French
Deutschدستگاه خودبردار - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
دستگاه وندینگ[۱] (به انگلیسی: Vending machine) دستگاهی است که در ازای دریافت پول یا اعتبار کالاهایی مانند خوراکی، نوشیدنی، اسباب بازی، سیگار، بستنی، آبمیوه، تنقلات، سرنگ، بلیت بخت‌آزمایی یا کتاب را به‌صورت خودکار به مشتری می‌دهد. در مقایسه با فروشگاه‌های سنتی که توسط انسان اداره می‌شوند، نیاز نداشتن به نیروی انسانی و دسترسی ۲۴ ساعته از مزایای استفاده از این دستگاه‌ها، قطع برق و امکان خراب شدن، تمام شدن محصولات در زمان نامناسب، یا سرقت از معایب آن است.[۲]
تاریخچه
[ویرایش]اولین منبع مستند دربارهٔ ماشین وندینگ خدمات‌دهنده مربوط به اختراع هرون اسکندرانی مهندس و ریاضی‌دان سده ۱ (میلادی) است.[۳] ماشینی که او ساخته بود، عملکرد ساده‌ای داشت. این ماشین سکه می‌گرفت و آب مقدس می‌داد.[۴] در این دستگاه، وقتی سکه وارد می‌شد، روی یک بشقابک می‌افتاد که به اهرمی متصل بود. اهرم شیری را باز می‌کرد که باعث روان شدن آب به بیرون از دستگاه می‌شد. بر اثر وزن سکه بشقابک چند لحظه در حالت مایل قرار می‌گرفت تا اینکه سکه به پایین می‌افتاد و در این زمان نیروی عکس‌العمل موجب هل دادن اهرم به بالا و در نتیجه، بسته شدن شیر آب می‌شد.
ماشین‌های سکه‌ای که تنباکو تحویل می‌دادند نیز در سال ۱۶۱۵ در انگلستان راه اندازی شدند. این ماشین قابل جابجایی بود و از برنج (آلیاژ) ساخته شده بود.[۵] ریچارد چارلی، کتاب‌جوک‌باکس انگلیسی در سال ۱۸۲۲ ماشین خودکاری برای فروش روزنامه طراحی و ابداع کرد.[۶] سایمون دنهام نیز در سال ۱۸۶۷ موفق به ثبت اختراعی برای ماشین فروشنده تمبر کاملاً خودکار شد.[۶]
هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی دو ابزار جدید و فوق‌العاده برای تحول صنعت ماشین‌های وندینگ و فروشگاه‌های هوشمند هستند. این فناوری‌ها می‌توانند مدیریت موجودی را بهینه و ترجیحات مصرف‌کننده را پیش‌بینی کنند و تجزیه و تحلیل داده‌ها را در لحظه، برای تصمیم‌گیری بهتر انجام دهند. الگوریتم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی همچنین می‌توانند شخصی‌سازی و تلاش‌های بازاریابی هدفمند را سامان داده و تجربه کلی مشتری را افزایش دهند.
کاربرد
[ویرایش]دستگاه وندینگ نوعی دستگاه ارائه دهنده خدمات است که به‌طور خودکار مواد غذایی و لوازم مورد نیاز مشتری را در ازای دریافت پول تهیه می‌کند. دستگاه وندینگ برای فروش اقلام مختلف مانند بستنی، آب، پیتزا، غذا، بلیط، کتاب، روزنامه، سیگار، قهوه و کاپوچینو استفاده می‌شود.
انواع معمول دستگاه وندینگ
[ویرایش]دستگاه‌های وندینگ برحسب استفاده انواع متفاوتی دارند که مرسوم‌ترین آنها عبارتند از:
- دستگاه وندینگ میان‌وعده، اسنک و نوشیدنی
- دستگاه وندینگ قهوه و نوشیدنی‌های گرم
- دستگاه وندینگ غذای تازه
- دستگاه وندینگ بستنی
- دستگاه وندینگ کتاب
- دستگاه وندینگ وسائل بهداشتی
- دستگاه وندینگ انواع پوشاک فوری
- دستگاه وندینگ غذای سالم
- دستگاه وندینگ خوراکی‌های محلی و سنتی
- دستگاه وندینگ نوشیدنی سفارشی
- دستگاه وندینگ تجهیزات بهداشت فردی (PPE)
- دستگاه وندینگ گجت‌های الکترونیکی ارزان قیمت
- دستگاه وندینگ گل و گیاه
- دستگاه وندینگ بازی‌های غیر الکترونیک
- دستگاه وندینگ صنایع دستی یا آثار هنری محلی
برترین شرکت‌های دستگاه وندینگ ماشین ایرانی
[ویرایش]در سال ۵۷ در آستانه انقلاب، برای اولین بار تعدادی دستگاه وندینگ وارد کشور شد. در دهه هفتاد شرکت‌هایی مشغول واردات دستگاه وندینگ به صورت گسترده شدند و در نهایت در دهه هشتاد اولین دستگاه‌های وندینگ در ایران ساخته شد. در ادامه لیستی از مهم‌ترین شرکت‌های دستگاه وندینگ ایرانی را مشاهده می‌کنید:
- شرکت فروشبان گستر ایرانیان فعال در زمینه فروش، راه اندازی، بهره‌برداری و تجهیز دستگاه‌های وندینگ[۷]
- شرکت تلوان از اولین شرکت‌های سازندهٔ دستگاه وندینگ در ایران[۸]
- گروه صنعتی آروکو با سابقه‌ترین تولیدکننده دستگاه وندینگ در ایران محسوب می‌شود که رکورددار بیشترین و متنوع‌ترین تولید است.
