هواپیمایی ایران ایرتور - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

هواپیمائی ایران ایرتور

IATA ICAO Callsign B9 IRB AIRTOUR
بنیان‌گذاری	۱۳۵۱
قطب‌ها	فرودگاه بین‌المللی مشهد فرودگاه بین‌المللی مهرآباد فرودگاه بین‌المللی امام خمینی
شهرهای کانونی	فرودگاه بین‌المللی تبریز فرودگاه بین‌المللی اهواز فرودگاه بین‌المللی آبادان فرودگاه بین‌المللی کیش
اندازه ناوگان	۱۵
مقصدها	۲۴
شرکت مادر	بخش خصوصی
ستاد	تهران، ایران
افراد کلیدی	مالک شرکت:آقای مجید شکاری
کارکنان	۱۳۰۰نفر[۱]
وبگاه	iranairtour.ir

هواپیمایی ایران ایرتور (به انگلیسی: Iran Airtour Airlines) یک شرکت هواپیمایی خصوصی ایرانی است که در سال ۱۳۵۱ توسط ایران ایر راه‌اندازی شد. خطوط هوایی آن میان تهران و دیگر شهرهای ایران و همچنین کشور ترکیه برجا است. این شرکت عضو یاتا بوده که دارای گواهینامه آیوسا می‌باشد^[۲] و دارای مجوز آموزش هوانوردی (ATO) است.^[۳][۴] و گواهینامهٔ استاندارد جهانی (IATA Operational Safety Audit (IOSA، هواپیمایی ایران ایرتور هم‌اکنون با ۱۵ فروند هواپیمای مسافربری در ناوگان هوایی خود به۲۳مقصد پرواز دارد.

ایران ایر در سال ۱۳۴۸ جزو بهترین شرکت‌های هواپیمایی در خاورمیانه بود. ایران ایرتور در سال ۱۳۵۱ با هدف توسعه گردشگری، سفرهای زیارتی و انجام تورهای داخلی و خارجی تحت پوشش شرکت هواپیمایی ملی ایران تأسیس شد.

ایران ایرتور از سال ۱۳۶۱ تورهای منظمی در مسیر مشهد را آغاز و استقبال از این تورها موجب شد تا دو سال بعد از آن اقدام به توسعه آن به سایر کشورها نماید که تورهای دبی، استانبول و شهرهای زیارتی (مشهد) از جمله آن هستند. در کنار آن نیز به منظور توسعه گردشگری و جلب جهانگرد از سایر کشورها، اقدام به برگزاری سمینارهایی با شرکت مدیران و مسئولان شرکت‌های توریستی نموده و کسب جوایز از کشورهای مختلف نظیر آلمان، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، سوئیس، اتریش، انگلستان، امارات، بحرین و کویت از افتخارات آن است.

فعالیت پروازی ایران ایرتور از سال ۱۳۷۱ شروع و شهر مشهد به عنوان مرکز عملیات پروازی انتخاب و بدین ترتیب ارتباط هوایی مستقیم مشهد با ۱۳ مرکز استان میسر شد. علاوه بر آن مسئولیت انجام ۵۵ درصد از پروازهای حج عمره و حج تمتع از شهرهای مختلف و پروازهای منطقه‌ای مانند دمشق، استکهلم، مسکو، عشق‌آباد و تاشکند را با استفاده از ۲۶ فروند هواپیما برعهده داشت.^[۵]

بعد از بحث خصوصی‌سازی در اواخر دهه ۱۳۸۰، این شرکت که تا سال ۱۳۸۹، یکی از شرکت‌های دولتی محسوب می‌شد، بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی، از ابتدای سال ۱۳۹۰ به شرکت تعاونی چند منظوره هسایار که یکی از زیرمجموعه‌های وزارت دفاع ایران بود، واگذار شد؛ ولی به دلیل برگشت خوردن ۴ چک پرداخت متوالی این شرکت، این واگذاری لغو و مزایدهٔ دیگری در ۵ دی ۱۳۹۴ انجام شد که به موجب آن، این شرکت هواپیمایی به بخش خصوصی واگذار شد.^[۶]

