Story of Secret Writing, 1967. ISBN 0-684-83130-9.
• F.L. Bauer, Decrypted Secrets, 2nd edition, 2000, Springer. ISBN 3-540-66871-3.
• Chris Savarese and Brian Hart, The Caesar Cipher Arxivləşdirilib 2009-04-17 at the Wayback Machine, 1999

• The Caesar Shift Arxivləşdirilib 2007-10-19 at the Wayback Machine discussed on The Beginner's Guide to Cryptography Arxivləşdirilib 2012-01-11 at the Wayback Machine
• Java implementation of Caesar cipher Arxivləşdirilib 2010-07-29 at the Wayback Machine
• A simple approach to crack a Caesar cipher