سازمان دولت‌های ترک - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سازمان دولت‌های ترک
پرچم
نشان
شعار: 
با هم ما قوی‌تر هستیم!
  • Biz birlikdə daha güclüyük!  (ترکی آذربایجانی)
  • Erősebbek vagyunk együtt!  (مجاری)
  • Біз бірге мықтымыз!  (قزاقی)
  • Биз бирге дагы күчтүүбүз! (قرقیزی)
  • Biz birlikte daha güçlüyüz!  (ترکی استانبولی)
  • Biz bilelikde has güýçli!  (ترکمنی)
  • Biz birgalikda kuchliroqmiz!  (ازبکی)
      کشورهای عضو       کشورهای ناظر
      کشورهای عضو
      کشورهای ناظر
مراکز سیاسی
بزرگترین شهراستانبول
زبان(های) رسمی
زبان کاریانگلیسی
سایر زبان‌ها
نام(های) اهلیتترک
نوعسازمان بین‌دولتی[۱]
اعضا[۲]
حاکمان
• دبیرکل
قرقیزستان کوبانیچبک اومورالیف
• رئیس هیئت‌مدیره
قزاقستان قاسم جومارت توقایف
• رئیس افتخاری
قزاقستان نورسلطان نظربایف
بنیان‌گذاری
• قرارداد نخجوان
۳ اکتبر ۲۰۰۹
• تصویب آخرین سیاست
۱۲ نوامبر ۲۰۲۱
مساحت
• کل
۴٬۲۴۲٬۳۶۲ کیلومتر مربع (۱٬۶۳۷٬۹۸۵ مایل مربع) (بدون رتبه)
جمعیت
• برآورد سال ۲۰۲۳
۱۶۰٬۶۱۶٬۳۹۲
وبگاه رسمی
  1. گردهمایی پارلمانی
  2. دفتر اروپا
  3. دبیرخانه کل
  4. مرکز منطقه‌ای دیاسپورا
  5. آکادمی ترک
  6. پایتخت معنوی

سازمان دولت‌های ترک یا سازمان کشورهای ترک که شورای تُرک هم نامیده می‌شود و پیش‌تر شورای همکاری کشورهای ترک نام داشت[۳] یک سازمان بین‌المللی متشکل از هشت کشور شامل ۷ کشور ترک‌زبان به همراه کشور مجارستان است. این سازمان ۵ عضو اصلی و ۳ عضو ناظر دارد. کشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ازبکستان و قرقیزستان به عنوان اعضای اصلی این سازمان و کشورهای ترکمنستان، مجارستان و قبرس شمالی (قبرس شمالی فقط توسط ترکیه به عنوان کشور به رسمیت شناخته می‌شود) به عنوان اعضای ناظر در این سازمان حضور دارند.[۴] این شورا در ۳ اکتبر ۲۰۰۹ میلادی در شهر نخجوان با مشارکت چهار کشور ترکیه، آذربایجان، قزاقستان و قرقیزستان بنیان‌گذاری شد.[۵][۶]

حاشیه‌ها

[ویرایش]

ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان اعلام کرد یکی از مخالفان همجنس‌گرایان و دگرباشان جنسی است. او یکی از افرادی است که ایده‌های افراطی ناسیونالیستی پانترکی و پان تورانیسمی دارد. او بعدها نظرات خود را که بر علیه همجنسبازان و دگرباشان جنسی بود، تغییر داد.[۷]

محدودیت های جغرافیایی

[ویرایش]

به جز ترکیه، ۶ کشور دیگر این سازمان همگی محصور در خشکی هستند و به دریاهای آزاد راه ندارند و برای تجارت و حمل و نقل به روسیه و چین و کشورهای همسایه نیاز دارند. به جز ترکیه، قرقیزستان و بخشهای کوچکی از قزاقستان و جمهوری آذربایجان، بقیه کشورهای این سازمان از نظر ارتفاع جزو کشورهای کم ارتفاع هستند (فاقد کوه های بلند) و استپ‌ها و بیابان‌های خشک بخش بزرگی از مساحت این کشورها را تشکیل می‌دهد. بیش از سه چهارم مساحت قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان بیابانی و خشک و نیمه خشک هستند.[۸]

