French
Deutschکی‌یف - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
کی‌یِف Київ Киев | |
|---|---|
 کیِف | |
 پرچم  مهر | |
| کشور | اوکراین |
| تأسیس | ۸۸۲ |
| حکومت | |
| • فرماندار شهر | ویتالی کلیچکو |
| مساحت | |
| • کل | ۸۳۹ کیلومتر مربع (۳۲۴ مایل مربع) |
| ارتفاع | ۳۲۴ متر (۱۰۶۳ فوت) |
| جمعیت (۲۰۱۳) | |
| • کل | ۲۸۴۷۲۰۰ |
| • تراکم | ۳۴۰۰/کیلومتر مربع (۸۸۰۰/مایل مربع) |
| منطقهٔ زمانی | یوتی‌سی ۲+ (EET) |
| • تابستانی (DST) | یوتی‌سی ۳+ (EEST) |
| کد پستی | 01xxx-04xxx |
| پیش‌شماره تلفن | ۴۴ (۳۸۰)+ |
| وبگاه | kievcity |
کی‌یف (به اوکراینی: Київ [ˈkɪjiu̯]) پایتخت و پرجمعیت‌ترین شهر اوکراین است. این شهر در شمال مرکزی اوکراین و در امتداد رودخانه دنیپر قرار دارد.
کی‌یف یک مرکز مهم صنعتی، علمی، آموزشی و فرهنگی در اروپای شرقی است. این شهر خانه بسیاری از صنایع پیشرفته، موسسات آموزش عالی، و بناهای تاریخی است. کی‌یف سیستم ترابری شهری و زیرساخت گسترده‌ای دارد.
ریشه نام
[ویرایش]این نام از اسلاوی شرقی قدیمی Kyjevŭ (Kыѥвъ) گرفته شده است. تواریخ قدیمی اسلاوی شرقی، مانند کدکس لورنسی و تواریخ نوگورود، از املای کیєвъ، Къıєвъ، یا Кїєвъ استفاده می‌کردند.[۱] این به احتمال زیاد از نام زبان نیااسلاوی *Kyjevŭ gordŭ (به معنای واقعی واژه، "قلعه کی") گرفته شده است،[۲] و با کی (به اوکراینی: Кий، روسی: Кий)، بنیانگذار افسانه‌ای شهر مرتبط است.
در افسانه‌ها آمده که در سال ۴۸۲ میلادی، سه برادر به نام‌های کای، شسچک، خوریف و خواهرشان لیبید در بالای سه تپه اطراف این شهر زندگی می‌کردند. با گذر زمان این نواحی مسکونی گسترش یافته و به یکدیگر متصل شدند و در نتیجه آن ایجاد شهر کی‌یف پدید آمد بود. نام برادر بزرگتر «کای» بود که «کی‌یف» به نام او نامگذاری شد. نام خواهر آنها «لیبید» هم بر روی رودخانه کنار شهر «دنیپرو» گذاشته شد. البته برخی از تاریخ‌دانان باور دارند که این داستان احتمالاً حقیقت دارد. چون کای، احتمالاً شاهزاده یک قبیله «اسلاویک شرقی» به نام پولانز بوده است.[۳]
تاریخچه
[ویرایش]شواهد باستانشناسی نشان می‌دهد که برای ده‌ها هزار سال در ناحیه‌ای از اوکراین که اکنون کی‌یف نامیده می‌شود مهاجرانی زندگی می‌کردند و حدود سه هزار سال قبل از میلاد، قبایلی در این منطقه ساکن شدند.[۳]
کی‌یف در طول تاریخ خود به عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای اروپای شرقی، چندین مرحله از برجستگی و گمنامی را پشت سر گذاشت. این شهر احتمالاً در سده پنجم به عنوان یک مرکز تجاری وجود داشته است. شهرکی اسلاوها در مسیر بزرگ تجاری بین اسکاندیناوی و قسطنطنیه، کی‌یف خراج‌گذار خزرها بود تا زمانی که در اواسط سده نهم توسط وایکینگ‌ها تصرف شد. تحت حکومت وارنگیان، این شهر به پایتختی روس کی‌یف تبدیل شد. دولت اسلاوی شرقی این شهر که در طول حمله مغول در سال ۱۲۴۰ میلادی به‌طور کامل ویران شد[۴] بیشتر نفوذ خود را برای سده‌ها از دست داد و به یک مرکز استانی با اهمیت حاشیه‌ای در حومه مناطق تحت کنترل همسایگان قدرتمند آن، ابتدا لیتوانی، سپس لهستان، و در نهایت روسیه بدل شد.
