پتروسور - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
خزندهبالسانان | |
---|---|
دیو باستان.[۱]، یکی از بالانگشتیسانان[۲] | |
ردهبندی علمی | |
فرمانرو: | جانوران |
شاخه: | طنابداران |
رده: | خزندگان[۳] |
(طبقهبندینشده): | شاهخزندگان[۴] |
راسته: | خزندهبالسانان[۵] |
خزندهبالسانان یا خزندگان بالدار یا پتروسورها (به انگلیسی: Pterosaurs) راستهای از خزندگان هستند که دوران میانهزیستی و از دوره تریاس پسین تا آخر کرتاسه پسین در سرتاسر جهان میزیستند.[۶] پتروسورهای بال چرمی در حدود ۲۲۸ میلیون سال پیش از خانوادهای از شاهخزندگان به وجود آمدهاند و نزدیکترین خویشاوندان زندهشان تمساحسانان و پرندگان امروزی هستند.[۷] این جانوران در پایان دوره کرتاسه در جریان رویداد انقراض کرتاسه-پالئوژن به طور کامل منقرض شدند. نخستین سنگواره پتروسور توسط زیستشناس ایتالیایی کوسیمو کولینی[۸] در سال ۱۷۸۴ کشف شد.[۶]
واژهشناسی
[ویرایش]واژهٔ پتروسور از کلمهٔ یونانی πτερόσαυρος به معنی مارمولک بالدار گرفته شدهاست. این جانوران به بالانگشتیها (پتروداکتیلها)[۹]) نیز معروفند این واژه برگرفته از واژهٔ یونانی πτεροδάκτυλος به معنی بالانگشتی است.[۶]
ویژگیها
[ویرایش]پتروسور نخستین مهرهدارانی محسوب میشوند که قدرت پرواز کردن درشان تکامل پیدا کرد. ظهور بال، استخوانهای سبک و ماهیچههای قوی تغییراتی بود که پتروسورها آنها را به جهت پرواز به دست آوردند. بالهای این خزندگان از غشایی از پوست، ماهیچه، و دیگر رشتههای انبساطی از قفسه سینه تا چهار انگشت دراز برجسته تشکیل شدهاست. دامنه اندازه در پتروسورها بسیار زیاد بود و از گونههایی به کوچکی گنجشک تا گونههایی به بزرگی زرافه در میان آنها وجود داشتند. این جانوران بهطور عمده گوشتخوار بودند و بیشتر از حشرات، ماهیان، نرمتنان، سختپوستان و مردار تغذیه میکردهاند.[۶]
در فرهنگ عامه
[ویرایش]در رسانهها از پتروسورها به عنوان دایناسور نام برده میشود ولی این موضوع نادرست است، واژه دایناسور بهطور صحیح و خاص به گروه مشخصی از خزندگان زمینی با یک حالت ایستاده محدود میشود؛ بنابراین پتروسورها بعلاوه گروههای گوناگونی از خزندگان آبزی همچون (ایکتیوسور)،[۱۰] پلسیوسور،[۱۱] موساسور[۱۲] دایناسور نیستند.[۶]
درخت تبارزایی
[ویرایش]Pterosauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پانویس
[ویرایش]- ↑ Coloborhynchus piscator یا Old Devil
- ↑ Pterodactyloidea
- ↑ Sauropsida
- ↑ Archosauria
- ↑ Pterosauria
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ "Pterosaurs" (به انگلیسی). ویکیپدیای انگلیسی. Retrieved 5 November 2008.
- ↑ «پتروسورها چگونه پرواز میکنند؟». بایگانیشده از اصلی در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۹. دریافتشده در ۹ ژوئیه ۲۰۰۹.
- ↑ Cosimo Collini
- ↑ pterodactyls
- ↑ ichthyosaurs
- ↑ plesiosaurs
- ↑ mosasaurs