- شرکت مبین وندینگ که یکی از اول تولیدکنندگان دستگاه وندینگهای تمام هوشمند آنلاین و با قابلیت سفارشی سازی متناسب با نیاز مشتری در مشهد و ایران می‌باشد[۹]
- شرکت کرون آرمان که در مشهد به ارائهٔ خدمات دستگاه وندینگ مشغول است
- شرکت تکنووندینگ که در اصفهان مشغول ارائه خدمات دستگاه وندینگ است[۱۰]
- شرکت رباتیک مدام، تولیدکننده دستگاه باریستای رباتیک قهوه
جنبه‌های فنی وندینگ ماشین‌ها
[ویرایش]مکانیزم‌های توزیع
[ویرایش]مکانیزم‌های توزیع، نقش اساسی در کارایی و تجربه کاربری وندینگ ماشین‌ها دارند. رایج‌ترین مکانیزم‌ها شامل سیستم‌های مارپیچی (Helix)، پدی (Pusher)، و کمربندی (Belt) هستند. سیستم مارپیچی به دلیل طراحی ساده و هزینه تولید پایین، در بسیاری از ماشین‌ها برای توزیع اقلام کوچک مانند تنقلات استفاده می‌شود. با این حال، برای محصولات شکننده مناسب نیست و احتمال گیر کردن کالا در آن بیشتر است. سیستم پدی، با استفاده از فشار مکانیکی دقیق، امکان توزیع اقلام با ابعاد و اشکال مختلف را فراهم می‌آورد و نسبت به گیر کردن مقاوم‌تر است. سیستم کمربندی که مبتنی بر نوار نقاله است، مناسب محصولات حساس مانند بطری‌های شیشه‌ای یا اقلام دارویی است، چراکه جابجایی ملایمی دارد و از آسیب به کالا جلوگیری می‌کند.[۱۱][۱۲]
سیستم‌های خنک‌کننده و کنترل دما
[ویرایش]برای حفظ کیفیت و تازگی محصولات غذایی یا دارویی در وندینگ ماشین‌ها، استفاده از سیستم‌های سرمایشی از اهمیت بالایی برخوردار است. دو نوع اصلی این سیستم‌ها عبارتند از: کمپرسوری و ترموالکتریکی. سیستم‌های کمپرسوری از چرخه تبرید بهره می‌برند و قادرند دما را به سطح پایینی برسانند. این سیستم‌ها برای محیط‌های گرم و محصولاتی که به سرمای مداوم نیاز دارند، ایده‌آل هستند؛ اما انرژی بیشتری مصرف کرده و به تعمیرات دوره‌ای نیاز دارند. در مقابل، سیستم‌های ترموالکتریکی که بر پایه اثر پلتیر عمل می‌کنند، قطعات متحرک ندارند، صدای کمتری تولید می‌کنند و نگهداری آسان‌تری دارند، ولی توان خنک‌کنندگی آنها محدودتر است. استفاده از عایق‌های حرارتی قوی، کمپرسورهای کم‌مصرف، و مدیریت هوشمند دما از طریق حسگرها، در بهینه‌سازی مصرف انرژی و پایداری این سیستم‌ها نقش دارند.[۱۳][۱۴]
مدارهای قدرت و کنترل
[ویرایش]وندینگ ماشین‌ها به سیستم‌های الکترونیکی پیچیده‌ای متکی هستند که وظیفه تأمین و کنترل انرژی را برعهده دارند. این سیستم‌ها شامل مدارهای AC برای استفاده از برق شهری و مدارهای DC برای تغذیه اجزای حساس‌تر مانند نمایشگرها، موتورها، و سنسورها هستند. برای کاهش مصرف انرژی و افزایش کارایی، از تکنولوژی‌هایی نظیر ترانسفورماتورهای کم‌اتلاف، دیودهای یک‌طرفه، خازن‌های پایدارساز و نیمه‌رساناهای توان بالا مانند MOSFET و IGBT استفاده می‌شود. همچنین، تکنیک‌های PWM (مدولاسیون پهنای پالس) به کنترل دقیق سرعت و توان موتورهای DC کمک می‌کنند. مدیریت هوشمند ولتاژ و جریان در این مدارها می‌تواند از نوسانات ناخواسته جلوگیری کرده و به افزایش طول عمر دستگاه‌ها کمک کند.[۱۵][۱۶]
فناوری‌های هوشمند و تحلیل داده