این شهر در طول انقلاب صنعتی امپراتوری روسیه در اواخر سده نوزدهم دوباره رونق گرفت. در سال ۱۹۱۸ پس از اعلام استقلال جمهوری خلق اوکراین از روسیه شوروی کی‌یف پایتخت آن شد. از سال ۱۹۲۱ به بعد، کی‌یف یکی از شهرهای اوکراین شوروی بود که توسط ارتش سرخ اعلام شد و از سال ۱۹۳۴ پایتخت آن بود. این شهر در طول جنگ جهانی دوم تقریباً به‌طور کامل ویران شد. اما در سال‌های پس از جنگ به سرعت بهبود یافت و سومین شهر بزرگ اتحاد جماهیر شوروی باقی ماند.
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال اوکراین در سال ۱۹۹۱ کی‌یف پایتخت اوکراین باقی ماند و هجوم دائمی مهاجران اوکراینی قومی از سایر مناطق کشور را تجربه کرد. در طول تبدیل کشور به اقتصاد بازار و دموکراسی انتخاباتی، کی‌یف همچنان بزرگ‌ترین و ثروتمندترین شهر اوکراین بود. تولید صنعتی وابسته به تسلیحات، پس از فروپاشی شوروی کاهش یافت و بر علم و فناوری تأثیر نامطلوب گذاشت. اما بخش‌های تازه‌ای از اقتصاد مانند خدمات و امور مالی رشد کی‌یف در حقوق و سرمایه‌گذاری را تسهیل و همچنین بودجه مستمر برای توسعه مسکن و زیرساخت‌های شهری را فراهم کرد.
سیاست
[ویرایش]کی‌یف به‌عنوان طرفدار غربی‌ترین منطقه اوکراین شناخته می‌شود. احزاب طرفدار ادغام شدیدتر با اتحادیه اروپا در طول انتخابات تسلط دارند.
تقسیمات اداری
[ویرایش]این شهر به وسیلهٔ رود دنیپر به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می‌شود که در مجموع دارای ۱۰ منطقه شهرداری است.
بخش غربی رودخانه که دارای ۷ منطقه است جمعیتی در حدود ۲٫۶۴۲٫۴۴۰ نفر دارد و بخش شرقی رودخانه با ۳ منطقه دارای جمعیتی در حدود۹۳۰٫۰۰۰ نفر است.
بر پایه سرشماری سال ۲۰۰۷ در این شهر ۷۱۹ گروه و سازمان دینی وجود دارند که مسیحیان پروتستان با ۱۷۷ سازمان، بیشترین آمار را به خود اختصاص داده‌اند.
در این آمار ۸ مرکز اسلامی نیز به چشم می‌خورد.
