French
Deutschخیابان شریعتی (تبریز) - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
«شهناز آزاد»، ملقب به رشدیه زمانی که مقاله‌ی تند خود را درباره‌ی لزوم آموزش زنان در پاییز سال ۱۲۹۹ خورشیدی با این جمله آغاز کرد، تنها ۲۰ سال داشت؛ دختر پُر شر و شوری که با «نامه‌ی زنان» در آخرین سال قرن گذشته، آتش به خرمن جامعه‌ی مردسالار و زن‌ستیز خود زد.
او مدیر مسئول و سردبیر چهارمین روزنامه‌ی زنان ایرانی بود.
شهناز در سال ۱۲۸۰ خورشیدی در تهران متولد شد. شهناز آزاد دختر بزرگ «میرزا حسن رشدیه» بود، مردی که آموزش و پرورش مدرن ایران به نام او ثبت شده است.
رشدیه که خودش مدیر مدرسه‌ی ابتدایی بود، شهناز و خواهرش را با لباس پسرانه وارد مدرسه کرد و از آن‌ها تعهد گرفت که به کسی نگویند دختر هستند. آن‌ها برای چند سال تحصیلات خود را پشت میز و نیمکت مدرسه‌ی پسرانه ادامه دادند تا این که سرانجام، با همت «بی‌بی خانم استرآبادی» و بعد از آن «طوبی آزموده»، مدارس دخترانه پا گرفتند و دختران رشدیه هم مانند سایر دختران پشت میز و نیمکت کلاس‌های دخترانه نشستند.
شهناز ۱۶ساله بود که به عقد «ابوالقاسم آزاد مراغه‌ای»، روزنامه‌نگار سرشناس درآمد. از آن‌جا که همسرش روشنفکر بود، این ازدواج مانعی برای ادامه‌ی تحصیلات و فعالیت‌های اجتماعی او نشد و زمینه‌ساز فعالیت بیشتر او بود. او در سال ۱۲۹۹ به همراهی «ابوالقاسم خان» تصمیم گرفت روزنامه‌ی «نامه‌ی زنان» را منتشر کند، روزنامه‌ای مترقی و بی‌پروا در زمان خود که جامعه‌ی مردسالار را به نقد می‌کشید.
سرمقاله‌ی اصلی روزنامه به قلم خود «شهناز آزاد» بود که در زمان انتشار آن تنها ۱۹ سال داشت. او در نخستین شماره‌ی نامه‌ی زنان، در مقاله‌ی بسیار تندی نوشت: «چه چیز است که نمی‌گذارد و مانع می‌گردد از این‌که با دیده‌ی بینای خود ببینیم، با گوش شنوای خود بشنویم و با پای سالم خود در شاهراه ترقی قدم زنیم؟ آن عبارت است از: موهومات و قیدهای کهنه‌پرستی.»
نام او در تاریخ با فامیل همسرش، یعنی «آزاد»، ثبت شده است، اما شهناز آزاد دختر بزرگ «میرزا حسن رشدیه» بود، مردی که آموزش و پرورش مدرن ایران به نام او ثبت شده است.
شهناز همچون پدر خود اقدام به تاسیس دبستان دخترانه ستاره و کودکستان شهناز در سال ۱۳۳۰ نمود.
وی به دلیل نوشتن مقاله‌ای در نشریه‌ی جهان زنان و انتقاد از دولت به زندان محکوم شد.
شهناز آزاد در سال ۱۳۴۰ درگذشت.
خیابان معروف شهناز تبریز به نام این زن مبارز نامگذاری شده است. بسیاری از مردم تبریز سال‌ها این نام را استفاده کرده‌اند و از این خیابان گذشته‌اند اما دلیل نامگذاری آن را نپرسیده‌اند.