نصرالله پژمان‌فر نماینده مشهد در مجلس گفت سازمان خصوصی‌سازی شرکت هواپیمایی ایران ایرتور در مشهد را بدون طی مراحل قانونی به بخش خصوصی واگذار کرده است و این شرکت هواپیمایی یک هزار میلیارد تومان قیمت داشته در حالی که با قیمت ۳۴ میلیارد تومان واگذار شده است. این نماینده مجلس همچنین از شکایت خود از سازمان خصوصی‌سازی به قوه قضائیه خبر داد.^[۷]

احمد علیرضابیگی نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی مجلس و در تشریح سؤال خود از فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره نوع واگذاری شرکت ایران ایرتور اظهار داشت: از زمان مجلس دهم خصوصی‌سازی‌ها کلید خورد و ما در آن زمان شاهد خصوصی‌سازی‌های ناروا و واگذاری‌های خاص بودیم و از دوران مجلس دهم به موضوع خصوصی‌سازی‌ها ورود کردیم.^[۸] همچنین عضو هیئت تحقیق و تفحص از سازمان خصوصی‌سازی در نامه‌ای به وزیر اقتصاد ضمن برشمردن تخلفات وزارت اقتصاد در واگذاری «ایران ایرتور» اعلام کرد: این شرکت ۹۹ میلیون دلار بدهی دارد.^[۹]

که در نهایت تمامی ادعاها توسط مجلس کذب تشخیص داده شد. و شرکت ایران ایرتور پس از واگذاری به عنوان یکی از بهترین الگوها برای تمامی شرکتهای هواپیمایی تبدیل شده است(ipo.ir)

هواپیمایی ایران ایرتور دارای ۳ دفتر در ۳ شهر مختلف ایران است. دفتر مرکزی این شرکت، در تهران واقع میدان فلسطین، طالقانی غربی است. دیگر دفتر آن در شهر مشهد، فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد، جنب ترمینال خارجی است. دفتر سوم این شرکت در شهر تبریز واقع در بلوار ولیعصر است.^[۱۰]

شرکت هواپیمایی ایران ایرتور به مقاصد زیر در حال انجام پرواز است:^[۱۱]

شهر	کشور	یاتا	ایکائو	فرودگاه
آبادان	ایران	ABD	OIAA	فرودگاه آبادان
اهواز	ایران	AWZ	OIAW	فرودگاه اهواز
بندرعباس	ایران	BND	OIKB	فرودگاه بین‌المللی بندرعباس
بوشهر	ایران	BUZ	OIBB	فرودگاه بوشهر
بیرجند	ایران	XBJ	OIMB	فرودگاه بیرجند
تبریز	ایران	TBZ	OITT	فرودگاه بین‌المللی تبریز
زاهدان	ایران	ZAH	OIZH	فرودگاه بین‌المللی زاهدان
شیراز	ایران	SYZ	OISS	فرودگاه بین‌المللی شیراز
عسلویه	ایران	PGU	OIBP	فرودگاه عسلویه
کیش	ایران	KIH	OIBK	فرودگاه بین‌المللی کیش
جزیره قشم	ایران	GSM	OIKQ	فرودگاه بین‌المللی قشم
مشهد	ایران	MHD	OIMM	فرودگاه بین‌المللی مشهد
چابهار	ایران	ZBR	OIZC	فرودگاه بین‌المللی چابهار
ازمیر	ترکیه	ADB	LTBJ	فرودگاه عدنان مندرس
استانبول	ترکیه	IST	LTFM	فرودگاه استانبول
دنیزلی	ترکیه	DNZ	LTAY	فرودگاه چارداک دنیزلی
بودروم	[[ترکیه| ترکیه]]	BJV	LTEE	فرودگاه بین‌المللی میلاس-بودروم
دبی	امارات متحده عربی	DXB	OMDB	فرودگاه بین‌المللی دبی
بغداد	عراق	BGW	ORBI	فرودگاه بین‌المللی بغداد
ایروان	ارمنستان	EVN	UDYZ	فرودگاه بین‌المللی زوارتنوتس
آقتائو	قزاقستان	SCO	UATE	فرودگاه بین‌المللی آقتائو
تفلیس	گرجستان	TBS	UGTB	فرودگاه بین‌المللی اصلی
باتومی	گرجستان	BUS	UGSB	فرودگاه بین‌المللی باتومی
مسکو	روسیه	VKO	UUWW	فرودگاه بین‌المللی ونوکووا
سوچی	روسیه	AER	URSS	فرودگاه بین‌المللی سوچی
کلمبو	سری‌لانکا	CMB	VCBI	فرودگاه بین‌المللی باندرانیکی
کابل	افغانستان	KBL	OAKB	فرودگاه بین‌المللی حامد کرزی کابل