| منطقه | مساحت منطقه کیلومتر مربع | جمعیت | تراکم کیلومترمربع | |
|---|---|---|---|---|
| کرانه شرقی رودخانه دنیپر | ||||
| منطقه گلوسویسکی | ۱۵۶ | ۲۳۸ ۹۸۳ | ۱۵۳۲ | |
| منطقه سولومیناسکی | ۴۰ | ۳۵۱ ۳۴۲ | ۸۷۸۳ | |
| منطقه استویاتوشنسکی | ۱۰۱ | ۳۳۷ ۷۱۸ | ۳۳۴۳ | |
| منطقه اوبولونسکی | ۱۱۰ | ۳۱۷ ۶۱۵ | ۲۸۸۷ | |
| منطقه پودولسکی | ۳۴ | ۱۹۳ ۷۳۲ | ۵۶۹۸ | |
| منطقه پیچرسکی | ۲۷ | ۱۴۵ ۲۴۲ | ۵۳۷۹ | |
| منطقه شوچنکیوسکی | ۲۵ | ۲۲۹ ۷۸۰ | ۹۱۹۱ | |
| کرانه غربی رودخانه دنیپر | ||||
| منطقه دارینتسکی | ۱۳۴ | ۳۲۱ ۶۲۲ | ۲۴۰۰ | |
| منطقه دنیپروفسکی | ۶۷ | ۳۴۹ ۱۳۸ | ۵۲۱۱ | |
| منطقه دسنیانسکی | ۱۴۸ | ۳۶۲ ۸۴۲ | ۲۴۵۱ | |
جمعیت
[ویرایش]در پایان سده هجدهم جمعیت اوکراین حدود ۳۰٬۰۰۰ نفر بوده است. بر پایه سرشماری انجام شده در سال ۲۰۰۱ حدود ۲٬۶۱۱٬۳۰۰ نفر در کی‌یف زندگی می‌کردند. هم‌اکنون سالانه حدود ۲۰ هزار نفر به جمعیت کی‌یف اضافه می‌شود. بر اساس آمارهای جمعیتی از ۱ ژانویه ۲۰۰۲ تا ۱ ژانویه ۲۰۱۰ جمعیت شهر کی‌یف ۱۷۴٬۰۰۰ نفر افزایش یافته است. در ۱ دسامبر ۲۰۱۳ جمعیت کی‌یف ۲٬۸۶۶٬۵۱۶ نفر بود که طبق گزارش منتشر شده از سوی دولت نرخ رشد در کی‌یف ۲٫۲ و کل کشور ۴٫۱۷- اعلام شد. به گفته مؤسسه جمعیت‌شناسی و مطالعات اجتماعی NAS جمعیت در اوکراین پس از منطقه افزایش جمعیت در شهر مثبت بوده و پس از استان‌های رونسکی و زاپارپاتسکی که به ترتیب ۳٫۷ و ۲٫۴ را کسب نموده است. بنا بر آمارهای غیررسمی در سال ۲۰۰۹ جمعیت واقعی کی‌یف ۳٬۱۴۴٬۳۰۰ بوده که ۴۲۰٬۰۰۰ نفر با آمار رسمی اختلاف دارد.
ترکیب قومی
[ویرایش]بر پایه داده‌های سرشماری سال ۲۰۰۱ بیش از ۱۳۰ ملیت و گروه قومی در قلمرو کی‌یف زندگی می‌کنند. اوکراینی‌ها با ۲٬۱۱۰٬۸۰۰ نفر یا ۸۲٫۲ درصد از جمعیت، بزرگ‌ترین گروه قومی کی‌یف را تشکیل می‌دهند. روس‌ها ۳۳۷۳۰۰ (۱۳٫۱٪)، یهودیان ۱۷۹۰۰ (۰٫۷٪)، بلاروسی‌ها ۱۶۵۰۰ (۰٫۶٪)، لهستانی‌ها ۶۹۰۰ (۰٫۳٪)، ارمنی‌ها ۴۹۰۰ (۰٫۲٪)، آذربایجانی‌ها ۲۶۰۰ (۰٫۲٪)، ۵۰ تاتارها، گرجی‌ها ۲۴۰۰ (۰٫۱٪)، و مولداوی‌ها ۱۹۰۰ (۰٫۱٪) هستند.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۵ توسط مؤسسه بین‌المللی جمهوری‌خواه نشان داد که ۹۴٪ از کی‌یف دارای هویت قومی اوکراینی و ۵٪ قومی روسیه بودند.[۵] بیشتر جمعیت غیر اسلاو این شهر را تاتارها، قفقازی‌ها، و دیگر مردم اتحاد جماهیر شوروی تشکیل می‌دهند.
زبان
[ویرایش]مردم این شهر معمولاً به دو زبان اوکراینی و روسی صحبت می‌کنند. تقریباً ۷۵٪ از جمعیت کی‌یف به سؤال سرشماری سال ۲۰۰۱ در مورد زبان مادری خود «اوکراینی» و تقریباً ۲۵٪ به «روسی» پاسخ دادند.[۶] بر پایه یک نظرسنجی در سال ۲۰۰۶، ۲۳٪ از مردم کی‌یف در خانه از زبان اوکراینی و ۵۲٪ از روسی استفاده می‌کنند. ۲۴٪ نیز بین هر دو جابجا می‌شوند.[۷] در نظرسنجی جامعه‌شناختی سال ۲۰۰۳ وقتی این سؤال مطرح شد که "شما از چه زبانی در زندگی روزمره استفاده می‌کنید؟" ۵۲٪ "عمدتاً روسی"، ۳۲٪ "هر دو روسی و اوکراینی به اندازه یکسان"، ۱۴٪ "بیشتر اوکراینی"، و ۴٫۳٪ "به طور انحصاری اوکراینی" را پاسخ دادند.[۸]
طبق سرشماری سال ۱۸۹۷ از حدود ۲۴۰۰۰۰ نفر کی‌یف، تقریباً ۵۶٪ از جمعیت به زبان روسی، ۲۳٪ به زبان اوکراینی، ۱۳٪ به ییدیش، ۷٪ لهستانی، و ۱٪ به زبان بلاروس صحبت می‌کردند.[۹]
یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ توسط مؤسسه بین‌المللی جمهوری‌خواه نشان داد که زبان‌هایی که در خانه در کی‌یف صحبت می‌شوند اوکراینی (۲۷٪)، روسی (۳۲٪)، و ترکیبی برابر از اوکراین و روسی (۴۰٪) است.
جامعه یهودی
[ویرایش]اولین اطلاعات در مورد زندگی یهودیان در این شهر به سده دهم میلادی برمی‌گردد. از جمله مورخانی یهودی که در مورد جامعه بزرگ یهودیان کی‌یف کتاب نوشته‌اند می‌توان به بنیامین تطیلی و پرهام رگنسبورگ نام برد. بیشتر یهودیان کی‌یف بازماندگان یهودیان لهستان بودند که در پی حمله مغول‌ها به لهستان نابود شده یا فرار کردند. در طول این دوران یهودیان دو بار در سال‌های ۱۴۵۹ و ۱۶۱۹ از کی‌یف اخراج و دوباره به این شهر بازگشتند. سال ۱۶۴۸ سال سختی برای یهودیان کی‌یف بود. در آن سال کی‌یف به پادشاهی مسکو الحاق شد و در سال ۱۶۵۴ سکونت یهودیان در کی‌یف ممنوع شد. این ممنوعیت با تجزیه لهستان در سال ۱۷۹۳ لغو شد و یهودیان توانستند وارد کی‌یف شوند. امروزه در کی‌یف ۲۰٬۰۰۰ یهودی زندگی می‌کنند. در این شهر دو مدرسه یهودی و دو کنیسه به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
مترو
[ویرایش]متروی کی‌یف در سال ۱۹۶۰ راه‌اندازی شده و هم‌اکنون دارای ۳ خط و ۵۲ ایستگاه است.
بر پایه برخی منابع ایستگاه متروی آرسنالنای این شهر، عمیق‌ترین ایستگاه متروی جهان نامگذاری شده است.[۱۰][۱۱]
پانویس
[ویرایش]- ↑ Lavretian Chronicle بایگانی‌شده در ۱۸ ژانویه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine and Novgorod Chronicles بایگانی‌شده در ۲ اوت ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine: "В лЂто 6743. Не хотя исперва оканныи, всепагубныи диаволъ роду человЂческому добра, въздвиже крамолу межи рускыми князи да быша человЂци не жили мирно: о том бо ся злыи радуется кровопролитью крестияньскому. Поиде князь Володимиръ Рюриковиць с кыяны и Данило Романович с галицаны на Михаила /л.158./ Всеволодица Чермного къ Чернигову, а Изяславъ побЂжа в Половци; и много воева около Чернигова и посадъ пожьже, а Михаилъ выступи ис Чернигова; и много пустошивъ около Чернигова, поиде опять; и Михаилъ створивъ прелесть на ДанилЂ и много би галицанъ и бещисла, Данила же едва уиде; а Володимиръ пришедши опять, сЂде въ КиевЂ. И не ту бысть того до сыти зла, нь прииде Изяславъ с погаными Половци в силЂ тяжьцЂ и Михаилъ с черниговци под Киевъ, и взяша Кыевъ; а Володимера и княгыню его изымаша Половци, поведоша в землю свою, и много зла сътвориша кияномъ; а Михаилъ сЂде в ГалицЂ, а Изяславъ в КиевЂ; и опять пустиша Володимира Половци на искупЂ и жену его, и на НЂмцЂх имаша искупъ князи. 'В лЂто 6744 [1236]. Поиде князь Ярославъ из Новаграда къ Киеву на столъ, понявши съ собою новгородцовъ болших муж: Судимира въ СлавнЂ, Якима Влунковица, Костя Вячеслалича, а новоторжець 100 муж; а в НовЂградЂ посади сына своего Александра; и, пришедши, сЂде в Кие†на столЂ; и державъ новгородцовъ и новоторжанъ одину недЂлю и, одаривъ, отпусти прочь; и приидоша вси здрави. Того же лЂта пришедше безбожныи Татарове, плениша всю землю Болгарьскую А и град их Великыи взяша, исЂкоша вся и жены и дЂти" and others. بایگانی‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine
- ↑ Trubachev, O. N., ed. (1987). "*kyjevъ/*kyjevo". Ėtimologicheskiĭ slovarʹ slavi͡anskikh I͡Azykov: Praslavi͡anskiĭ leksicheskiĭ fond (به روسی). Vol. 13 (*kroměžirъ–*kyžiti). Moscow: Nauka. pp. 256–257.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «شش مکان که ممکن است ندانید به نام افراد نامگذاری شده‌اند». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰ دی ۱۴۰۲.
- ↑ Lane 2006, p. 8.
- ↑ "Ukrainian Municipal Survey, March 2–20 2015" (PDF). IRI. Archived (PDF) from the original on 19 October 2017. Retrieved 27 May 2015.
- ↑ According to the official 2001 census data: "Всеукраїнський перепис населення 2001 | Результати | Основні підсумки | Національний склад населення | місто Киів" (به اوکراینی). ukrcensus.gov.ua. Archived from the original on 14 December 2009. Retrieved 14 January 2010. "Всеукраїнський перепис населення 2001 | Результати | Основні підсумки | Мовний склад населення | місто Київ" (به اوکراینی). ukrcensus.gov.ua. Archived from the original on 25 January 2010. Retrieved 14 January 2010.
- ↑ "Kiev: the city, its residents, problems of today, wishes for tomorrow", Zerkalo Nedeli, 29 April – 12 May 2006. in Russian. بایگانی‌شده در ۱۷ فوریه ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine, in Ukrainian بایگانی‌شده در ۱۷ فوریه ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine
- ↑ "What language is spoken in Ukraine?". Welcome to Ukraine. Archived from the original on 11 October 2017. Retrieved 12 February 2016.
- ↑ Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам. г. Киев بایگانی‌شده در ۳ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine (in Russian).
- ↑ عمیق‌ترین ایستگاه مترو جهان میزبان پناهجویان کی‌یف
- ↑ عمیق‌ترین ایستگاه‌های مترو جهان کدامند؟
منابع
[ویرایش]مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Kiev». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۷ ژوئن ۲۰۰۹.
شهرهای قهرمان در شوروی پیشین | ||
|---|---|---|
 | ||
میراث جهانی یونسکو در اوکراین | ||
|---|---|---|
| فرهنگی |  | |
| طبیعی | ||