تغییر نام

[ویرایش]

سازمان دولت‌های ترک پیش‌تر شورای همکاری کشورهای ترک نام داشت. در ۱۲ نوامبر ۲۰۲۱ رجب طیب اردوغان ضمن منصوب کردن بن‌علی یلدریم به سمت «ریش‌سفید ترکیه» در این شورا، نام آن را به سازمان دولت‌های ترک تغییر داد.[۹]

تأثیرات

[ویرایش]

شورای همکاری کشورهای ترک زبان در رسیدن به هدف حفظ صلح و تقویت امنیت در منطقه آسیای مرکزی به موفقیت قابل توجهی دست یافته است و موجب نزدیکی بیشتر دولت‌های عضو، به خصوص دولت‌های آسیای میانه به یکدیگر شده است.[۱۰][۱۱][۱۲]

کشورهای عضو، در راستای تحکیم روابط ملت های خود، تبادلات فرهنگی و هنری قابل توجهی با يکديگر دارند.[۱۳][۱۴]

دولت‌های آسیای مرکزی مانند قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و ترکمنستان، به دلیل تاریخ و مذهب مشترک(اسلام سنی)، همچنین بدین دلیل که در مجاورت و همسایگی یکدیگر هستند؛ همبستگی و همگرایی بیشتری دارند.[۱۵][۱۶]

اعضا

[ویرایش]

اعضای اصلی

[ویرایش]
کشور جمعیت[۱۷] (۲۰۱۶) مساحت(km2) تولید ناخالص داخلی اسمی (میلیارد دلار) (۲۰۱۹)[۱۸] سرانه تولید ناخالص داخلی اسمی (۲۰۱۹)[۱۹]
 ازبکستان ۳۱٬۴۴۶٬۷۹۵ ۴۴۷٬۴۰۰ ۵۸ $۱٬۷۲۵
 ترکیه ۷۹٬۵۱۲٬۴۲۶ ۷۸۳٬۵۶۲ ۷۵۴/۵ $۹٬۰۴۲
 جمهوری آذربایجان ۹٬۷۲۵٬۳۷۶ ۸۶٬۶۰۰ ۴۸ $۴٬۷۹۴
 قزاقستان ۱۷٬۹۸۷٬۷۳۶ ۲٬۷۲۴٬۹۰۰ ۱۸۰ $۹٬۷۳۱
 قرقیزستان ۵٬۹۵۵٬۷۳۴ ۱۹۹٬۹۰۰ ۸/۵ $۱٬۳۰۹
 سازمان دولت‌های ترک ۱۴۴٬۶۲۸٬۰۶۷ ۴٬۲۴۲٬۳۶۲ ۱۰۴۹ $۸٬۹۶۶

اعضای ناظر

[ویرایش]
Country Accession Population
(۲۰۱۶)[۱۷] 		Area (km2) GDP (nominal)[۲۰] GDP (PPP)
(USD million) Per capita ($) (Int$) Per capita (Int$)
 مجارستان[۲۱] 2018 ۹٬۷۵۳٬۲۸۱ 93,030 ۱۳۹٬۱۳۵ میلیون (۲۰۱۷) ۱۴٬۲۷۸ (۲۰۱۷) ۲۸۱٬۸۸۰ میلیون (۲۰۱۷) ۲۸٬۷۹۹ (۲۰۱۷)
 ترکمنستان[۲۲] 2021 ۵٬۶۶۲٬۵۴۴ 491,210 ۴۵٬۶۱۱ میلیون (۲۰۲۰) ۷٬۲۹۷ (۲۰۲۰) ۹۶٬۲۲۸ میلیون (۲۰۱۹) ۱۶٬۱۹۴ (۲۰۱۹)
 قبرس شمالی[۲۳] 2022 382,836 3,355 ۴٬۲۳۴ میلیون (۲۰۱۸) ۱۴٬۶۴۸ (۲۰۲۲)
سازمان همکاری اقتصادی[۲۴] 2023