شهر	کشور	یاتا	ایکائو	فرودگاه
آبادان	ایران	ABD	OIAA	فرودگاه آبادان
اصفهان	ایران	IFN	OIFM	فرودگاه بین‌المللی اصفهان
اهواز	ایران	AWZ	OIAW	فرودگاه اهواز
بندرعباس	ایران	BND	OIKB	فرودگاه بین‌المللی بندرعباس
بوشهر	ایران	BUZ	OIBB	فرودگاه بوشهر
تبریز	ایران	TBZ	OITT	فرودگاه بین‌المللی تبریز
تهران	ایران	THR	OIII	فرودگاه بین‌المللی مهرآباد
رشت	ایران	RAS	OIGG	فرودگاه رشت
شیراز	ایران	SYZ	OISS	فرودگاه شیراز
کیش	ایران	KIH	OIBK	فرودگاه بین‌المللی کیش
جزیره قشم	ایران	GSM	OIKQ	فرودگاه بین‌المللی قشم
استانبول	ترکیه	IST	LTFM	فرودگاه استانبول
دبی	امارات متحده عربی	DXB	OMDB	فرودگاه بین‌المللی دبی
بغداد	عراق	BGW	ORBI	فرودگاه بین‌المللی بغداد
کابل	افغانستان	KBL	OAKB	فرودگاه بین‌المللی حامد کرزی کابل

شهر	کشور	یاتا	ایکائو	فرودگاه
تهران	ایران	THR	OIII	فرودگاه بین‌المللی مهرآباد
مشهد	ایران	MHD	OIMM	فرودگاه بین‌المللی مشهد
شیراز	ایران	SYZ	OISS	فرودگاه بین‌المللی شیراز
بندرعباس	ایران	BND	OIKB	فرودگاه بین‌المللی بندرعباس
کیش	ایران	KIH	OIBK	فرودگاه بین‌المللی کیش
استانبول	ترکیه	IST	LTFM	فرودگاه استانبول
دنیزلی	ترکیه	DNZ	LTAY	فرودگاه دنیزلی کاردیک
دبی	امارات متحده عربی	DXB	OMDB	فرودگاه بین‌المللی دبی
بغداد	عراق	BGW	ORBI	فرودگاه بین‌المللی بغداد

شهر	کشور	یاتا	ایکائو	فرودگاه
تبریز	ایران	TBZ	OITT	فرودگاه بین‌المللی تبریز
تهران	ایران	THR	OIII	فرودگاه بین‌المللی مهرآباد
رشت	ایران	RAS	OIGG	فرودگاه رشت
مشهد	ایران	MHD	OIMM	فرودگاه بین‌المللی مشهد

شهر	کشور	یاتا	ایکائو	فرودگاه
تهران	ایران	IKA	OIIE	فرودگاه بین‌المللی امام خمینی
اصفهان	ایران	IFN	OIFM	فرودگاه بین‌المللی اصفهان
اهواز	ایران	AWZ	OIAW	فرودگاه بین‌المللی اهواز
تبریز	ایران	TBZ	OITT	فرودگاه بین‌المللی تبریز
شیراز	ایران	SYZ	OISS	فرودگاه بین‌المللی شیراز
مشهد	ایران	MHD	OIMM	فرودگاه بین‌المللی مشهد

