قاضی کوثر - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

قاضی ملا محمد کریم معروف به قاضی گه‌وره و متخلص به کوثر^[۱] (۱۸۴۶ در سقز - ۱۹۱۰ در سقز) شاعر و روحانی اهل سنت کُرد اهل ایران، از شخصیت‌های سیاسی دورۀ سلطنت ناصرالدین شاه قاجار و از طرفداران مشروطه در ایران بوده‌است.

قاضی ملا محمد کریم در سال ۱۸۴۶ (۱۲۶۳ هجری قمری) در سقز به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در شهرهای سقز، بوکان و بانه نزد علمای دینی وقت همچون ملا محمد، ملا عبدالاسلام، ملا محمدشریف و ملا محمد عبدالله پیره باب و ملا علی ترجانی‌زاده گذراند و پس از اتمام تحصیل به شغل قضاوت و تدریس مشغول گشت. او پس از مدتی به شیخ‌الاسلام ملقب شد.

عمر فاروقی در کتاب نظری به تاریخ و فرهنگ سقز کردستان او را یکی از رهبران مردم سقز در دوران مشروطیت معرفی کرده که در زمان ناصرالدین‌شاه مشکلات و مسائل مردم را به دربار گزارش می‌کرده و در زمان مظفرالدین‌شاه نیز اعتراضات مردم را علیه استبداد قاجار رهبری می‌کرده‌است.^[۲]

بابا مردوخ روحانی وی را از مریدان شیخ و طریقه نقشبندیه معرفی کرده و در خصوص طبع شعری وی نوشته‌است:

«در قالب غزل و قصیده اشعار بی شماری سروده‌است که بخشی از آن مناجات و الهی نامه می‌باشد.»^[۳]

قاضی ملا محمد کریم در سال ۱۹۱۰ (۱۳۲۸ قمری) در سن ۶۵ سالگی در سقز درگذشت.^[۳]

قاضی کوثر به دو زبان فارسی و عربی اشعاری از خود به جای گذاشته‌است. تخلص وی در شعر کوثر بود. وی همچنین در خوشنویسی نیز تبحر داشته‌است. مجموعه‌ای از اشعار و نامه های قاضی کوثر توسط محمدکریم شیخ‌الاسلامی، بهروز شیخ‌الاسلامی و گلاویژ شیخ‌الاسلامی گردآوری شده‌است که در سال ۱۳۹۵ به چاپ رسید و در سقز رونمایی شد. این کتاب با مشخصات زیر به چاپ رسیده‌است.^[۴]

• قاضی کوثر، گوهری در خزف: مجموعه اشعار و نامه‌های قاضی محمدکریم شیخ‌الاسلامی (سقز)، پژوهش و گردآوری از محمدکریم شیخ‌الاسلامی، بهروز شیخ‌الاسلامی، گلاویژ شیخ‌الاسلامی، آرمان نگار، ۱۳۹۵.

یک مدرسۀ دولتی دخترانۀ مقطع متوسطۀ اول در شهر سقز در یادبود وی به نام مدرسۀ قاضی کوثر نام‌گذاری شده‌است.^[۵]

• شیخ‌الاسلامی، بهروز و شیخ‌الاسلامی، گلاویژ. ۱۳۹۵. مقدمه در قاضی کوثر، گوهری در خزف: مجموعه اشعار و نامه‌های قاضی محمدکریم شیخ‌الاسلامی (سقز)، آرمان نگار؛ صص ۹-۱۳.