سوکارتسی ساکو - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سوکارتسی ساکو
نام بومی	Սևքարեցի Սաքո
زاده	۱۴ ژانویهٔ ۱۸۷۰ سوکار، تاووش، امپراتوری روسیه
درگذشته	۱۳ نوامبر ۱۹۰۸ (۳۸ سال) ایران
وفاداری	فدراسیون انقلابی ارمنی
سال‌های خدمت	?—۱۹۰۸
جنگ‌ها/عملیات‌ها	جنبش آزادی بخش ملی ارمنی جنبش مشروطه ایران (۱۹۰۶)

سوکارتسی ساکو (ارمنی: Սևքարեցի Սաքո؛ انگلیسی: Sevkaretsi Sako؛ ۱۴ ژانویهٔ ۱۸۷۰ – ۱۳ نوامبر ۱۹۰۸) انقلابی اهل ارمنستان و از اعضای فدراسیون انقلابی ارمنی بود.

او با انقلابیون برجسته ارمنی همچون سرکیس گوگونیان ،کریستاپور میکائلیان و استپان زوریان رابطه‌های دوستی داشت.^[۱][۲][۳]

سوکارتسی ساکو در ۱۴ ژانویه ۱۸۷۰ در روستای سوکار در امپراتوری روسیه (هم اکنون در شمال ارمنستان) به دنیا آمد.

در سال ۱۸۹۲ ساکو به منظور تسهیل انتقال سربازان داوطلب ارمنی، ادوات و سلاح‌هایش به داخل ارمنستان غربی در صومعه دیرک در نزدیکی مرز ایران-ترکیه سکونت گزید.

در سال ۱۸۹۷ او در هیئت اعزامی خناسر به عنوان فرمانده گروه سواره نظام شرکت داشت. در نتیجه تهاجمی که این گروه به یکی از عشایر کرد بنام مازریک داشت حمله مبارزان انقلابی ارمنستان علیه عشیره مازریک پیروز شد. پس از این درگیری‌ها، سوکارتسی در اچمیادزین مستقر شد ولی بلافاصله به ارمنستان غربی رفت. در شهر وان ترکیه توسط پلیس دستگیر و به ۱۰۱ سال زندان محکوم شد. در سال ۱۹۰۱ به او این امکان داده شد که توسط یک دادگاه روسی محاکمه شود. در این دادگاه بود که حکم آزادی اش صادر شد. طی درگیری‌های ارمنی-تاتار که در سال ۱۹۰۵ وجود داشت ساکو گروه قزاق موسوم به شمس الدین را سازمان داد. بعد از این درگیری‌ها بود که به عنوان فرمانده سواره نظام به عضویت انقلاب مشروطه ایران درآمد.

وی در سیزدهم نوامبر سال ۱۹۰۸ در سن ۳۸ سالگی درگذشت.

پس از درگذشت وی، خیابانی در ارمنستان بنام او نامگذاری شد. در سوکار روستای زادگاهش، به افتخار سوکارتسی ساکو یک مجسمه نیم تنه او نصب شده‌است. همچنین در سال ۱۹۵۹ کتابی در ۱۹۴ صفحه در شرح زندگی او به قلم وی والاتین V. Valatian به رشته تحریر درآمد.^[۳]

• 
  تندیس سوکارتسی ساکو، موزه فدایی آرمنی زوراوایر آندرانیک، ایروان (۲۰۰۹)

• فهرست اعضای فدراسیون انقلابی ارمنی
• ارمنی‌ها در جنبش مشروطه ایران

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Sevkaretsi Sako». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۶.
• هوری بربریان، داشناکسوتیون نقش ارامنه، ترجمهٔ الهامه مفتاح، نقل در تکمیل همایون، ناصر. مشروطه خواهی ایرانیان. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، ۱۳۸۳.
• تهرانی (کاتوزیان)، محمدعلی. مشاهدات و تحلیل اجتماعی و سیاسی از تاریخ انقلاب مشروطیت ایران. تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۷۹.
• تورج امینی، نقش اقلیت‌های مذهبی در انقلاب مشروطه: ارامنه، سایت اینترنتی گفتمان.
• ژانت آفاری، انقلاب مشروطه ایران، ترجمهٔ رضا رضایی.[بی جا]: بیستون، ۱۳۷۹.
• یرواند آبراهامیان، ایران بین دو انقلاب، ترجمهٔ کاظم فیروزمند و دیگران، تهران: مرکز، ۱۳۷۷.
• «حزب داشناک و جریان نهضت مشروطه». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۷.