• در ۱۹ بهمن ۱۳۷۱ هواپیمای توپولوف-۱۵۴ شرکت ایران ایرتور که در حال برخاستن از فرودگاه مهرآباد تهران بود با یک هواپیمای سوخو-۲۴ متعلق به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که در حال فرود بود برخورد کرد. در این حادثه ۱۳۱ نفر کشته شدند.^[۱۲]
• در ۲۳ بهمن ۱۳۸۰ (۱۲ فوریه هواپیمای توپولوف-۱۵۴ پرواز ۹۵۶ ایران ایرتور مسیر تهران-خرم‌آباد در نزدیکی خرم‌آباد، در منطقه کوهستانی سفیدکوه و در ارتفاع ۹۱۰۰ پایی به کوه برخورد کرد و منهدم شد و ۱۱۹ نفر سرنشین آن کشته شدند.
• در ۱۰ شهریور ۱۳۸۵ هواپیمای توپولوف-۱۵۴ مسیر بندرعباس-مشهد به هنگام فرود در باند فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد به علت ترکیدگی یکی از لاستیک‌های هواپیما از باند خارج شد که متعاقب آن هواپیما دچار آتش‌سوزی در قسمت جلوی بدنه گردید. در این حادثه ۲۸ نفر کشته و ۵۴ نفر زخمی شدند.^[۱۳]

• در ۲۶ اسفند ۱۳۹۲، پرواز پرواز شماره ۹۸۵ در مسیر شیراز - تهران که با ۷ ساعت تأخیر برخاست پس از گذشت ۳۰ دقیقه به دلیل نقص فنی و خاموش شدن موتور هواپیما به فرودگاه شیراز بازگشت.^[۱۴]
• ۲۴ فروردین ۱۳۹۴، پرواز هواپیمای MD با شماره ۸۰۵۶ مسیر تهران - اهواز در زمان فرود با مشکل باز شدن چرخ هواپیما مواجه شد و پس از ۴۵ دقیقه سرانجام با سیستم اضطراری چرخ‌های هواپیما باز شد و هواپیما در فرودگاه اهواز به زمین نشست.^[۱۵]
• ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۴، پرواز شماره ۹۹۵ مسیر هوایی قشم - مشهد، هنگام فرود در فرودگاه از مسیر خود خارج شد. در این حادثه به کسی آسیبی نرسید.^[۱۶]
• ۳۰ شهریور ۱۳۹۴، پرواز شماره ۹۰۰ مسیر هوایی مشهد - تبریز، بعد از فرود در باند فرودگاه بین‌المللی شهید مدنی تبریز و هنگام دور زدن، هواپیما از باند خارج می‌شود و پس از متوقف شدن همه مسافران از هواپیما خارج می‌شوند. در این حادثه به کسی آسیبی نرسید.^[۱۷]
• ۵ بهمن ۱۳۹۵، پرواز تهران - مشهد، اندکی پس از پرواز به علت از کار افتادن یکی از دو موتور هواپیما مجبور به بازگشت و فرود اضطراری در فرودگاه مهرآباد شد.^[۱۸]
• ۲۵ اسفند ۱۳۹۵، پرواز کاشان - مشهد به دلیل ترک خوردن شیشه کابین خلبان، برای پیشگیری از حادثه و نجات جان مسافران مجبور به فرود اضطراری در فرودگاه بین اللملی شهید بهشتی اصفهان می‌شود.^[۱۹]
• ۹ آذر ۱۳۹۷، پرواز شماره ۹۴۶ تهران - تبریز به هنگام فرود در فرودگاه بین‌المللی شهید مدنی تبریز ۴ چرخ عقب هواپیما موجب ترکیدگی و آتش‌سوزی شد که خوشبختانه با مهارت خلبان این حادثه هیچ تلفات جانی نداشت و هواپیما بعد از تعمیر چند ساعته دوباره به ناوگان این شرکت بازگشت.^[۲۰]
• ۵ بهمن ۱۳۹۸ خلبان این پرواز به دنبال تشخیص نقص فنی در هواپیما، پس از دور زدن در آسمان تهران مجبور به فرود اضطراری در فرودگاه مهرآباد شد.^[۲۱]
• ۱۶ آبان ۱۴۰۰ پرواز شماره B۹۹۷۰۹ هواپیمایی ایران ایرتور که با یک فروند ایرباس ۶۰۰–۳۰۰ به رجیستر نوامبر ایندیا پس از تیک‌آف از فرودگاه تبریز به مقصد استانبول با اعلام مشکل در چرخ‌ها و طی کردن مسیر تبریز-تهران در ارتفاع ۲۰ هزار پایی به ایکا دایورت کرد.^[۲۲]

