کانتونی هنگ کنگی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

کانتونی هنگ کنگی
香港粵語; 港式廣東話; 香港話
زبان بومی درهنگ کنگ، ماکائو و برخی از جوامع دور از وطن
منطقهدلتای رود مروارید
قومیتمزدم هنگ کنگی
مردم ماکائویی
شمار گویشوران
(بدون برآورد دسترسی)
کانتونی نوشتاری
بریل کانتونی
وضعیت رسمی
زبان رسمی در
 هنگ کنگ
 ماکائو
تنظیم‌شده توسطبخش زبان رسمی[۱]
دفتر خدمات کشور
دولت هنگ کنگ
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹–
ایزو ۶–۶۳۹xgng
فهرست لینگوییست
yue-yue
 yue-can
گلاتولوگهیچ کدام
زبان‌شناسی79-AAA-mac
Demographics of Hong Kong
جمعیت‌شناسی و فرهنگ در هنگ کنگ
جمعیت‌شناسی
فرهنگ
سایر موضوع‌ها دربارهٔ هنگ کنگ
نشان درگاه درگاه هنگ کنگ

کانتونی هنگ کنگی (چینی سنتی: 香港粵語، چینی ساده‌شده: 香港粤语، ییل: Hēung góng yuht yúh) گویشی از زبان کانتونی از خانواده زبان‌های چینی-تبتی است. این گویش، زبان رسمی و بومی هنگ کنگ است. گویشی مشابه این گویش در ماکائو نیز رایج است.

گرچه خود مردم هنگ کنگی به این زبان «کانتونی» (廣東話) می‌گویند، نشریات در سرزمین اصلی چین عنوان «گفتار هنگ کنگی» (香港話) را به دلیل تفاوت‌های تلفظی بین این گویش و گویش رایج در گوانگ‌دونگ (به ویژه گویش معیار گوانگ‌ژو) برای نامیدن آن به کار می‌برند.

واج‌شناسی

[ویرایش]

آغاز و پایان

[ویرایش]

کانتونی هنگ کنگی دارای تفاوت‌های جزئی با کانتونی معیار گوانگ‌ژو در واج‌شناسی است، اما تا حد زیادی با آن یکسان است. در این گویش، جفت‌های واجی مشخصی با یکدیگر ادغام شده‌اند. این موارد به عنوان «صدای تنبل» (懶 音) شناخته می‌شوند و جزء تلفظ‌های ویژهٔ گوانگ‌ژو هستند، اما تا اوایل قرن بیستم در این سرزمین‌ها نیز رواج داشته‌اند. قابل توجه‌ترین تفاوت بین تلفظ هنگ کنگ و گوانگ‌ژو تعویض تلفظ بینی (/L/) با بینی (/n/) در بسیاری از کلمات است.[۲] برای نمونه، واژهٔ تو (你) در گوانگ‌ژو نِیه (néih) و در هنگ کنگ لِیه (léih) تلفظ می‌شود.

یکی دیگر از ویژگی‌های کلیدی کانتونی هنگ کنگ، ادغام دو هجای بینی /ŋ̩/ و /m̩/ است. در گوانگ‌ژو این دو هجا مجزا هستند اما در هنگ کنگ اولی در دومی ادغام می‌شود و به شکل آن تلفظ می‌شود. همچنین اگر در پی /kʷ/ و /kʷʰ/ در آغاز کلمات /ɔ:/ بیاید، این دو به /k/ و /kʰ/ ادغام می‌شوند. این ویژگی برخلاف دو مورد پیشین در هر دو گویش گوانگ‌ژو و هنگ کنگ وجود دارد. مثلاً واژه کشور (國) به جای گوُک (gwok)، با ادغام به صورت «گُک» (gok) تلفظ می‌شود.

نواخت‌ها

[ویرایش]

کانتونی دارای ۶ نواخت به شرح زیر است:

نوع هجا
نام نواخت dark flat
(陰平)		 dark rising
(陰上)		 dark departing
(陰去) 		light flat
(陽平)		 light rising
(陽上)		 light departing
(陽去)
توصیف سطح بالا،
افت بالا		 خیز بالا سطح میانه افت پایین،
سطح خیلی پایین		 خیز پاین سطح پایین
شماره نواخت در
ییل و جیوت‌پینگ 		۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶
نمونه 詩 史 試 時 市 是
نماد نواخت si:˥، si:˥˧ si:˧˥ si:˧ si:˨˩، si:˩ si:˩˧ si:˨
تفکیک‌کننده در آی‌پی‌ای sí:، sî: sǐ: sī: si̖:، sı̏: si̗: sì:
تفکیک‌کننده در ییل sī, sì sí si sìh síh sih

وام‌واژه‌ها

[ویرایش]

آمیخته بودن فرهنگ هنگ کنگ با سایر فرهنگ‌های آسیایی و غربی و همچنین موقعیت این شهر به عنوان یک مرکز تجاری بزرگ بین‌المللی، باعث شده تعداد زیادی وام‌واژه وارد گویش هنگ کنگی شود. واژه‌هایی نیز از گویش هنگ کنگی به دیگر زبان‌ها صادر شده‌اند.

وام‌واژه‌های وارداتی

[ویرایش]

چند وام‌واژه وارداتی به شرح زیرند:[۳]

از انگلیسی

[ویرایش]
نویسهٔ چینی جیوت‌پینگ انگلیسی ماندارین
چین 		ماندارین
تایوان
aa3 kaan1 account 户口 戶口
拗撬 aau3 giu6 argue
arguments (fights) 		吵架 吵架
百家樂 baak3 gaa1 ngok6 Baccarat (card game) 百家乐 百家樂
波 bo1 ball 球 球
(跳)芭蕾(舞) baa1 leoi4 ballet (跳)芭蕾(舞) (跳)芭蕾(舞)
繃帶 bang1 daai2 bandage 绷带 繃帶
(酒)吧 baa1 bar
barrister 		(酒)吧
大律师 		(酒)吧
大律師
啤酒 be1 zau2 beer 啤酒 啤酒
比堅尼 bei2 gin1 nei4 bikini 比基尼 比基尼
煲呔 bou1 taai1 bow tie 领结 領結
保齡球 bou2 ling4 bowling 保龄球 保齡球
杯葛 bui1 got3 boycott 抵制 抵制
百家利 baak3 gaa1 lei6 broccoli 西兰花 西蘭花
巴打 baa1 daa2 brother 兄弟 兄弟
蒲飛 pou6 fei1 buffet 布斐 布斐
笨豬跳 ban6 zyu1 tiu3 bungee jumping 蹦极跳 蹦極跳
巴士 baa1 si2 bus 公交/公交车 公車/公共汽車
拜拜 baai1 baai3 bye 再见 再見
卡路里 kaa1 lou6 lei5 calorie 卡路里 卡路里
咖啡因 gaa3 fe1 jan1 caffeine 咖啡因 咖啡因
咭 kaat1 card 卡 卡
卡通 kaa1 tung1 cartoon 卡通 卡通
哥士的(梳打) go1 si2 dik1 caustic soda 氢氧化钠 氫氧化鈉
芝士 zi1 si2 cheese 起司 起司
車厘子 ce1 lei4 zi2 cherry 樱桃 櫻桃
朱古力 zyu1 gu1 lik1 chocolate 巧克力 巧克力
西打酒 sai1 daa2 cider 果酒 果酒
雪茄 syut3 gaa1 cigar 雪茄 雪茄
打咭 daa2 kat1 clock in 打卡 打卡
俱樂部 keoi1 lok6 bou6 club 俱乐部 俱樂部
甘屎(架)/屎皮/論盡 gam1 si4 clumsy 笨拙/笨手笨脚 笨拙/笨手笨腳
可可 ho2 ho2 cocoa 可可 可可
可卡 ho2 kaa1 coca 古柯 古柯
可卡因 ho2 kaa1 jan1 cocaine 可卡因 可卡因
咖啡 gaa3 fe1 coffee 咖啡 咖啡
曲奇 kuk1 kei4 cookie 曲奇 曲奇
咕喱 gu1 lei1 coolie 苦力 苦力
酷哥 huk6 go1 cougar 酷哥/美洲狮 酷哥/美洲獅
忌廉 gei6 lim4 cream 克林姆 克林姆
曲(既) kuk1 crooked (bent)
bend your knees
winding road ahead
zig-zag 		弯曲 彎曲
咖喱 gaa3 lei1 curry 咖喱 咖喱
山埃 saan1 aai1 cyanide 山埃 山埃
打令 daa2 ling6 darling 打令 打令
(一)碟(餸) dip6 dish 一道菜 一道菜
都甩(冬甩) dou1 lat1 doughnut 甜甜圈 甜甜圈
Dump(垃圾) dam2 dump (garbage) (In the dump/dumpster)
database dump
pile dump
dumped by boy-/girl-friend 		倒掉(垃圾) 倒掉(垃圾)
肥佬 fei4 lou2 fail (failure) 失败 失敗
菲林 fei1 lam2 film 㬵卷 膠卷
揮/爭取 fai1 fight
fight for 		打架/争取 打架/爭取
Fan士 fen1 si2 fan (fanatic)
fan (machine) 		粉丝 粉絲
爹地/花打 de1 di4 daddy (father) 爹地 爹地
發騰 faat3 tang4 frightened (被)吓到 (被)嚇到
高爾夫球 gou1 ji5 fu1 golf 高尔夫球 高爾夫球
結他 git3 taa1 guitar 吉他 吉他
吉士 gat1 si2 guts (courage)
encourage
felt like someone just punched you in the gut 		胆子/勇气

鼓励

膽子/勇氣

鼓勵

哈佬(哈囉) haa1 lou3 Hello
Halloween 		哈啰 哈囉
漢堡包 hon3 bou2 baau1 hamburger) 汉堡包 漢堡包
阿頭 (calque) aa3 tau2 the head of
heading to (somewhere) 		领导 領導
亨里 hang1 lei5 honey 亨里 亨里
熱狗 (calque) jit6 gau2 hotdog 热狗 熱狗
呼啦圈 fu1 laa1 hyun1 hula hoop 呼啦圈 呼啦圈
雪糕 syut3 go1 ice-cream 冰淇淋 冰淇淋
燕梳 jin1 so1 insure (insurance) 保险 保險
奇異果 kei4 ji6 gwo2 kiwifruit 奇异果 奇異果
𨋢 lip1 lift (elevator) 升降机 升降機
檸檬 ning4 mung1 lemon 柠檬 檸檬
吉利 gat1 lei6 lucky (you)
good luck 		吉利/好运 吉利/好運
芒果 mong1 gwo2 mango 芒果 芒果
咪 mai1 microphone 麦克风 麥克風
模特兒 mou4 dak6 yi4 model 模特 模特
摩登 mo1 dang1 modern 摩登 摩登
摩打 mo1 daa2 motor 摩打 摩打
慕絲 mou1 si2 mousse 慕丝 慕絲
媽咪/媽打 maa1 mi4 mummy (mother) 妈咪 媽咪
尼龍 nei4 lung4 nylon 尼龙 尼龍
鴉片 aa1 pin3 opium 鸦片 鴉片
班戟 baan1 gik1 pancake 饼子 餅子
泊車 paak3 ce1 parking a vehicle 泊车 泊車
啤梨 be1 lei2 pear 梨子 梨子
批 pai1 pie 馅饼 餡餅
乒乓波 bing1 bam1 ping-pong 乒乓球 乒乓球
布冧 bou3 lam1 plum 李子 李子
爆谷 baau3 guk1 popcorn 爆米花 爆米花
布甸 bou3 din1 pudding 布丁 布丁
泵 bam1 pump 泵 泵
沙律 saa1 leot2 salad 沙拉 沙拉
三文魚 saam1 man4 jyu2 salmon 鲑鱼 鮭魚
沙林 saa3 lam1 salute 敬礼 敬禮
三文治 saam1 man4 zi6 sandwich 三文治 三文治
沙甸魚 saa1 din1 jyu2 sardine 沙丁鱼 沙丁魚
沙士 saa1 si2 Sarsaparilla (soft drink)

SARS

root beer: 根啤酒

SARS: 萨斯

root beer: 沙士

SARS: (非典型肺炎)沙士

桑拿 song1 naa4 sauna 桑拿 桑拿
私家褲 si6 gaa1 fu4 scarf 颈巾 頸巾
薯乜 syu4 mat1 schmuck 笨蛋 笨蛋
雪利酒 syut3 lei6 sherry 雪利酒 雪利酒
(表演)騷 sou1 show (performance) (表演)秀 (表演)秀
絲打 si1 daa2 sister 姐妹 姐妹
梳打水 so1 daa2 soda 苏打水 蘇打水
梳化 sou1 faa4 sofa 沙发 沙發
(幾)梳乎 so1 fu4 relaxing (chilling)
("soft", antonym of "firm") 		舒适 舒適
士巴拿 si6 baa1 naa4 spanner (wrench) 扳手 扳手
士啤 si6 be1 spare 备用 備用
士的 si2 dik1 stick 拐杖 拐杖
士多(店鋪) si6 do1 store 店铺 店鋪
士多啤梨 si6 do1 be1 lei2 strawberry 草莓 草莓
新地 san1 dei6 sundae 圣代 聖代
十卜 sap6buk1 Support 支持
T-恤 T- seot1 T-shirt T-恤 T-恤
塔羅牌 taap3 lo4 tarot 塔罗牌 塔羅牌
的士 dik1 si2 taxi 出租车

