ولایت فراه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

فراه فراوه، اسکندریه پروفَتازیا
ولایت
ولسوالی گلستان پل تاج اسکندریه فراه گلستان جوهر طوفان شن
ولایت فراه با رنگ سرخ در افغانستان
مختصات (مرکز): ۳۲°۳۰′شمالی ۶۳°۳۰′شرقی / ۳۲٫۵°شمالی ۶۳٫۵°شرقی / 32.5; 63.5
کشور	افغانستان
مرکز	فراه
مساحت
• کل	۴۹٬۳۳۹ کیلومتر مربع (۱۹۰۵۰ مایل مربع)
جمعیت  (۲۰۲۳)[۱]
• کل	۵۸۱٬۲۹۳
• تراکم	۱۲/کیلومتر مربع (۳۱/مایل مربع)
منطقهٔ زمانی	یوتی‌سی +۴:۳۰ (وقت افغانستان)
کد ایزو ۳۱۶۶	AF-FRA
زبان‌های اصلی	پشتو، فارسی دری

ولایت فَراه یکی از ۳۴ ولایت افغانستان به مرکزیت شهر فراه است. فراه ‌چهارمین ولایت پهناور و بیست و یکمین ولایت پرجمعیت افغانستان است. پهناوری آن ۴۹،۳۳۹ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۵۸۱،۲۹۳ نفر است. از شمال به ولایت هرات و غور، از شرق به هلمند، از جنوب به نیمروز و از غرب به ایران محدود است. ساکنان آن بر علاوه دری، به زبان پشتو نیز مسلط هستند. میانگین ارتفاع آن ۴۶۹ متر و بلندترین نقطه آن قله بچ‌وسپ با ۳۸۹۰ متر بلندی است. فراه از ولایت‌های تاریخی و صحرایی افغانستان است اما دره‌های حاصلخیز داشته که توسط فراه رود، خاش رود و هاروت رود آبیاری می‌شود.

ولایت فراه از جمله مناطق خشک و نیمه بیابانی افغانستان است که هوای آن، در فصل تابستان بسیار گرم می‌شود. هوای آن‌جا در فصل زمستان، معتدل و گاهی مواقع سرد است. یکی از بزرگ‌ترین محصولات این ولایت، عناب (یا عَناپ به لهجهٔ محلی) می‌باشد.

ولایت فراه از حاصلخیزترین ولایات افغانستان به حساب می‌آید و از میوه‌های مشهور آن می‌توان به هندوانه (تربوز)، انار، انگور و عناب نام برد.

از جمله اقدامات مهم و اساسی اسکندر در کشورهای تحت استیلا و تسلط خود می‌توان به موضوع دِژسازی اشاره کرد. مقدونی‌ها در قوسی بزرگ از هرات در غرب تا قندهار در جنوب و تا آمودریا (یونانی: Oxus) در شمال برپا کرد. یکی از آن اسکندریه‌ها، اسکندریه فراه می‌باشد که به‌نام پروفتازیا (Alexandria in Prophtasia) یاد می‌شد و پایتخت سرزمین باستانی زرنگ یا همان سیستان امروزی بود. اسکندر مقدونی پروفتازیا را در اکتبر، ۳۳۰ ق.م. بنا کرد.

براساس برآوردهای صورت‌گرفته از تنوع جمعیتی این ولایت توسط دانشگاه عالی نیروی دریایی آمریکا در سال ۲۰۰۹ میلادی، ۵۰ درصد از جمعیت فراه را اقوام تاجیک، ۴۵ درصد را پشتون و بقیه را نیز دیگر اقوام از جمله بلوچ‌ها تشکیل می‌دهند.^[۲] زبان مادری بیشتر مردم ولایت فراه فارسی‌دری با لهجهٔ فراهی است.

ولایت فراه ۱۱ ولسوالی دارد. ولسوالی‌های اناردره، لاش‌وجوین، پرچمن و پشت‌رود اکثراً تاجیک‌نشین هستند. ولسوالی‌های بکواه، بالابلوک، خاک سفید و گلستان اکثراً پشتون‌نشین هستند. ولسوالی‌های قلعهٔ کاه و شیب‌کوه مسکن پشتون‌ها و تاجیک‌هاست. ولسوالی فراه شامل تاجیک‌ها و پشتون‌ها می‌شود. ترکیب قومیتی ولایت فراه در فصل‌های مختلف به جهت مهاجرت کوچی‌ها-عشایر پشتون متغیر می‌باشد.

پشتون‌های ولایت از پشتون‌های درانی: چهار قبیلهٔ مهم آن‌ها علیزی، بارکزی، نورزی، و سدوزی مشهور به (تیموری-نسل تیمورشاه پسر احمدشاه بابا ابدالی سدوزی) و یک شاخه از پشتون‌های غلجایی و سوری‌اند. ۹۲ درصد مردم سنی و ۸ درصد مذهب شیعه دارند. خشخاش، گندم، برنج، ذرت و جو کشت‌های رایج در این ولایت هستند. کمتر از ۱۰ درصد مردم به آب لوله‌کشی دسترسی دارند و برق ولایت هم عمدتاً از ایران وارد می‌شود. بیمارستان مرکزی در ولایت فراه موجود است اما از امکانات کمی برخوردار است و همچنان ۱۲ کلینیک درمانی در آن فعال می‌باشد. ۱۴۹ مدرسهٔ ابتدایی و ۴۹ مدرسهٔ ثانوی در این ولایت دایر است.^[۳]

فراه ولایتی گرمسیر و صحرایی است که جزو حوضه آبی جنوب غربی افغانستان و هیرمند به شمار می‌رود. فراه رود، خاش رود و هاروت رود از دریاهای مهم این ولایت است.

• اناردره
• بالابلوک
• بَکواه
• پرچمن
• پُشت‌رود
• خاک سفید
• شیب‌کوه
• فراه
• قلعهٔ کاه
• گلستان
• لاش و جُوَین

	ولایت فراه
مرکز	فراه
ولسوالی‌ها	اناردره | بالابلوک | بَکواه | پرچمن | پُشت‌رود | خاک سفید | شیب‌کوه | فراه | قلعهٔ کاه | گلستان | لاش و جُوَین
شهرها	فراه
نقاط دیدنی	شهر کهنه فراه | شهر اسفندیار | کافرقلعه | بارندک | قلعه پنج جفت گاو | قلعه چارماس | قلعه هفت سوراخ برنگک | قلعه مساو | مزار سید محمد | مزار شاه مبارک | مزار ابونصر فراهی | مزار شهدای کنسک | مزار سلطان امیر

• خرما

بر اساس آمار ریاست احصائیهٔ وزارت زراعت، ساحهٔ تحت کشت نخلستان‌های خرما در ولایت فراه ۸۰۰ جریب زمین می‌باشد که از سوی مؤسسهٔ خیریهٔ الغرافه ساخته شده است. سالانه حدود دو هزار کیلو خرما از این نخلستان‌ها به دست می‌آید.^[۶]

ولایت‌های افغانستان

ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای ولایت فراه دارد.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ولایت فراه موجود است.