دعوت از ایران برای عضویت در سازمان دولت‌های ترک

[ویرایش]

«دوغو پرینچک» رهبر «حزب وطن» ترکیه با برپایی یک کنفرانس مطبوعاتی ویژه در مقر حزب وطن در شهر آنکارا (در تاریخ ۱۹ آوریل ۲۰۲۳ میلادی) از تصمیم شورای مرکزی این حزب در مورد دعوت از دولت ایران برای پیوستن به روند الحاق به سازمان کشورهای ترک زبان خبر داد.[۲۵]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ "Organization of Turkic States".
  2. ↑ "TURKSOY Official Web Site". Turkkon.org. Retrieved 7 July 2013.
  3. ↑ ««شورای تُرک» و اهداف سیاسی ترکیه». خبرگزاری تسنیم. ۴ خرداد ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۰.
  4. ↑ "Turk Dili Konusan Ulkeler Isbirligi Konseyi'nin Kurulmasina Dair Nahcivan Anlasmasi" (PDF). Turkkon.org. Archived from the original (PDF) on 6 January 2012. Retrieved 5 March 2014.
  5. ↑ https://www.trt.net.tr/persian/photogallery/ynfwgrfykh/szmn-khshwrhy-turkh-chhrdhmyn-slgrd-tsys-khwd-r-jshn-mygyrd
  6. ↑ «« «شورای تُرک» و اهداف سیاسی ترکیه»». خبرگزاری تسنیم. ۴خرداد ۱۳۹۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  7. ↑ https://parsi.euronews.com/2021/06/25/eu-leaders-blast-viktor-orban-over-anti-lgbt-bill-during-tense-emotional-summit
  8. ↑ https://www.britannica.com/place/Central-Asia
  9. ↑ دیکَن: اردوغان: ما بن‌علی یلدریم را به سمت «ریش‌سفید» ترکیه منصوب کردیم، نوشته‌شده در ۲۰ آبان ۱۴۰۰؛ بازدید در ۲۱ آبان ۱۴۰۰.
  10. ↑ https://www.iess.ir/fa/translate/2205/
  11. ↑ https://www.iess.ir/fa/translate/2205/
  12. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئن ۲۰۲۴.
  13. ↑ http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/2008084/آیا-کشورهای-تُرک-متحد-می-شوند-
  14. ↑ https://www.iess.ir/fa/translate/2205/
  15. ↑ https://www.iess.ir/fa/translate/2205/
  16. ↑ "Turk Dili Konusan Ulkeler Isbirligi Konseyi'nin Kurulmasina Dair Nahcivan Anlasmasi" (PDF). Turkkon.org. Archived from the original (PDF) on 6 January 2012. Retrieved 5 March 2014.
  17. ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 10 September 2017.
  18. ↑ "GDP (current US$) - Data". Data.worldbank.org. Retrieved 25 August 2017.
  19. ↑ "Report for Selected Countries and Subjects". Imf.org. Retrieved 25 August 2017.{{cite web}}: نگهداری CS1: url-status (link)
  20. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام IMFapril2022 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  21. ↑ "Press Release of the Sixth Summit of the Turkic Council". Turkic Council. Retrieved 4 September 2021.
  22. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام TRT world وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  23. ↑ "Organization of Turkic States pledges observer status for Turkish Cyprus - Türkiye News". Hürriyet Daily News (به انگلیسی). 11 November 2022. Retrieved 11 November 2022.
  24. ↑ "Türk Devletleri Teşkilatı Devlet Başkanları Konseyi 10. Zirvesi başladı". www.aa.com.tr. Retrieved 2024-03-04.
  25. ↑ سایت خبری عصر ایران https://www.asriran.com/fa/news/887240
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=سازمان_دولت‌های_ترک&oldid=40074323»