ماتریکاس - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

ماتریکاس
ایزدبانوی جنگ، بچه و رستگاری [۱]
شیوا (سمت چپ) به همراه هفت‌مادران
دیواناگریमातृका
ترجمهٔ سانسکریتmātṝkā
وابستگیدوی، شاکتی

ماتریکاس (मातृका به معنی مادران) گروهی از ایزدبانوهای دین هندو هستند که همیشه در معیت با یکدیگر ترسیم شده‌اند.[۲] آن‌ها ایزدان جنگ، کودکان، و توان‌بخشی زنانند. تعداد آن‌ها گاه هفت و گاه هشت است و بنابراین هفت‌مادران (सप्तमातृका: سپتاماترکاس) و هشت‌مادران (अष्टमातृका: اشته‌ماترکاس) نیز نامیده شده‌اند. ماتریکاس در اوج آیین هندو هم در شمال و هم در جنوب هند و بخش‌هایی از نپال بسیار محبوب بودند.[۳]

در بسیاری از منابع اولیه، ماتریکاس دارای ویژگی‌های شوم و اغلب به عنوان خطرناک توصیف شده‌اند. اما در اساطیر بعد، هر چند برخی از ویژگی‌های شوم و وحشی خود را هنوز حفظ کرده‌اند اما نقشی محافظتی پیدا می‌کنند.[۴] به این ترتیب، آن‌ها هم نماد جنبه بارور طبیعت و هم جنبه ویرانگر طبیعت هستند.

نام مادران از این قرار است: برهمنی، ویشنَوی، مَهِشوَری، ایندرانی، کاماری، واراهی، و چَمونده یا ناراسیمهی.

ماتریکاس در کیش تانترا از آیین هندو اهمیتی فراگیر دارند و در شاکتی‌پرستی از آن‌ها به عنوان «یاوران خدای بزرگ شاکتا دِوی در نبرد او علیه دیوان» یاد شده‌است.[۵] ماتریکاس هم‌چنین با پرستش ایزد جنگجو موروگان (اسکاندا) مرتبط دانسته شده‌اند.[۶] برخی پژوهندگان نیز آن‌ها را از ایزدان شیواپرستی دانسته‌اند.[۷]

منابع

[ویرایش]
  1. Wangu p.99
  2. Kinsley .151
  3. van den Hoek in Nas, p.362
  4. Kinsley (1988) p.151
  5. Bhattacharyya, N. N., History of the Sakta Religion, Munshiram Manoharlal Publishers Pvt. Ltd. (New Delhi, 1974, 2d ed. 1996), p. 126.
  6. The Iconography and Ritual of Śiva at Elephanta By Charles Dillard Collins p.143
  7. Wangu p.75
  • Wangu, Madhu Bazaz (2003). Images of Indian Goddesses. Abhinav Publications. ISBN 81-7017-416-3. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
  • Van den Hoek, Bert (1993). "Kathmandu as a sacrificial arena". In Nas ,Peter J. M. (ed.). Urban Symbolism. BRILL. ISBN 90-04-09855-0. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
  • Kinsley, David (1998) [1988]. Hindu Goddesses: Vision of the Divine Feminine in the Hindu Religious Traditions. Motilal Banarsidass Publ. ISBN 81-208-0394-9. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)