• وبگاه رسمی بایگانی‌شده در ۲۸ مه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine

۲۳. سایت اصلی شرکت ایران ایرتور IRAN AIRTOUR.IR

۲۴. مقاصد پروازی (iranairtour.ir)

1. ↑ «دربارهٔ ما - سایت هواپیمایی ایران ایرتور». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۹.
2. ↑ «عضویت هواپیمایی ایران ایرتور در یاتا (IATA)». خبرگزاری صدا و سیما.^{[پیوند مرده]}
3. ↑ «هواپیمایی ایران ایرتور از سازمان هواپیمایی کشوری گواهینامه ATO دریافت کرد». کن نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۱ مه ۲۰۱۹.
4. ↑ «ههواپیمایی ایران ایرتور از [[سازمان هواپیمایی کشوری]] گواهینامه ATO دریافت کرد». ایرلاین پرس. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۱ مه ۲۰۱۹. تداخل پیوند خارجی و ویکی‌پیوند (کمک)
5. ↑ «دربارهٔ ما». هواپیمایی ایران ایرتور. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۹.
6. ↑ «ایران ایرتور». کن نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ مه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۲ مه ۲۰۱۹.
7. ↑ 2048 (۲۰۱۹-۰۸-۱۱). «ارزش واقعی ایران ایرتور در زمان مزایده ۳۴ میلیارد تومان بود». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۴.
8. ↑ «تخلف فاحش در واگذاری ایران ایرتور». مشرق نیوز. ۲۰۲۱-۰۴-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۴.
9. ↑ Behnegarsoft.com (۲۰۲۰-۰۹-۱۹). «تخلفات محرز در یک واگذاری «ایران ایرتور» ۹۹ میلیون دلار بدهی دارد | بیان ما». پایگاه خبری بیان ما. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۴.
10. ↑ «مقاصد پروازی». هواپیمایی ایران ایرتور. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۱ مه ۲۰۱۹.
11. ↑ https://iranairtour.ir/destinations. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۹.
12. ↑ «سانحه 1371/11/19 ایران ایرتور». پایگاه اطلاع‌رسانی صنعت هوایی کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۳ مه ۲۰۲۰.
13. ↑ «سانحه 1385/06/10 ایران ایرتور». پایگاه اطلاع‌رسانی صنعت هوایی کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۳ مه ۲۰۲۰.
14. ↑ «نقص فنی هواپیما در آسمان شیراز». صراط نیوز.
15. ↑ «جزئیات نقص فنی در پرواز تهران-اهواز». خبرگزاری مهر.
16. ↑ «حادثه برای بویینگ ایران ایرتور در مشهد». اقتصاد آنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۹.
17. ↑ «حادثه برای پرواز مشهد-تبریز در فرودگاه مقصد». خبرآنلاین.
18. ↑ «فرود اضطراری هواپیمای ایران ایرتور در مهرآباد». فرارو.
19. ↑ «هواپیمای کاشان-مشهد مجبور به فرود اضطراری شد». باشگاه خبرنگاران.
20. ↑ «حادثه هواپیمای ایرتور در فرودگاه تبریز». ایرلاین پرس. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۱ مه ۲۰۱۹.
21. ↑ «فرود اضطراری پرواز ایران ایرتور در تهران». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۴.
22. ↑ 3009 (۲۰۲۱-۱۱-۰۸). «فرود اضطراری هواپیمایِ ایرتور در فرودگاه امام/ پرواز جایگزین انجام شد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۴.