از اماکن عمومی و مراکز اداری و مدارس مهم موجود در این خیابان می‌توان از جاهای زیر نام برد:
- دبیرستان فردوسی (تأسیس در سال ۱۲۹۵خورشیدی)
- دبیرستان توحید (دبیرستان پروین پیشین)
- دبستان شهید توانا (نمونه پروین پیشین)
- دبستان نور
- اداره آموزش و پرورش ناحیه یک تبریز
- مدرسه تومانیان (اسدی)
- باشگاه ورزشی آرارات تبریز
- خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان
- کلیسای انجیلی
- کلیسای مریم مقدس
- کلیسای آدونتیست
- کلیسای عذرای توانا
- پاساژ ارک
- پاساژ ضرغامی
- پاساژ والمان
- تالار زمرد (کنسولگری سابق آمریکا)
- دانشکده پرستاری و مامایی (بیمارستان آمریکایی‌های سابق)
علیرغم گذشت سالیان سال از وقوع انقلاب ۱۳۵۷ به رغم تغییر نام خیابان شهناز به شریعتی، شهروندان تبریزی این خیابان قدیمی را همچنان شهناز می‌نامند، در سالیان دهه هفتاد خورشیدی از سوی سازمان شهرداری تبریز سالن سینما کریستال تبریز واقع در ابتدای خیابان شریعتی (شهناز) تخریب و کاربری سینمای دیرینه کریستال به مرکز تجاری - خدماتی تغییر یافت.
در کوچه‌های خیابان شهناز تبریز ساختمان‌ها و بناهای دیرپای بسیاری واقع شده‌اند که یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین بناهای به هم پیوسته در کوچهٔ مغازه‌های سنگی شهناز (داش ماغازالار) بنا شده است، به گونه‌ای که در دو سوی این گذر دیرپا بناهای بسیار قدیمی واقع شده و نمایه اندرونی و بیرونی ساختمان‌ها با سنگ‌های زینتی پوشانده شده‌اند، دیرینگی عمارت مغازه‌های سنگی مربوط به زمان قاجار است.
دیگر گذر تاریخی پیوسته به خیابان شهناز محله و کوچه تاریخی بارون آواک است، محله بارون آواک از دیرباز تا امروز محل سکونت شهروندان تبریزی مسیحی شامل آشوریان و ارمنی‌ها بوده است، در امتداد محله قدیمی بارون آواک کوچه والمان واقع شده و در محدوده کوچه والمان نیز شماره فراوانی از خانه‌ها و ابنیه قدیمی قرار دارند اما از سویی به دلیل پهن‌تر کردن کوچه‌های قدیمی پیوسته به خیابان شهناز در واپسین سال‌های دهه هشتاد خورشیدی بسیاری از ساختمان‌های قدیمی بارون آواک و والمان زدوده و نابود شدند و از سوی دیگر در پی مسیرگشایی در کوچه بارون آواک تعداد زیادی از باغ‌های وسیع و خانه‌های مسکونی قدمتدار به همراه دیگر ساختمان‌های تاریخی از میان برداشته شدند ولی هم‌اکنون بنای بسیار قدیمی یک سنگک پزی سنتی در محله بارون آواک همچنان پابرجا مانده است، هرچند که به دلیل اجرای نقشه‌های سازمان شهرداری تبریز مقرر شده است که به زودی بنای دیرپای این نانوایی که ساخت آن مربوط به عهد قاجار است نیز نابود شود.
یکی دیگر از ویژگی‌های خیابان شریعتی (شهناز) تبریز تنوع فروشگاه‌های کفش و کیف و پوشاک و گستردگی صنوف فروش کالا و خدمات است، به گونه ای که همه روزه تعداد بی‌شماری از شهروندان و مسافران و گردشگران از این خیابان زیبا و قدیمی بازدید می‌کنند و به نوعی امروزه خیابان شریعتی (شهناز) به عنوان یکی از کانون‌های خرید واقع در بافت قدیم کلانشهر تبریز شناخته می‌شود.
نام محلی خیابان شریعتی در تبریز شهناز است و چندین سال است همه آن را با این نام می‌شناسند و صدا میزنند.
 | این یک مقالهٔ خرد تبریز است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |