Xorvirab monastırı — Vikipediya

Xorvirab monastırı
Խոր Վիրապ
39°52′42″ şm. e. 44°34′34″ ş. u.HGYO
Ölkə	Ermənistan
Yerləşir	Ararat mərzi, Qəmərli
Aidiyyatı	EQK
Sifarişçi	III Nerses
Tikilmə tarixi	İlk kilsə: 642 Hazırkı monastır: 1662
Vəziyyəti	fəaliyyət göstərir
Ermənistanda qeydiyyata alınmış abidələr
İstinad nöm.	3.49/1
Kateqoriya	Məbəd
Əhəmiyyəti	Ölkə əhəmiyyətli
Xorvirab monastırı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Xorvirab Monastırı – Vedibasar mahalının aran hissəsində, Araz çayı sahilində, qədim Artaşad şəhərinin xarabalıqları yerində, qaya üstündə yerləşən qədim monastır.^[1]

Məbədin tarixiylə bağlı maraqlı bir əhvalat məlumdur. Belə ki, Maarifçi Qriqori Ermənistanda xristianlığı yaymaq istəyərkən Erməni çarı II Trdat (286 – 343) tərəfindən Ermənistandan uzağa sürgün olunmuş, və bu monastırın ərazisində on üç il quyuda saxlanmışdır.

Sasani hökmdarı II Şapurun (309 – 379) hakimiyyəti dövründə Artaşad şəhəri tamamilə yerlə - yeksan edilmişdir.^[2] Müqəddəs Qriqorinin quyuya salındığı həmin yerdə VI yüzildə məbəd inşa edilmiş ^[3] və bu yer ətraf camaatın ziyarətgahına çevrilmişdir.

Sonrakı yüzillərdə, zamanla məbədə yeni tikililər əlavə edilmişdir.^[4] Məbədin yerləşdiyi Artaşad şəhəri e.ə. II yüzilin ortalarında Erməni hökmdarı Artaş tərəfindən salınmışdır.

• Aselişad Monastırı
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

• И.Шопен. Исторический памятник состояния армянской области к эпоху ее присоеденения к Российской империи, С-п., 1852, стр.271-273, 555-556, 685;
• А.Берже. Кавказ в археологическом отношении, Тифлис, 1875, стр.159;
• Сборник сведений о Кавказе (Списки населенных мест Кавказского края по сведениям 1873 года), Эриванская губерния, 5 т., Тифлис, 1879, № 185;
• M.Kalankatuklu. Albaniya tarixi. В., 1993, səh.21-22;
• C.A. Мамедов. Азербайджан по источникам XV - первой половины XVIII вв., Б., 1993, стр.42;
• Ə.Ələkbərli. Qərbi Azərbaycan, I с, Vedibasar mahalı, В., 2000, səh. 458-460.