[ویرایش]وندینگ ماشین‌های مدرن از فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا (IoT)، حسگرهای محیطی، سیستم‌های پرداخت هوشمند و الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای تحلیل رفتار مشتری و بهینه‌سازی عملیات استفاده می‌کنند. داده‌هایی که از تراکنش‌های خرید، میزان فروش، شرایط محیطی و وضعیت قطعات فنی جمع‌آوری می‌شوند، به کمک سیستم‌های ابری و الگوریتم‌های تحلیل داده، به صورت بلادرنگ پردازش می‌شوند. این تحلیل‌ها به اپراتورها کمک می‌کند موجودی را به‌درستی تنظیم کرده، نقاط پرفروش را شناسایی و تعمیرات پیشگیرانه انجام دهند. همچنین، قابلیت‌های پیشرفته‌ای مانند شناسایی چهره و شخصی‌سازی پیشنهادات برای مشتریان نیز در برخی مدل‌ها در حال توسعه است.[۱۷][۱۸]
ارتباطات از راه دور و پروتکل‌های ارتباطی
[ویرایش]پیشرفت فناوری ارتباطات بین‌ماشینی (M2M) باعث شده وندینگ ماشین‌ها قابلیت ارتباط لحظه‌ای با سیستم‌های مدیریتی مرکزی را داشته باشند. پروتکل‌های سبک و بهینه‌ای مانند MQTT (Message Queuing Telemetry Transport) و CoAP (Constrained Application Protocol) برای انتقال داده‌ها بین ماشین و سرور استفاده می‌شوند. این پروتکل‌ها برای دستگاه‌هایی با توان مصرفی پایین طراحی شده‌اند و امکان به‌روزرسانی سریع اطلاعات را فراهم می‌کنند. از سوی دیگر، مدیریت از راه دور توسط پلتفرم‌های ابری این امکان را می‌دهد که اپراتورها بتوانند از طریق اینترنت، وضعیت موجودی، تراکنش‌ها، قیمت‌گذاری، و عملکرد هر ماشین را کنترل کنند. چالش‌هایی مانند نیاز به اتصال پایدار و مسائل امنیت داده‌ها نیز در این زمینه مطرح است که با استفاده از رمزنگاری (مانند SSL/TLS) و احراز هویت چندعاملی (MFA) تا حد زیادی قابل کنترل‌اند.[۱۹][۲۰]
نگارخانه
[ویرایش]-
دستگاه وندینگ بلیط در یک ایستگاه راه آهن در مترو ونکوور، کانادا -
-
دستگاه وندینگ آب پرتقال -
-
جستارهای وابسته
[ویرایش]- دستگاه پس‌خرید
- اتوماسیون
- دستگاه وندینگ بلیط
- جوک‌باکس
- دستگاه وندینگ طعمه
- دستگاه وندینگ ماری‌جوانا
- اتومات
- بازی آرکید
- خودپرداز
- ایستگاه شارژ
- کیوسک همگانی اینترنت
- کیدی راید
- پارکومتر
- آب‌سردکن
- خرده‌فروشی
- به عنوان یک دستگاه وندینگ دوباره متولد شدم، حالا در دانجن‌ها پرسه می‌زنم
منابع
[ویرایش]- ↑ فرهنگستان زبان و ادب فارسی. «vending machine(عمومی)». دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۲۴.
- ↑ مشارکت کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی. «vending machine».
- ↑ "Old World, High Tech". Smithsonian Magazine]. [اولین ماشین خودکار خدمات دهنده در جهان].
- ↑ Jaffe, Eric (Dec 2006). "Old World, High Tech" (World's First Vending Machine, scroll down to read". Smithsonian.com. Retrieved 4 April 2017.
- ↑ "Automatic Vending Machines". Highbeam Business. Archived from the original on 12 February 2010. Retrieved 4 August 2016.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Kerry Segrave (12 July 2002), Vending Machines: An American Social History, McFarland, ISBN 978-0-7864-8159-0
- ↑ https://forooshban.com/
- ↑ https://tellogroup.com/
- ↑ https://mobinvending.com
- ↑ https://tecnovending.com/
- ↑ Designing a vending machine, Harvin
- ↑ TCN Vending – Inside a Vending Machine
- ↑ Bernick’s – Vending Machine Cooling Systems
- ↑ سیستم‌های خنک‌کننده و کنترل دما در وندینگ ماشین‌ها
- ↑ MadeHow – How Vending Machines Work
- ↑ مدارهای قدرت و کنترل در وندینگ ماشین‌ها
- ↑ Vending Locator – Technology in Vending Machines
- ↑ Bernick’s – Smart Features
- ↑ Smart Vending Machines – Chinese Wikipedia
- ↑ Vending Locator – M2M and Cloud Management