("租车" = rental car)

計程車
呔 taai1 tie 领带 領帶
(車)軚 taai1 tire (tyre) 轮胎 輪胎
多士 do1 si2 toast 吐司 吐司
拖肥糖 to1 fei2 tong2 toffee 太妃糖 太妃糖
吞拿魚 tan1 naa4 jyu2 tuna 金枪鱼 金槍魚
維他命 wai4 taa1 ming6 vitamin 维他命 維他命
威化(餅) wai1 faa4 wafer biscuit

wafer (electronics)

wafer biscuit: 感化饼干

wafer (electronics): 晶圆

wafer biscuit: 感化餅乾

wafer (electronics): 晶圓

威士忌 wai1 si2 gei6 whisky 威士忌 威士忌
會(eg 佢會知) wui5 would (e.g. He would know) 会 會
遊艇 jau4 teng5 yachting (yacht) 游艇 遊艇
瑜伽 jyu4 gaa1 yoga 瑜迦 瑜迦
乳酪 jyu5 lok6 yogurt 酸奶 優格

از فرانسوی

[ویرایش]
نویسهٔ چینی جیوت‌پینگ فرانسوی ماندارین
چین 		ماندارین
تایوان
梳乎厘 so1 fu4 lei4 soufflé 梳芙厘 舒芙蕾
古龍水 gu2 lung4 cologne 香水 香水
冷(衫) laang1 laine 纱线 紗線

از ژاپنی

[ویرایش]
نویسهٔ چینی جیوت‌پینگ ژاپنی روماجی ژاپنی ماندارین
چین 		ماندارین
تایوان
卡拉OK kaa1 laa1 ou1 kei1 カラオケ karaoke 卡拉OK 卡拉OK
老世 lou5 sai3 世帯主 setainushi 老板 老闆
奸爸爹 gaan1 baa1 de1 頑張って ganbatte 加油 加油
放題 fong3 tai4 食べ放題 tabe hōdai 布斐 布斐
浪漫 long6 maan6 浪漫/ ロマンチック rōman 浪漫 浪漫

وام‌واژه‌های صادراتی

[ویرایش]

چند وام‌واژه صادراتی به شرح زیرند:

به انگلیسی

[ویرایش]
انگلیسی نویسهٔ چینی جیوت‌پینگ
add oil 加油 gaa1 yau2
chop chop 速速 chuk1 chuk1
kowtow 叩頭 kau3 tau4
typhoon 颱風 toi4 fung1
ketchup 茄汁 ke4 zap1

به ماندارین سرزمین اصلی چین

[ویرایش]
ماندارین کانتونی جیوت‌پینگ برابر ماندارین
买单 埋單 maai4 daan1 结账
搭档 拍檔 paak3 dong3 伙伴 (in ownership and business)
舞伴 (in dancing)
打的 搭的士 daap3 dik1 si2 乘出租车
无厘头 無釐頭، corruption of 無來頭 mou4 lei4 tau4 莫名其妙
亮仔/靓仔 靚仔 leng3 zai2 帅哥儿
俊男
哥们 (in China only)
拍拖 拍拖 paak3 to1 追求
求爱
很正 好正 hou2 zeng3 很棒
搞掂/搞定 搞掂 gaau2 dim6 办妥
做完
做好
弄完

به ماندارین تایوانی

[ویرایش]
ماندارین تایوانی پین‌یین کانتونی جیوت‌پینگ
(猴)塞雷 (hóu) sāiléi (好)犀利 hou2 sai1 lei6
Hold住[۴] hòu zhù Hold住 hou1 jyu6

به ژاپنی

[ویرایش]
کانای ژاپنی (کانجی) روماجی ژاپنی نویسهٔ چینی جیوت‌پینگ
ヤムチャ (飲茶) yamucha 飲茶 jam2 caa4
チャーシュー (叉焼) chāshū 叉燒 caa1 siu1
チャーハン (炒飯) chāhan 炒飯 caau2 faan6

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ "Official Language Division, Civil Service Bureau, Government of Hong Kong". Government of Hong Kong. 19 September 2008. Retrieved 20 January 2012.
  2. ↑ Matthews, Steven; Yip, Virginia (2011). Cantonese: A Comprehensive Grammar (2nd ed.). pp. 4.
  3. ↑ "A list compiled by lbsun". Archived from the original on 20 August 2006. Retrieved 9 August 2006.
  4. ↑ "你"Hold住"没"Hold住"?". 学生导报 中职周刊. Archived from the original on 23 October 2011. Retrieved 5 October 2011.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کانتونی_هنگ_کنگی&oldid=36107853»